বিশেষ প্ৰতিবেদন,১২ অক্টোবৰ : ২০২৩ চনৰ নৱেম্বৰত মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতি হিচাপে মহম্মদ মুইজজু পুনৰ নিৰ্বাচিত হোৱাৰ পিছত ভাৰত-মালদ্বীপৰ সম্পৰ্কত কেনেদৰে পৰিৱৰ্তন আহিছে সেই কথা মালদ্বীপৰ ৰাষ্ট্ৰপতিগৰাকীৰ ভাৰত ভ্ৰমণৰ পৰাই মূল্যায়ন কৰিব পাৰি । নিৰ্বাচনৰ সময়ত মুইজজুৰ 'ইণ্ডিয়া আউট' প্ৰচাৰ অতি শক্তিশালী দেখা গৈছিল আৰু পিছত ক্ষমতালৈও আহিছিল । নিৰ্বাচনী প্ৰচাৰৰ সময়ত তেওঁ দিয়া প্ৰতিশ্ৰুতিবোৰ ক্ষিপ্ৰতাৰে পালন কৰিবলৈও তেওঁক আগ্ৰহী দেখা গৈছিল । মুইজজু চৰকাৰৰ প্ৰথম কাম আছিল ভাৰতীয় সামৰিক কৰ্মীসকলক প্ৰত্যাহাৰৰ আনুষ্ঠানিক দাবী জনোৱা, যিসকল মালদ্বীপৰ নিৰাপত্তাৰ স্বাৰ্থত ভাৰত মহাসাগৰত মালদ্বীপত নিৰীক্ষণৰ উদ্দেশ্যে বিমান আৰু হেলিকপ্টাৰ (ভাৰতৰ দ্বাৰা উপহাৰ) পৰিচালনাৰ বাবে তাত নিয়োজিত হৈ আছে ।
ভাৰতৰ প্ৰতি মালদ্বীপৰ দৃষ্টিভংগী
মুইজজুৱে ভাৰতৰ সৈতে পূৰ্বৰ চৰকাৰে সম্পাদন কৰা চুক্তিসমূহৰ পুনৰীক্ষণৰো দাবী জনাইছিল । একে সময়তে ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুৱে এটা বাৰ্তা প্ৰদান কৰা দেখা গৈছিল যে ইয়াৰ বৈদেশিক নীতিৰ ক্ষেত্ৰত, মালদ্বীপে ভাৰততকৈ চীনৰ সৈতে সম্পৰ্কক অগ্ৰাধিকাৰ দিয়ে । এয়া তেওঁৰ ভাৰতৰ সলনি প্ৰথম চৰকাৰী ভ্ৰমণৰ বাবে চীনক বাছনি কৰাৰ সিদ্ধান্তত প্ৰতিফলিত হৈছিল । সেই সময়ত মালদ্বীপে চীনৰ সৈতে আন্তঃ-অন্যান্য প্ৰতিৰক্ষা সহযোগিতা চুক্তি সম্পাদন কৰিছিল । ফলস্বৰূপে, ভাৰত আৰু মালদ্বীপৰ মাজৰ সম্পৰ্কত যথেষ্ট প্ৰভাৱ পৰিছিল । অৱশ্যে, শেহতীয়া ঘটনাবোৰে নিশ্চিত কৰিছে যে তেনে পৰিস্থিতি ক্ষন্তেকীয়া আছিল ।
ভাৰত-মালদ্বীপৰ চুক্তি
আৰম্ভণিতে, ভাৰতে মালদ্বীপৰ ভাৰত বিৰোধী মন্তব্য আৰু চীনা পন্থী কাৰ্ডৰ প্ৰতি সঁহাৰি জনাই যথেষ্ট পৰিপক্কতা প্ৰদৰ্শন কৰিছিল । ভাৰতে সামৰিক কৰ্মীসকলক প্ৰত্যাহাৰ কৰিবলৈ সন্মত হৈছিল । কিন্তু মালদ্বীপৰ সৈতে ভাৰতে এক চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰে । যাৰ জৰিয়তে ভাৰতীয় সামৰিক কৰ্মীসকলৰ স্থানত ভাৰতৰ অসামৰিক লোকক বিমান আৰু হেলিকপ্টাৰ পৰিচালনা কৰিবলৈ অনুমতি দিয়াৰ ক্ষেত্ৰত মালদ্বীপে সন্মত হৈছিল ।
ইফালে ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুৱে স্পষ্টভাৱে ভাৰত মহাসাগৰত ইয়াৰ সৰ্ববৃহৎ আৰু ভৌগোলিকভাৱে নিকটতম চুবুৰীয়া ভাৰতক জড়িত কৰাৰ গুৰুত্ব বুজি পাইছে । ভাৰতীয় সামৰিক কৰ্মীসকলৰ বিষয়টো দুয়োখন দেশৰ পাৰস্পৰিক সন্তুষ্টিৰ বাবে সমাধান হোৱাৰ পিছত, ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুৱে সতৰ্কতাৰে আগবাঢ়িছিল আৰু নিশ্চিত কৰিছিল যে তেওঁৰ ফালৰ পৰা কৰা কামৰ ফলত দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কৰ আৰু কোনো ক্ষতি নহয় ।
ভাৰত-মালদ্বীপৰ কূটনৈতিক সম্পৰ্ক
তেওঁ যোৱা বছৰ ডিচেম্বৰৰ শেষত ভাৰতীয় প্ৰধানমন্ত্ৰীৰ বিৰুদ্ধে অপমানজনক মন্তব্য কৰা মালদ্বীপৰ মন্ত্ৰীসকলক বৰ্খাস্ত কৰাত তৎপৰ আছিল । ২০২৩ চনৰ ডিচেম্বৰত ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুৱে ডুবাইত চিঅ'পি ২৮ ৰ সময়ত ভাৰতীয় প্ৰধানমন্ত্ৰীক সাক্ষাৎ কৰে আৰু দুয়োখন দেশৰ মাজত অংশীদাৰিত্ব শক্তিশালী কৰাৰ বাবে এক মূল গোট গঠন কৰিবলৈ সন্মত হয় । ২০২৪ চনৰ আগষ্ট মাহত তেওঁ ভাৰতৰ বৈদেশিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰীক দেশলৈ আদৰণি জনাই আৰু আলোচনা আগবঢ়াই লৈ যোৱাৰ বাবে সন্মত হয় ।
ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুৰ ভাৰত ভ্ৰমণ
ৰাষ্ট্ৰপতি মুইজজুৰ ২৪ অক্টোবৰৰ ভাৰত ভ্ৰমণ একাধিক অৰ্থত ফলপ্ৰসূ আছিল । প্ৰথম আৰু সৰ্বশ্ৰেষ্ঠ ফলাফল হিচাপে এই ভ্ৰমণে নিশ্চিত কৰিছে যে দুয়োখন দেশৰ মাজৰ সম্পৰ্ক এতিয়া পুনৰ সঠিক দিশলৈ ঘূৰি আহিছে । লগতে, মুইজজুৱে ভাৰতক আশ্বাস দিবলৈ গুৰুত্বপূৰ্ণ ৰাজহুৱা বিবৃতি দিছে যে "মালদ্বীপে কেতিয়াও ভাৰতৰ নিৰাপত্তা ক্ষতি কৰা একো নকৰে" । তেওঁ লগতে কয়,"মালদ্বীপ নিশ্চিত যে আন ৰাষ্ট্ৰসমূহৰ সৈতে আমাৰ সম্পৰ্ক (চীনৰ প্ৰতি অন্তৰ্নিহিত প্ৰসংগ) ভাৰতৰ নিৰাপত্তাৰ স্বাৰ্থক ক্ষুণ্ণ নকৰে"( টাইমছ অফ ইণ্ডিয়াৰ সৈতে মুইজজুৰ সাক্ষাৎকাৰ)। গুৰুত্বপূৰ্ণ দ্বিপাক্ষিক চুক্তি স্বাক্ষৰৰ উপৰিও ভাৰত আৰু মালদ্বীপে নিজৰ দৃষ্টিভংগী প্ৰকাশ কৰে যিয়ে ভৱিষ্যতে সম্পৰ্কবোৰ কি দিশত আগবাঢ়িব পাৰে সেয়া প্ৰকাশ কৰে ।
ভাৰত মহাসাগৰ অঞ্চলত অৰ্থনৈতিক ক্ষেত্ৰত সহযোগিতা আৰু সামুদ্ৰিক সুৰক্ষাৰ ওপৰত গুৰুত্ব আৰোপ কৰা হ'ব । ভাৰতে বন্দৰ, বিমানবন্দৰ, গৃহ, চিকিৎসালয়, পথ নেটৱৰ্ক, ক্ৰীড়া সুবিধা, বিদ্যালয়, জল আৰু নৰ্দমাকে ধৰি বিভিন্ন ক্ষেত্ৰত উন্নয়ন সহযোগিতা প্ৰকল্পৰ জৰিয়তে মালদ্বীপক সহায় কৰি থাকিব, আনহাতে ফ্লেগশ্বিপ গ্ৰেটাৰ মেল সংযোগ প্ৰকল্প সময়মতে সম্পূৰ্ণ কৰাৰ কাম কৰি থাকিব ।
মুদ্ৰা বিনিময় চুক্তি (যাৰ অধীনত আৰবিআইয়ে মালদ্বীপত হ্ৰস্বম্যাদী বৈদেশিক মুদ্ৰাৰ তৰলতা আৰু পৰিশোধৰ ভাৰসাম্য স্থিৰতা সমৰ্থন কৰিবলৈ ৪০০ নিযুত ডলাৰ আৰু ৩০ বিলিয়ন ডলাৰ প্ৰদান কৰিব) ইয়াৰ চুবুৰীয়া দেশক বিত্তীয় সমস্যাবোৰ সমাধান কৰাত সহায় কৰাৰ বাবে ভাৰতৰ প্ৰতিশ্ৰুতি প্ৰতিফলিত কৰে ।
ভাৰতৰ বাবে মালদ্বীপৰ কৌশলগত গুৰুত্ব
ভাৰতৰ দৃষ্টিকোণৰ পৰা মালদ্বীপ হৈছে কৌশলগতভাৱে গুৰুত্বপূৰ্ণ ভাৰত মহাসাগৰ অঞ্চলৰ এক গুৰুত্বপূৰ্ণ চুবুৰীয়া আৰু লগতে ভাৰতৰ চুবুৰীয়া প্ৰথম নীতি আৰু মিছন সাগৰৰ (অঞ্চলটোৰ সকলোৰে বাবে সুৰক্ষা আৰু বিকাশ) পৰিপ্ৰেক্ষিতত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ চুবুৰীয়া । আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সম্পৰ্ক ৰক্ষা কৰি ভাৰতে বহু-সম্পৰ্কৰ নীতি অনুসৰণ কৰে ।
সেয়েহে, ভাৰতে মালদ্বীপৰ বিৰুদ্ধ একো নকৰে যেতিয়ালৈকে তেওঁলোকে সুৰক্ষা, স্বাৰ্থকে ধৰি ভাৰতৰ ৰাষ্ট্ৰীয় সুৰক্ষাৰ বাবে ক্ষতিকাৰক কোনো কাৰ্যকলাপত লিপ্ত নহয় । মালদ্বীপে ভাৰতৰ সৈতে এক স্থিৰ সম্পৰ্কলৈ পুনৰ উভতি আহিছে আৰু অঞ্চলটোৰ বাবে দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কত পৰিহাৰযোগ্য উত্তেজনাৰ পৰা সকাহ পোৱাৰ কাম কৰিছে । ভাৰতৰ চতুৰ কূটনীতি আৰু মালদ্বীপৰ বাস্তৱিক দৃষ্টিভংগীয়ে মালদ্বীপক ভাৰতৰ বাবে উদ্বেগ আৰু বিৰক্তিকৰ বিষয় হোৱাত বাধা দিছে । যাৰ ফলত দক্ষিণ এছিয়া আৰু ভাৰত মহাসাগৰ অঞ্চলৰ অনুকূল পৰিৱেশ অব্যাহত থাকিব ।
লগতে পঢ়ক :ভূটানত ভাৰতৰ অনুদান প্ৰাপ্ত বৃহৎ বান্ধ নিৰ্মাণ পুনৰ আৰম্ভ, ইয়াৰ তাৎপৰ্য কি !
