যোৱা কেইবাটাও দশক ধৰি দেশৰ অৰ্থনীতিয়ে সন্মুখীন হোৱা সমস্যাটো হৈছে উপযুক্ত পাৰিশ্ৰমিকৰ সৈতে আনুষ্ঠানিক খণ্ডৰ নিয়োগৰ শিথিল বৃদ্ধি । যদিও পিৰিয়ডিক লেবাৰ ফৰ্চ চাৰ্ভে (পিএলএফএছ) অনুসৰি বিগত পাঁচ বছৰত শ্ৰমিক শক্তিৰ অংশগ্ৰহণৰ হাৰ উন্নত হৈছে,2022-23 চনত ই মাত্ৰ 50.6 শতাংশ আছিল আৰু মহিলা শ্ৰমিক শক্তিৰ অংশগ্ৰহণৰ হাৰ মাত্ৰ 31.6 শতাংশ ।
কম বয়সৰ নিবনুৱাৰ হাৰ উদ্বেগজনকভাবে কম হৈ থকাৰ যথেষ্ট প্ৰমাণ পোৱা গৈছে । পি এল এফ এছৰ তথ্য অনুসৰি 2022-23 বৰ্ষত 15-29 বছৰৰ ভিতৰৰ যুৱক-যুৱতীসকলৰ আনুমানিক নিবনুৱাৰ হাৰ 12.9 শতাংশ আছিল, যিটো বিগত তিনি বছৰত বৃদ্ধি পাইছে ।
যোৱা 75 বছৰত যিবোৰ দেশে নিজৰ কৰ্মশক্তিৰ বাবে পৰ্যাপ্ত নিয়োগ সৃষ্টি কৰাত সফল হৈছে, সেইবোৰ দেশে নিজৰ ৰপ্তানি বৃদ্ধি কৰা আৰু বিশ্বৰ বজাৰত বৃহৎ অংশ দখল কৰাৰ ক্ষেত্ৰত যথেষ্ট নিৰ্ভৰশীল ।
দ্বিতীয় বিশ্বযুদ্ধৰ পিছৰ প্ৰথম দশকবোৰত ছিংগাপুৰ, কোৰিয়া, টাইৱান আৰু জাপানৰ চাৰিখন এছিয়াৰ বাঘ অৰ্থনীতি তথা উন্নয়নশীল অৰ্থনীতি ৰপ্তানি-প্ৰসাৰ নীতি গ্ৰহণ কৰিছিল আৰু বছৰ বছৰ ধৰি সম্পূৰ্ণ নিয়োগ লাভ কৰিছিল । তেতিয়া আমাৰ নিৰাশাবাদীসকলে যুক্তি দিছিল যে তেওঁলোকৰ উদাহৰণ এয়া ভাৰতৰ বাবে প্ৰাসংগিক নহয় ৷ কাৰণ এইবোৰ হ’ল ক্ষুদ্ৰ অৰ্থনীতিৰ দেশ, য’ত আছে অপৰ্যাপ্ত ঘৰুৱা চাহিদা ।
উদ্বেগজনক সংখ্যা
প্ৰতিষ্ঠিত আই আই টিৰ শেহতীয়া খবৰ যথেষ্ট চিন্তনীয় হৈ পৰিছে যে 2024 চনত আই আই টি মুম্বাইৰ 33 শতাংশ ছাত্ৰ-ছাত্ৰীয়ে কোনো নিযুক্তি লাভ নকৰাৰ বিপৰীতে 2023 চনত ই আছিল 18 শতাংশ । একেদৰে দিল্লী আই আই টিয়েও তেওঁলোকৰ স্নাতক ছাত্ৰ-ছাত্ৰীৰ 22 শতাংশই চলিত বছৰত সন্তোষজনক নিযুক্তি বিচাৰি উলিয়াব পৰা নাই বুলি প্ৰকাশ কৰিছে ।
নিয়োজিতসকলৰ ভিতৰত এটা বৃহৎ অংশই আত্মসংস্থাপনত নিয়োজিত । যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা স্বনিয়োজিত লোকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাবলৈ ধৰিছে । এন এছ অ’ৰ পৰা পোৱা শেহতীয়া তথ্য অনুসৰি 2020-21 চনত 55.6 শতাংশ আছিল আৰু 2022-23 চনত 57 শতাংশলৈ বৃদ্ধি পাইছে । এইটো ভাল লক্ষণ নহয় কাৰণ স্বনিয়োজিতসকলৰ অধিকাংশই ছদ্মবেশী নিবনুৱাক প্ৰতিনিধিত্ব কৰে । তদুপৰি ঘৰুৱা উদ্যোগত স্বনিয়োজিতসকলৰ প্ৰায় পঞ্চমাংশ (18 শতাংশ) ‘বিনা বেতনে’ সহায়ক ।
ভাৰতৰ নিবনুৱা পৰিস্থিতিৰ প্ৰকৃত ছবিখন বুজিবলৈ এই শ্ৰেণীৰ স্বনিয়োজিত লোকৰ প্ৰাদুৰ্ভাৱ স্বীকাৰ কৰাটো গুৰুত্বপূৰ্ণ । চিন্তনীয়ভাৱে যোৱা কেইবছৰমানৰ পৰা স্বনিয়োজিত লোকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পোৱাটো আনুষ্ঠানিক কৰ্মক্ষেত্ৰত হোৱা দুৰ্দশাৰ ফল যেন অনুভৱ হয় ।
বিগত পাঁচ বছৰত কৃষি কৰ্মশক্তি বৃদ্ধিয়েও ইয়াৰ সমৰ্থন কৰে । ইয়াৰ পৰা প্ৰতিফলিত হৈছে নগৰ ভিত্তিক উৎপাদন খণ্ডত চাকৰিৰ সুযোগৰ অভাৱ । দেশত নিবনুৱা সমস্যা আছে বুলি অস্বীকাৰ কৰাৰ চেষ্টাই আমাৰ যুৱ জনসংখ্যাৰ আকাংক্ষাক অসৎ কৰে যদিও তাতোকৈ ডাঙৰ কথাটো হ’ল, ই নীতিগত মনোযোগ আগলৈ গৈ যিটো মূল বিষয়ৰ ওপৰত গুৰুত্ব দিব লাগে তাৰ পৰা বিচ্যুত কৰে ।
বিনামূলীয়াকৰণ কিয় সমাধান নহয়
নগদ ধনৰ হেণ্ড-আউট (বিভিন্ন ধৰণৰ পেঞ্চন আৰু অন্যান্য বিনামূলীয়া বস্তু) আৰু বিনামূলীয়া শস্য আবণ্টনে সংস্থাপনৰ নিৰাপত্তা আৰু নিয়মীয়া আয়ৰ বিকল্প নহয় । হেণ্ডআউটক অস্থায়ী দৃষ্টিৰে গ্ৰহণ কৰিব লাগে ৷ লগতে ই গ্ৰাহকৰ আত্মসন্মানকো অৱমাননা কৰে ।
শস্য আৱণ্টনে জীৱিকাৰ আৱশ্যকতা পূৰণ কৰে যদিও কাপোৰ, স্বাস্থ্য আৰু শিক্ষাকে ধৰি অন্যান্য প্ৰয়োজনীয় ব্যয়ৰ বাবে নিশ্চয়কৈ যথেষ্ট নহয় । পৰ্যাপ্ত নিয়োগ সৃষ্টিৰ অভাৱ হয়তো বিগত পাঁচ বছৰত ব্যক্তিগত ব্যৱহাৰ বৃদ্ধিৰ অগ্ৰাহ্যযোগ্যভাৱে কম হাৰত সৰ্বোত্তমভাৱে প্ৰতিফলিত হৈছে ৷ ই মাত্ৰ 4.2 শতাংশ বৃদ্ধিৰ পঞ্জীয়ন কৰিছিল, যিটো গড় জিডিপি বৃদ্ধিৰ হাৰৰ প্ৰায় 7 শতাংশৰ বহু তলত ।
বিগত কেইবছৰমানৰ পৰা ক’ভিডৰ পিছৰ K আকৃতিৰ অৰ্থনৈতিক পুনৰুদ্ধাৰত নিম্ন আয়ৰ লোকসকলে আনুষ্ঠানিক কৰ্মসংস্থাপনৰ দুৰ্বল বৃদ্ধিৰ ফলত আয় বৃদ্ধি হোৱা দেখা নাই । গতিকে চৰকাৰে তুলনামূলকভাৱে উচ্চ অৰ্থনৈতিক বৃদ্ধিৰ হাৰ বজাই ৰখাৰ বাবে এই এটা জটিল বাধাৰ ওপৰত লেজাৰৰ দৰে গুৰুত্ব দিব লাগিব ।
কম আয়ৰ অৰ্থনীতিত, যিটো ভাৰতৰ জনমূৰি আয় এতিয়াও প্ৰায় 3000 মাৰ্কিন ডলাৰ, ঘৰুৱা বিনিয়োগকাৰীৰ ঘৰুৱা চাহিদাক প্ৰমাণ কৰিবলৈ বাহ্যিক চাহিদা ব্যৱহাৰ কৰি ক্ষমতা সম্প্ৰসাৰণ আৰু বিশ্বব্যাপী তুলনামূলক পৰিসৰত তেওঁলোকৰ বিনিয়োগ বৃদ্ধি কৰাৰ কোনো বিকল্প নাই ।
কেনেকৈ গুণগত নিয়োগ সৃষ্টি কৰিব পাৰি
আত্মনিয়োগক বাদ দি প্ৰয়োজনীয় সংখ্যক ‘উন্নত চাকৰি’ সৃষ্টিৰ বাবে ভাৰতে বিশ্বব্যাপী ব্যৱসায়িক সামগ্ৰীৰ ব্যৱসায়ত নিজৰ অংশ বৃদ্ধি কৰাত মনোনিৱেশ কৰিব লাগিব । উৎপাদন খণ্ডৰ ৰপ্তানিৰ সম্প্ৰসাৰণ, ইয়াৰ অসংখ্য পিছপৰা সংযোগ আৰু দক্ষ আৰু অৰ্ধদক্ষ শ্ৰমিকৰ যথেষ্ট বেছি চাহিদাৰ সৈতে প্ৰয়োজনীয় চাকৰিৰ সৃষ্টি আৰু কৃষি খণ্ডৰ পৰা শ্ৰমিক আহৰণ কৰিব পাৰিব লাগিব ।
পৰ্যটনৰ পৰা ৰাজহ সম্প্ৰসাৰণকে ধৰি সেৱা ৰপ্তানিৰ বৃদ্ধিয়ে নিশ্চয় সহায় কৰিব । কিন্তু ভাৰতৰ বাবে নিৰ্মিত সামগ্ৰী ৰপ্তানিৰ শক্তিশালী বৃদ্ধিৰ ঠাইত সেৱা ৰপ্তানিয়ে ইয়াৰ অৰ্থনৈতিক বিকাশ ত্বৰান্বিত কৰাৰ লগতে প্ৰয়োজনীয় সংখ্যক চাকৰিৰ সৃষ্টিও কৰিব পাৰে বুলি কোৱা যুক্তিৰ কোনো অৰ্থ নাই । হয়, এইটো সঁচা যে ৰবট আৰু এআই আৰু ৰি-শ্ব’ৰিং ৰপ্তানিৰ নেতৃত্বত নিয়োগ সৃষ্টিৰ কৌশল লাভৰ ক্ষেত্ৰত সম্ভাৱ্য বাধাৰ সৃষ্টি হৈছে ।
ভাৰতৰ দৰে বৃহৎ আৰু বৈচিত্ৰ্যপূৰ্ণ অৰ্থনীতিত সৰ্বভাৰতীয় ৰপ্তানি প্ৰসাৰ নীতি সম্পূৰ্ণ অনুকূল নহয় । ৰাজ্যৰ নিৰ্দিষ্ট ৰপ্তানি প্ৰসাৰ নীতিয়ে নিৰ্দিষ্ট বাধাসমূহ সমাধান কৰিব আৰু ৰাজ্যৰ তুলনামূলক আৰু প্ৰতিযোগিতামূলক সুবিধাৰ প্ৰতি লক্ষ্য ৰাখিব । এইটো এটা গ্ৰহণযোগ্য প্ৰকল্প ।
ৰাজ্যৰ নিৰ্দিষ্ট নীতিসমূহ কেনেকৈ পট পৰিৱৰ্তনকাৰী হ’ব পাৰে
আন দেশলৈ কৃষিজাত সামগ্ৰীৰ ৰপ্তানি বৃদ্ধিৰ জৰিয়তে কৰ্মসংস্থাপন সৃষ্টিৰ বাবে কেৰালা ৰাজ্যৰ পদক্ষেপটো চাওঁ আহক ।
বৰ্ধিত ইনপুট হাৰ আৰু হ্ৰাস পোৱা মূল্যৰ বাবে জীয়াই থাকিবলৈ সংগ্ৰাম কৰি থকা কৃষকসকলক সকাহ দিয়াৰ প্ৰয়াসত সহযোগিতা বিভাগে মূল্য সংযোজিত কৃষিজাত সামগ্ৰী ৰপ্তানিৰ ক্ষেত্ৰত বৃহৎ হেঁচা প্ৰয়োগ কৰি আহিছে । কেৰালাৰ কৃষিজাত সামগ্ৰীৰ বজাৰ বিদেশত স্থাপন কৰাৰ চেষ্টা কৰিছে । গুণগত মূল্য সংযোজিত কৃষিজাত সামগ্ৰী প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ বাবে 30 খন সমবায় নিৰ্বাচন কৰিছে । ই এটা সংস্থাৰ সৈতে 12 টন বিভিন্ন ধৰণৰ কৃষি প্ৰক্ৰিয়াকৃত সামগ্ৰী ৰপ্তানিৰ বাবে চুক্তিবদ্ধ হয় ।
ভাৰাপেটি সমবায় সমিতিৰ দ্বাৰা উৎপাদিত মছলা, কলৰ ভেকুৱাম ফ্ৰাই, পুৰি পেলোৱা নাৰিকল তেল আৰু শুকান কঁঠালৰ সৈতে টেপিওকা; কাকোৰ সমবায় সমিতিৰ দ্বাৰা উৎপাদিত ফ্ৰ'জেন টেপিওকা আৰু শুকান টেপিওকা আৰু থানামানি সমবায় সমিতিৰ চাহ আমেৰিকালৈ ৰপ্তানি কৰা হৈছে ।
বিগত 25 বছৰ ধৰি কৃষিজাত সামগ্ৰী ৰপ্তানি কৰি অহা কোথামংগলমস্থিত মাদাথিল এক্সপ’ৰ্টাৰ্ছে এই সামগ্ৰীসমূহ আমেৰিকাৰ বজাৰলৈ লৈ যোৱাৰ বাবে দায়িত্ব গ্ৰহণ কৰিছে । অধিক সমবায় সমিতিৰ সামগ্ৰীৰে দ্বিতীয়টো চালান জুলাই মাহৰ প্ৰথম সপ্তাহত ৰপ্তানি কৰা হ’ব ।
বিভাগটোৱে কোচিত এটা সমবায় সমিতি মুকলি কৰিব যিয়ে এই উদ্দেশ্যে ৰপ্তানিৰ অনুজ্ঞাপত্ৰ লাভ কৰিব ।
ই মালয়েছিয়াৰ পৰা ফল প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ বাবে এটা ডিহাইড্ৰেচন প্লাণ্ট আমদানি কৰিছে । কেৰেলা কৃষি বিশ্ববিদ্যালয়ৰ পৰা এই প্ৰযুক্তি আহৰণ কৰা হৈছে । কলৰ ফলবোৰ টুকুৰা টুকুৰ কৰি পানীমুক্ত কৰি নিজৰ ইউনিটত উৎপাদিত জৈৱিক নাৰিকল তেলত প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰা হয় । মছলাৰ সৈতে শুকান টেপিঅ’কাৰ বাবে বিদেশৰ পৰা প্ৰক্ৰিয়াটো গ্ৰহণ কৰিলো । আমেৰিকা আৰু নিউজিলেণ্ডলৈ এই সামগ্ৰী পঠিয়াই গ্ৰাহকৰ আস্থা লাভ কৰিছে বুলি জানিব দিয়ে ।
বিগত দুবছৰৰ ভিতৰত ই অষ্ট্ৰেলিয়া, আমেৰিকা, ব্ৰিটেইন, নিউজিলেণ্ড আৰু কুৱেইটলৈ প্ৰায় 1.5 কোটি টকাৰ সামগ্ৰী ৰপ্তানি কৰিছে ।
চাহ কাৰখানাৰ শোষণৰ পৰা ক্ষুদ্ৰ চাহ খেতিয়কক ৰক্ষা কৰাৰ উদ্দেশ্যে 2017 চনত থাংকামণি সমবায় চাহ কাৰখানা স্থাপন কৰা হৈছিল 12 কোটি টকাৰ বিনিয়োগেৰে । চাহ ব’ৰ্ডে এই প্ৰকল্পৰ বাবে 1.5 কোটি টকাৰ অনুদান বৃদ্ধি কৰে । ছ’চাইটিয়ে প্ৰতি কেজিৰ ভিত্তি মূল্য 12 টকা ঘোষণা কৰিছিল যাৰ ফলত আনসকলেও কৃষকক উন্নত মূল্য দিবলৈ বাধ্য হৈছিল ।
কাৰখানাটোত প্ৰতিদিনে 15 হাজাৰ টন চাহপাত প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰিব পৰা ক্ষমতা স্থাপন কৰা হৈছে । কোম্পানীটোৱে বিগত চাৰি বছৰে ইউ এ ই, চৌদি আৰব, বাহৰেইন আৰু কাটাৰলৈ 25 টন চাহ ৰপ্তানি কৰি আহিছে ।
ইয়াৰ উপৰিও ৰাজ্যজুৰি সহ্য ব্ৰেণ্ড নামেৰে গ্ৰীণ টি, ডাষ্ট টি, হোটেল মিশ্ৰিত চাহ বিক্ৰী কৰে ।
চাহৰ বজাৰখন স্থবিৰ হৈ থকাৰ বাবে লাভৰ হাৰ সীমিত । কিন্তু সমবায়খনে কৃষকক চাহপাতৰ সৰ্বোত্তম মূল্য প্ৰদান কৰে । শনিবাৰে 13 জুলাইৰ দিনা ক্ৰয়ৰ মূল্য প্ৰতি কেজিত 19 টকা । বিগত তিনি বছৰ ধৰি এই কাৰখানাটো লাভৱান হৈ আহিছে ।
কাকুৰ সমবায় সমিতিয়ে 8 কোটি টকাৰ বিনিয়োগেৰে ফলমূল আৰু শাক-পাচলি প্ৰক্ৰিয়াকৰণৰ বাবে অত্যাধুনিক যন্ত্ৰপাতি স্থাপন কৰিছে । 26 জানুৱাৰীৰ পৰা কাৰখানাটোৱে কাম আৰম্ভ কৰিছিল ।
ইয়াত এটা ব্লাষ্ট ফ্ৰীজাৰ স্থাপন কৰা হৈছে যিয়ে এক টন ফল-মূল আৰু শাক-পাচলি মাইনাছ ৪০ ডিগ্ৰী চেলছিয়াছলৈ ঠাণ্ডা কৰিব পাৰে আৰু 30 টন সামগ্ৰী মাইনাছ 18 ডিগ্ৰী চেলছিয়াছত ৰাখিব পৰাকৈ শীতল সংৰক্ষণৰ সুবিধা স্থাপন কৰিছে । ডিহাইড্ৰেচন ড্ৰায়াৰ আছে যিয়ে সামগ্ৰীৰ আৰ্দ্ৰতা আঁতৰাই পেলায় আৰু এটা সময়ত 1000 কিলোগ্ৰাম সামগ্ৰী প্ৰক্ৰিয়াকৰণ কৰিব পাৰি । ভেকুৱাম ড্ৰায়াৰ এটাও আছে । এই সামগ্ৰীসমূহ KASCO ব্ৰেণ্ড নামেৰে বজাৰত বিক্ৰী কৰা হয় । ইয়াৰ সামগ্ৰীসমূহৰ ভিতৰত আছে সেউজীয়া নাৰিকল তেল, শুকান টেপিওকা, ফ্ৰ’জেন টেপিওকা আৰু শুকান কঁঠাল । শুকান আনাৰস আৰু অন্যান্য ফলৰ সৈতে ইয়াৰ প্ৰডাক্টৰ ভিত্তি বৃদ্ধি কৰাৰ পৰিকল্পনা কৰিছে । জুলাই মাহৰ প্ৰথম সপ্তাহত উপসাগৰীয় দেশসমূহলৈ 25 টন সামগ্ৰী ৰপ্তানি কৰিব কোম্পানীটোৱে ।
এই পদক্ষেপসমূহৰ জৰিয়তে কৃষক-পৰিয়ালৰ যুৱক-যুৱতীসকল নিজৰ ঠাইত আকৰ্ষণীয় আৰু বহনক্ষম আত্মনিয়োগৰ সুযোগ তথা উন্নত ভৱিষ্যতৰ বাবে আগ্ৰহী ।
গ্ৰামীণ যুৱক-যুৱতীসকলৰ নিবনুৱা সমস্যাৰ সমাধান হিচাপে অন্ধ্ৰ প্ৰদেশৰ নতুন চৰকাৰে পেঞ্চন আৰু অন্যান্য বিনামূলীয়া সামগ্ৰী প্ৰদানৰ লগতে অন্যন্য দিশলৈও চাব লাগিব । ই যুৱক-যুৱতীসকলৰ মাজত তৎক্ষণাত দক্ষতা লোকপিয়ল কৰিব লাগিব আৰু বিভিন্ন ধৰণৰ কাৰ্য্যক্ষম নিয়োগ (স্বনিয়োগৰ লগতে দৰমহাযুক্ত নিয়োগ) প্ৰদান কৰিব পৰা সম্ভাৱ্য খণ্ড চিনাক্ত কৰিব লাগিব য’ত কৃষিজাত সামগ্ৰীৰ ৰপ্তানিও অন্তৰ্ভুক্ত হ’ব পাৰে ।
ইয়াৰ উপৰিও কৃষক, উৎপাদক কোম্পানী/সামূহিক আদি ক্ষুদ্ৰ পৰিসৰৰ প্ৰতিষ্ঠানক প্ৰসাৰিত কৰাৰ বাবে, গ্ৰাম্য অঞ্চলৰ যুৱক-যুৱতীসকলক হাতে হাত ধৰি কৃষি প্ৰক্ৰিয়াকৃত সামগ্ৰীৰ ৰপ্তানিৰ জৰিয়তে এনে সুযোগ বিচাৰিবলৈ প্ৰয়োজনীয় সামৰ্থ আহৰণৰ বাবেও ৰাজ্য প্ৰশাসনক সাজু কৰি তুলিব লাগে ।
(বিঃদ্ৰঃ: এই লেখাত প্ৰকাশ কৰা মতামতসমূহ সম্পূৰ্ণ লেখকৰ । ইয়াত প্ৰকাশ কৰা তথ্য আৰু মতামতত ইটিভি ভাৰতৰ মতামত প্ৰতিফলিত হোৱা নাই ।)
