প্ৰতিবছৰে 21 আগষ্টত উদযাপন কৰা বিশ্ব জ্যেষ্ঠ নাগৰিক দিৱস হৈছে সমাজত বৃদ্ধ লোকসকলৰ অৱদান আৰু সাফল্যক সন্মান আৰু প্ৰশংসা কৰাৰ বাবে উৎসৰ্গিত এটা দিন । জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলে আমাৰ সমাজলৈ আগবঢ়োৱা মূল্যৱান বুদ্ধিমত্তা, অভিজ্ঞতা আৰু জ্ঞানক স্বীকৃতি দিবলৈ আৰু তেওঁলোকে সন্মুখীন হ'ব পৰা সমস্যাবোৰৰ বিষয়ে সজাগতা বৃদ্ধি কৰাৰ বাবে এই দিনটোক স্মাৰণ কৰা হয় ।
বিশ্ব জ্যেষ্ঠ নাগৰিক দিৱস : ইতিহাস আৰু উৎপত্তি
আমেৰিকাৰ প্ৰাক্তন ৰাষ্ট্ৰপতি ৰোনাল্ড ৰেগানৰ প্ৰচেষ্টাত বিশ্ব জ্যেষ্ঠ নাগৰিক দিৱসৰ আৰম্ভণি হয় । ১৯৮৮ চনত ৰাষ্ট্ৰপতি ৰেগানে ২১ আগষ্ট দিনটোক আমেৰিকাত ৰাষ্ট্ৰীয় জ্যেষ্ঠ নাগৰিক দিৱস হিচাপে ঘোষণা কৰি এক নিৰ্দেশনা জাৰি কৰে । এই দিনটোৰ উদ্দেশ্য আছিল জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলক তেওঁলোকৰ সাফল্য আৰু অৱদানৰ বাবে সন্মান জনোৱাৰ লগতে তেওঁলোকৰ কল্যাণত সহায় কৰা কাৰ্যসূচী আৰু নীতিৰ গুৰুত্বৰ ওপৰত আলোকপাত কৰা ।
সময়ৰ লগে লগে এই বিশ্ব জ্যেষ্ঠ নাগৰিক দিৱসৰ উদযাপন আমেৰিকাৰ সীমাৰ বাহিৰলৈও সম্প্ৰসাৰিত হয় আৰু এক বিশ্বজনীন দিৱস হিচাপে উদযাপন কৰিবলৈ লয় । এই দিৱসত সমগ্ৰ বিশ্বৰ মানুহে সাংস্কৃতিক ঐতিহ্য সংৰক্ষণৰ পৰা যুৱ প্ৰজন্মক নিৰ্দেশনা প্ৰদান কৰালৈকে সমাজত জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলে পালন কৰা অমূল্য ভূমিকাক স্বীকৃতি দিয়ে । এই স্বীকৃতিৰ ফলত বিশ্ব জ্যেষ্ঠ নাগৰিক দিৱস এক আন্তৰ্জাতিকভাৱে পালনীয় দিৱসলৈ ৰূপান্তৰিত হয় ।
বিশ্বজুৰি জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ পৰিসংখ্যা
বিশ্ব স্বাস্থ্য সংস্থাৰ এক প্ৰতিবেদন অনুসৰি, 2030 চনৰ ভিতৰত বিশ্বৰ প্ৰতি 6 গৰাকী লোকৰ ভিতৰত এগৰাকীৰ বয়স 60 বছৰ বা ততোধিক হ'ব । সেই সময়ত ৬০ বছৰ বা তাতকৈ অধিক বয়সৰ জনসংখ্যাৰ অংশ ২০২০ চনত ১ বিলিয়নৰ পৰা ১.৪ বিলিয়নলৈ বৃদ্ধি হ'ব । আনহাতে, 2050 চনলৈ বিশ্বৰ 60 বছৰ বা ততোধিক বয়সৰ লোকৰ জনসংখ্যা দুগুণ হ'ব (2.1 বিলিয়ন) । ২০২০ চনৰ পৰা ২০৫০ চনৰ ভিতৰত ৮০ বছৰ বা ততোধিক বয়সৰ লোকৰ সংখ্যা তিনিগুণ হৈ ৪২৬ নিযুত হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে ।
| লগতে পঢ়ক :বিশ্ব অংগ দান দিৱস: অংগ দানেৰে কাৰোবাৰ মুখত হাঁহি বিৰিঙাওঁ আহক - World Organ Donation Day |
আমাৰ সমাজৰ বয়স্ক লোকসকলৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ প্ৰত্যাহ্বান আৰু সমস্যা
বয়স্কবাদ আৰু বয়স্ক লোকসকলৰ মাজত মানসিক সুস্থতা
জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলে তেওঁলোকক চোৱা-চিতা কৰাসকলৰ পৰা কৰ্মক্ষেত্ৰত বা ৰাজহুৱা স্থানত বয়স্কবাদ অনুভৱ কৰিব পাৰে । কিন্তু কেৱল বয়স্কবাদেই জ্যেষ্ঠ লোকসকলক প্ৰভাৱিত নকৰে । বয়স্কবাদ হৈছে তেওঁলোকৰ বয়সৰ ওপৰত ভিত্তি কৰি আনৰ বিৰুদ্ধে ৰূঢ় আৰু বৈষম্যমূলক ব্যৱহাৰ কৰা । যদিও বয়সৰ বাবে কোনেও বিচাৰ কৰিব বা দুৰ্ব্যৱহাৰ কৰিব নিবিচাৰে, বহুতো জ্যেষ্ঠ লোকে কম বয়সীয়া লোকতকৈ অধিক হাৰত বয়স্কবাদ অনুভৱ কৰে ।
আৰ্থিক নিৰাপত্তাহীনতা
যদিও আমি দীৰ্ঘদিন জীয়াই আছোঁ, কিন্তু দুৰ্ভাগ্যবশত নিযুক্তি আৰু অৱসৰৰ জগতখন একে গতিত বিকশিত হোৱা নাই । বহুতো বৃদ্ধ লোকে নিৰ্ধাৰিত অৱসৰৰ বয়স অতিক্ৰম কৰিও কাম কৰিবলৈ সক্ষম হৈ থাকে আৰু অধিক কাম কৰিবলৈ ইচ্ছুক । কিন্তু সেই সুযোগবোৰ তেওঁলোকে লাভ নকৰে ।
দৈনন্দিন কাম আৰু গতিশীলতাৰ ক্ষেত্ৰত অসুবিধা
বয়স হোৱাৰ লগে লগে এজন ব্যক্তিৰ গতিশীলতা আৰু নিপুণতা স্বাভাৱিকতে হ্ৰাস পায় । যাৰ ফলত দৈনন্দিন কামবোৰ সম্পূৰ্ণ কৰাটো অধিক কঠিন হৈ পৰে । ইয়াৰ ফলত লাহে লাহে মানুহে নিজৰ যত্ন লোৱাৰ ক্ষেত্ৰত ই এক কাৰক হ'ব পাৰে আৰু তেওঁলোকক সামাজিক হোৱা, আগ্ৰহ অনুসৰণ কৰা বা তেওঁলোকে উপভোগ কৰা কাৰ্যকলাপত অংশগ্ৰহণ কৰাত বাধা দিব পাৰে ।
সঠিক চোৱা-চিতা ব্যৱস্থাৰ সন্ধান কৰা
যেতিয়া সম্পূৰ্ণ স্বাধীনচিতীয়াভাৱে এজন লোকে জীৱন নিৰ্বাহ কৰিব নোৱৰা হয়, তেতিয়া বহুতো বৃদ্ধ লোকক অতিৰিক্ত যত্নৰ প্ৰয়োজন হয় । কেতিয়াবা এই যত্ন পৰিয়ালৰ সদস্যসকলে প্ৰদান কৰিব পাৰে । কিন্তু ই নিজৰ কাম আৰু অন্যান্য পাৰিবাৰিক দায়িত্বৰ সৈতে ইয়াক সন্তুলিত কৰাৰ ক্ষেত্ৰত চোৱা-চিতা কৰা ব্যক্তিৰ ওপৰত যথেষ্ট হেঁচাৰ সৃষ্টি কৰিব পাৰে ।
স্বাস্থ্য সেৱাৰ সুবিধা
বয়স্ক লোকসকলৰ বাবে স্বাস্থ্য সেৱা জটিল আৰু অসংলগ্ন হ'ব পাৰে । বিশেষকৈ দীৰ্ঘম্যাদী পৰিস্থিতিৰ সৈতে যুঁজি থকা লোকসকলৰ বাবে এইটো হ'ব পাৰে । ঔষধ প্ৰদান আৰু অন্যান্য প্ৰকাৰৰ যত্নৰ সমন্বয় ৰখাৰ বাবে চোৱা-চিতাৰ বাবে বহুতো বিভিন্ন চিকিৎসা পেছাদাৰী আৰু ক্লিনিকৰ প্ৰয়োজন ।
জ্যেষ্ঠ নাগৰিক : ভাৰতত স্থিতি
ভাৰতত এজন জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ সংজ্ঞা হৈছে ৬০ বছৰ বা ততোধিক বয়সৰ ব্যক্তি । ভাৰতত জনসংখ্যাৰ গাঁথনিত দ্ৰুত পৰিৱৰ্তন দেখা গৈছে আৰু জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ সংখ্যা বৃদ্ধি পাইছে । স্বাধীনতাৰ সময়ত ভাৰতীয়সকলৰ আয়ুস ১৯৪৭ চনৰ ৩২ বছৰৰ পৰা এতিয়া ৬৮ বছৰলৈ বৃদ্ধি পাইছে ।
ৰিয়েল ইষ্টেট ফাৰ্ম চি বি আৰ ই ছাউথ এছিয়া প্ৰাইভেট লিমিটেডৰ দ্বাৰা প্ৰকাশিত প্ৰতিবেদন অনুসৰি, ভাৰতত জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ যত্নৰ ভৱিষ্যত বিশ্লেষণ কৰা হৈছে এনেধৰণে- 2024 চনত জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ সুবিধাৰ বাবে মুঠ আনুমানিক লক্ষ্য হৈছে প্ৰায় এক নিযুত । ই আগন্তুক 10 বছৰত 2.5 নিযুতলৈ বৃদ্ধি হ'ব বুলি অনুমান কৰা হৈছে ।
বৰ্তমান ভাৰতত প্ৰায় 150 নিযুত বয়স্ক ব্যক্তি আছে । আনহাতে, আগন্তুক 10-12 বছৰত এই সংখ্যা 230 নিযুতলৈ বৃদ্ধি হোৱাৰ সম্ভাৱনা আছে । ভাৰতত অনুকূল জনগাঁথনি, দীৰ্ঘম্যাদী পৰিস্থিতি বৃদ্ধি আৰু সজাগতা বৃদ্ধিৰ দ্বাৰা এই খণ্ডটোত যথেষ্ট বিকাশ দেখা গৈছে । বিশেষ যত্ন আৰু জীৱনশৈলীৰ বিকল্প বিচৰা জ্যেষ্ঠসকলৰ সংখ্যা বৃদ্ধি হোৱাৰ সৈতে শেহতীয়া বছৰবোৰত জ্যেষ্ঠ জীৱন ধাৰণৰ সুবিধাৰ চাহিদাও যথেষ্ট বৃদ্ধি পাইছে ।
সমগ্ৰ দেশজুৰি বিভিন্ন সমীক্ষা অনুসৰি, বেছিভাগ ভাৰতীয় জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ বাবে আটাইতকৈ ডাঙৰ উদ্বেগ হৈছে স্বাস্থ্য সেৱা ব্যয়, বিত্তীয় সমৰ্থনৰ অভাৱ আৰু একাত্মবোধ । ইয়াৰ উপৰি বেছিভাগ বয়স্ক লোকক তেওঁলোকৰ প্ৰাপ্য যত্নৰ মৰ্যাদা প্ৰদান কৰা নহয় । সম্ভৱত অকলশৰীয়াকৈ বাস কৰা বেছিভাগ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকে কেতিয়াবা শোচনীয় স্বাস্থ্যৰ ফলত গতিশীলতাৰ অভাৱৰ বাবে সঙ্গীৰ অভাৱত ভুগিবলগা হয় । ৬০ বছৰৰ অধিক বয়সৰ জ্যেষ্ঠ ভাৰতীয়সকলৰ মাজত নিঃসঙ্গতা আৰু বিচ্ছিন্নতা নিশ্চিতভাৱে এটা মুখ্য চিন্তা । বিচ্ছিন্নতাৰ ফলত মূলত বৃদ্ধসকলৰ ক্ষেত্ৰত ক্ৰমান্বয়ে হতাশা আৰু অন্যান্য মানসিক বিকাৰ হ'ব পাৰে ।
আমাৰ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ বাবে চৰকাৰী আঁচনি
কেন্দ্ৰই ভাৰতৰ সংবিধানৰ অনুচ্ছেদ 41-ৰ দৰে বিভিন্ন সাংবিধানিক ব্যৱস্থাৰ জৰিয়তে জ্যেষ্ঠ নাগৰিকসকলৰ যত্নৰ সৈতে সম্পৰ্কিত প্ৰত্যাহ্বান আৰু সুযোগবোৰৰ মোকাবিলা কৰি আহিছে । ইয়াৰ ভিতৰত হৈছে আইনৰ জৰিয়তে, যেনে অভিভাৱক আৰু জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ তত্ত্বাৱধান আৰু কল্যাণ আইন, 2007; নীতি, যেনে বৃদ্ধ ব্যক্তিৰ ওপৰত ৰাষ্ট্ৰীয় নীতি, 1999; আঁচনি আৰু কাৰ্যসূচী, যেনে অটল বয়ো অভ্যুদয় যোজনা, ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় বৃদ্ধাৱস্থা পেন্সন আঁচনি, অটল পেঞ্চন যোজনা, জ্যেষ্ঠ নাগৰিক সঞ্চয় আঁচনি ইত্যাদি ।
প্ৰধানমন্ত্ৰী বয় বন্দনা আঁচনি (Pradhan Mantri Vaya Vandana Scheme)
প্ৰধানমন্ত্ৰী বয় বন্দনা যোজনা (PMVVY) হৈছে এক অৱসৰ আৰু পেঞ্চন আঁচনি । ভাৰতীয় জীৱন বীমা নিগমে (এল আই চি) আগবঢ়োৱা এই আঁচনিয়ে 10 বছৰৰ বাবে নিৰ্ধাৰিত হাৰত নিশ্চিত পেঞ্চন পৰিশোধ প্ৰদান কৰে । ই মনোনীত ব্যক্তিক ক্ৰয় মূল্য ৰিটাৰ্নৰ ৰূপত ডেথ বেনিফিট প্ৰদান কৰে ।
ইন্দিৰা গান্ধী ৰাষ্ট্ৰীয় বৃদ্ধাশ্ৰম পেন্সন আঁচনি (Indira Gandhi National Old Age Pension Scheme)
ভাৰত চৰকাৰে নিৰ্ধাৰণ কৰা নিৰ্দেশনা অনুসৰি, এই আঁচনিখন বিশেষভাৱে 60 বছৰৰ অধিক বয়সৰ দাৰিদ্ৰ্যসীমাৰ তলত পৰা লোকৰ বাবে । এই আঁচনি গ্ৰামোন্নয়ন মন্ত্ৰণালয়ে আৰম্ভ কৰিছিল । ই ৰাষ্ট্ৰীয় সামাজিক সহায় কাৰ্যসূচীৰ (National Social Assistance Program, NSAP) এক অংশ ।
বয়স্কসকলৰ স্বাস্থ্য সেৱাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় কাৰ্যসূচী (National Programme for the Health Care of Elderly)
স্বাস্থ্য আৰু পৰিয়াল কল্যাণ মন্ত্ৰালয়ে বৃদ্ধ লোকসকলৰ বিভিন্ন স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় সমস্যা সমাধানৰ বাবে 2010-11 বৰ্ষত 'বৃদ্ধসকলৰ স্বাস্থ্য সেৱাৰ বাবে ৰাষ্ট্ৰীয় কাৰ্যসূচী' (NPHCE) আৰম্ভ কৰিছিল । এন পি এইচ চি ইৰ জিলা পৰ্যায়ৰ কাৰ্যকলাপৰ অধীনত মুখ্য উদ্দেশ্য হৈছে ৰাজ্যিক স্বাস্থ্য সমিতিৰ জৰিয়তে জিলা চিকিৎসালয়, সামূহিক স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰ (চি এইচ চি), প্ৰাথমিক স্বাস্থ্য কেন্দ্ৰ (পি এইচ চি) আৰু উপ-কেন্দ্ৰ (এছ চি) স্তৰত স্বাস্থ্য সুবিধা প্ৰদান কৰা ।
ৰাষ্ট্ৰীয় বয়োশ্ৰী যোজনা (Rashtriya Vayoshri Yojana)
ৰাষ্ট্ৰীয় বয়োশ্ৰী যোজনা (RVY) হৈছে বি পি এল শ্ৰেণীৰ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ বাবে শাৰীৰিক সহায়ক আৰু জীয়া থকাৰ বাবে সহায়ক সঁজুলি প্ৰদান কৰা এক আঁচনি । এইটো হৈছে এক কেন্দ্ৰীয় খণ্ডৰ আঁচনি । ইয়াত কেন্দ্ৰৰ দ্বাৰা সম্পূৰ্ণৰূপে পুঁজি যোগান ধৰা হয় । আঁচনিখন ৰূপায়ণৰ বাবে ব্যয় 'জ্যেষ্ঠ নাগৰিক কল্যাণ পুঁজি'ৰ পৰা পূৰণ কৰা হয় ।
বৰিষ্ঠ মেডিক্লেইম পলিচী (Varishta Mediclaim Policy)
এই আঁচনিয়ে ঔষধ, ৰক্ত, এম্বুলেন্স মাচুল আৰু অন্যান্য ৰোগ নিৰ্ণয়-সম্পৰ্কীয় মাচুলৰ ব্যয় সামৰি জ্যেষ্ঠসকলক সহায় কৰে । 60-80 বছৰ বয়সৰ জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ বাবে প্ৰস্তুত কৰা এই আঁচনিয়ে জ্যেষ্ঠ নাগৰিকৰ স্বাস্থ্য সম্পৰ্কীয় ব্যয় পূৰণ কৰাত সহায় কৰে । তদুপৰি, ধাৰা 80ডি-ৰ অধীনত প্ৰিমিয়াম পৰিশোধৰ বাবে আয়কৰ লাভালাভৰ অনুমতি দিয়া হৈছে । যদিও এই আঁচনিৰ ম্যাদ এবছৰৰ বাবে, কিন্তু নৱীকৰণৰ দ্বাৰা ইয়াক 90 বছৰ বয়সলৈকে বৃদ্ধি কৰিব পাৰে ।
