বিশেষ প্ৰতিবেদন , ১২ এপ্ৰিল : প্ৰধানমন্ত্ৰী নৰেন্দ্ৰ মোদীৰ মতে ভাৰত আৰু চীনৰ মাজৰ দীৰ্ঘদিনীয়া সীমান্ত বিবাদক সাধাৰণতে আঞ্চলিক আৰু বিশ্বৰ বাবে জৰুৰীভাৱে সমাধান কৰাৰ প্ৰয়োজন । এই সমস্যাটোৰ উৎপত্তি আৰু আজি ই কি পৰিস্থিতিত আছে তাক পুনৰ চোৱাৰ সময় আহি পৰিছে ।
আমেৰিকাৰ প্ৰকাশন নিউজউইকৰ সৈতে এক সাক্ষাৎকাৰৰ সময়ত মোদীয়ে কৈছিল, "এইটো মোৰ বিশ্বাস যে আমি আমাৰ সীমান্তত দীৰ্ঘম্যাদী পৰিস্থিতিৰ জৰুৰীভাৱে সমাধান কৰিব লাগিব, যাতে আমাৰ দ্বিপাক্ষিক বাৰ্তালাপৰ অস্বাভাৱিকতাক আমাৰ পিছফালে ৰাখিব পৰা যায় । ভাৰত আৰু চীনৰ মাজত স্থিৰ আৰু শান্তিপূৰ্ণ সম্পৰ্ক কেৱল আমাৰ দুয়োখন দেশৰ বাবেই নহয়, সমগ্ৰ অঞ্চল আৰু বিশ্বৰ বাবে গুৰুত্বপূৰ্ণ ।"
প্ৰধানমন্ত্ৰীয়ে লগতে কয় যে তেওঁ আশা আৰু বিশ্বাস কৰে যে কূটনৈতিক আৰু সামৰিক পৰ্যায়ত ইতিবাচক আৰু গঠনমূলক দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কৰ জৰিয়তে সীমান্তত শান্তি আৰু সম্প্ৰীতি পুনৰুদ্ধাৰ আৰু বাহাল ৰাখিবলৈ সক্ষম হ'ব ।
চীনে বৃহস্পতিবাৰে মোদীৰ বক্তব্যৰ ওপৰত প্ৰতিক্ৰিয়া ব্যক্ত কৰি কয় যে দৃঢ় আৰু সুস্থিৰ সম্পৰ্কই চীন আৰু ভাৰত দুয়োখন দেশৰ উমৈহতীয়া স্বাৰ্থ পূৰণ কৰে । চীনৰ বৈদেশিক মন্ত্ৰালয়ৰ মুখপাত্ৰ মাও নিংয়ে অৱশ্যে একে সময়তে কয় যে সীমা প্ৰশ্নটোৱে "ভাৰত-চীন সম্পৰ্কৰ সম্পূৰ্ণ প্ৰতিনিধিত্ব নকৰে"।
মাওৱে সংবাদ মাধ্যমৰ সন্মুখত কয়, "ইয়াক দ্বিপাক্ষিক সম্পৰ্কত সঠিকভাৱে ৰাখিব লাগে আৰু সঠিকভাৱে পৰিচালনা কৰিব লাগে । দুয়োপক্ষই কূটনৈতিক আৰু সামৰিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে ঘনিষ্ঠ যোগাযোগ প্ৰস্তুত কৰি আছে ।"
মনোহৰ পাৰিকাৰ প্ৰতিৰক্ষা অধ্যয়ন আৰু বিশ্লেষণ প্ৰতিষ্ঠানৰ পূব এছিয়া কেন্দ্ৰৰ সহযোগী অধ্যাপক এম এছ প্ৰতিভাৰ মতে, প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ মন্তব্যই মানুহৰ মনোযোগ আকৰ্ষণ কৰিব । প্ৰতিভাই ইটিভি ভাৰতক কয়, "আমি কেৱল কিছুমান ষ্টিকিং পইণ্টহে সমাধান কৰিছো । আমি চীনক বাকী সমস্যাবোৰ সমাধান কৰিবলৈ ক'বলৈ চেষ্টা কৰি আছো । আমি ভাৰত-চীন সীমান্ত অঞ্চলত সৈন্য মোতায়েনৰ প্ৰচুৰ উপস্থিতি প্ৰত্যাহাৰ কৰাটো বিচাৰো ।"
তেওঁ লগতে কয় যে চীনেও ভাৰতৰ সৈতে সম্পৰ্ক স্বাভাৱিক কৰিব বিচাৰে । তেওঁ কয়, "চীনৰ ভাৰতত যথেষ্ট ব্যৱসায়িক স্বাৰ্থ আছে আৰু ভাৰতে অৰ্থনৈতিক বিনিময় আৰু জনসাধাৰণৰ মাজত সম্পৰ্ক স্বাভাৱিক কৰাটো বিচাৰে । ভাৰতে কৈছে যে যদি চীনে সম্পৰ্ক স্বাভাৱিক কৰিব বিচাৰে, তেন্তে প্ৰকৃত নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাৰ পৰিস্থিতিও স্বাভাৱিক হ'ব লাগে ।"
দীৰ্ঘদিন ধৰি চলি থকা চীন-ভাৰত সীমান্ত বিবাদ দুয়োখন দেশৰ মাজত অৱস্থিত কেইবাটাও বৃহৎ আৰু সৰু অঞ্চলৰ সাৰ্বভৌমত্বৰ ওপৰত নিৰ্ভৰ কৰে । ভাৰত-চীন সীমান্ত, যাক প্ৰকৃত নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখা (এলএচি) বুলি জনা যায় । ই হিমালয়ৰ ৩,৪৮৮ কিলোমিটাৰ জুৰি বিস্তৃত ।
ইয়াৰে এটা অঞ্চল, আকচাই চিন, চীনা প্ৰশাসনৰ অধীনত আছে, কিন্তু ভাৰতেও ইয়াক দাবী কৰে । ইয়াত মুখ্যতঃ কম বসতি থকা, অধিক উচ্চতাৰ ভূখণ্ড আছে যদিও ইয়াৰ পৰিধিৰ কাষত কিছুমান মূল্যৱান চৰণভূমি আছে । কাশ্মীৰ, তিব্বত আৰু জিনজিয়াঙৰ চাৰিআলিত অৱস্থিত আকচাই চিনচীনৰ জিনজিয়াং-তিব্বত ঘাইপথৰ দ্বাৰা বিভেদ কৰা হৈছে ।
বিবাদৰ আন এটা ক্ষেত্ৰ মেকমোহন ৰেখাৰ দক্ষিণে অৱস্থিত, যিটো পূৰ্বতে নৰ্থ-ইষ্ট ফ্ৰণ্টিয়াৰ এজেন্সি (এনইএফএ) হিচাপে জনাজাত আছিল আৰু এতিয়া উত্তৰ-পূব ভাৰতৰ ৰাজ্য অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ভিতৰত অৱস্থিত । ভাৰতৰ দ্বাৰা পৰিচালিত হোৱাৰ বাবে এই অঞ্চলটো চীনে দাবী কৰে । ১৯১৪ চনৰ চিমলা সন্মিলনৰ অংশ হিচাপে ব্ৰিটিছ ভাৰত আৰু তিব্বতৰ মাজত হোৱা এক চুক্তিৰ জৰিয়তে স্থাপিত মেকমোহন লাইন বিবাদৰ কেন্দ্ৰবিন্দু হৈ আছে ।
অৱশ্যে, চীনে মেকমোহন লাইন চুক্তিৰ বৈধতা প্ৰত্যাখ্যান কৰে । পাকিস্তানে এই যুক্তি দিয়ে যে তিব্বত চিমলা সন্মিলনত প্ৰৱেশ কৰাৰ সময়ত ভাৰত স্বাধীন নাছিল । ১৯৬২ চনত চীনা আৰু ভাৰতীয় সেনাই এক তিক্ত সীমান্ত যুদ্ধত লিপ্ত হোৱাৰ সময়ত সীমান্তত উত্তেজনা বৃদ্ধি হৈছিল ।
চীনে লাডাখত আৰু মেকমোহন লাইনৰ ওপৰেৰে একেলগে আক্ৰমণ আৰম্ভ কৰিছিল যিটো তেতিয়া এনইএফএ আছিল । আৰম্ভণিতে প্ৰৱেশ কৰি চীনাসকলে এমাহৰ যুঁজৰ পিচত একপক্ষীয়ভাৱে প্ৰত্যাহাৰ কৰাৰ পূৰ্বে তেওঁলোকৰ সকলো আঞ্চলিক উদ্দেশ্য লাভ কৰিছিল ।
চীনে আকচাই চিনৰ নিয়ন্ত্ৰণত আৰু অৰুণাচল প্ৰদেশত দাবী কৰা অঞ্চলসমূহৰ লগে লগে যুদ্ধৰ সমাপ্তি ঘটিছিল । হাজাৰ হাজাৰ সৈন্যই দুয়োফালে প্ৰাণ হেৰুৱাইছিল । ১৯৬৭ চনত ছিকিম অঞ্চলত এক সংক্ষিপ্ত সীমান্ত সংঘৰ্ষ হৈছিল, যদিও সেই অঞ্চলত এক সন্মত সীমান্ত আছিল । ১৯৮৭ চনত আৰু ২০১৩ চনত প্ৰকৃত নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখাৰ ওপৰত সম্ভাৱ্য সংঘাত সফলতাৰে হ্ৰাস কৰা হৈছিল ।
১৯৯৩ আৰু ১৯৯৬ চনত সীমা প্ৰশ্নৰ চূড়ান্ত সমাধানৰ উদ্দেশ্যে চুক্তি স্বাক্ষৰ কৰা হৈছিল । ইয়াত অন্তৰ্ভুক্ত আছিল আত্মবিশ্বাস বঢ়োৱাৰ ব্যৱস্থা আৰু প্ৰকৃত নিয়ন্ত্ৰণ ৰেখা । সীমা প্ৰশ্নটো সমাধান কৰিবলৈ সীমা প্ৰশ্নৰ ওপৰত যুটীয়া ৱৰ্কিং গ্ৰুপ (জেডব্লিউজি)ৰ দৰে আনুষ্ঠানিক গোট সৃষ্টি কৰা হৈছিল ।
ইয়াক কূটনৈতিক আৰু সামৰিক বিশেষজ্ঞ গোটে সহায় কৰিব লাগিছিল । ২০০৩ চনত বিশেষ প্ৰতিনিধি (এছআৰ) প্ৰণালী গঠন কৰা হৈছিল । ২০১২ চনত, আন এক বিবাদ নিষ্পত্তি প্ৰণালী, পৰামৰ্শ আৰু সমন্বয়ৰ বাবে কাৰ্যপ্ৰণালী (ডব্লিউএমচিচি) প্ৰস্তুত কৰা হৈছিল ।
অৱশ্যে, ২০১৭ চনত ডোকলামত এক গুৰুত্বপূৰ্ণ সংঘৰ্ষৰ সৃষ্টি হৈছিল যেতিয়া ভাৰতীয় সৈন্যই চীন আৰু ভূটান দুয়োৰে দ্বাৰা দাবী কৰা এলেকাত চীনা পথ নিৰ্মাণ প্ৰতিহত কৰিবলৈ আগবাঢ়িছিল । কেইবা মাহধৰি বৰ্ধিত উত্তেজনাৰ পিচত, অৱশেষত কূটনৈতিক মাধ্যমৰ জৰিয়তে এই সমস্যা সমাধান কৰা হয় ।
২০২০ চনৰ ৫ মে'ত পূব লাডাখ সীমান্ত অচলাৱস্থাৰ আৰম্ভণিৰ পিচত পাংগং টচো হ্ৰদ অঞ্চলত দুয়োপক্ষৰ সৈন্যৰ মাজত হোৱা এক হিংসাত্মক সংঘৰ্ষৰ পিচত বাণিজ্যিক সম্পৰ্কৰ বাহিৰে ভাৰত আৰু চীনৰ মাজৰ সম্পৰ্ক গভীৰ ভাৱে স্থবিৰ হৈ পৰিছে । এই অচলাৱস্থা সমাধানৰ প্ৰচেষ্টাত এতিয়ালৈকে ২১ টা পৰ্যায়ৰ কৰ্পছ কমাণ্ডাৰ পৰ্যায়ৰ আলোচনা অনুষ্ঠিত কৰা হৈছে ।
চীনা সামৰিক বাহিনীৰ মতে, দুয়োপক্ষই ৪ টা নিৰ্দিষ্ট বিন্দুৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হ'বলৈ সন্মত হৈছে: গালৱান উপত্যকা, পাংগং টচো হ্ৰদ, হট স্প্ৰিংছ আৰু জিয়ানান ডাবান (গোগ্ৰা) । অৱশ্যে, ভাৰতে পিপলছ লিবাৰেচন আৰ্মীক (পিএলএ) ডেপচাং আৰু ডেমচোক অঞ্চলৰ পৰা বিচ্ছিন্ন হ'বলৈ আহ্বান জনাইছে ।
ভাৰতে নিজৰ স্থিতিত অটল আছে যে যেতিয়ালৈকে সীমান্ত পৰিস্থিতি উত্তেজনাপূৰ্ণ আৰু অমীমাংসিত হৈ থাকে তেতিয়ালৈকে চীনৰ সৈতে সম্পৰ্কৰ স্বাভাৱিকতা পুনৰুদ্ধাৰ কৰিব নোৱাৰি । চীনেও অপপ্ৰচাৰ চলাই আছে আৰু ভুল বৰ্ণনাৰ জৰিয়তে সীমান্ত বিবাদক লৈ ভাৰতৰ সৈতে ধূসৰ অঞ্চলৰ যুদ্ধত লিপ্ত হৈ আছে । ২০১৭ চনৰ পিচত চতুৰ্থবাৰৰ বাবে, চীনে এই মাহত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ কিছুমান স্থানৰ বাবে নতুন নামৰ সৈতে আন এখন তালিকা প্ৰকাশ কৰিছে ।
চীনৰ অসামৰিক পৰিক্ৰমা মন্ত্ৰালয়ে প্ৰকাশ কৰা শেহতীয়া তালিকাখনত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ৩০ টা স্থানৰ বাবে নতুন নাম ৰখা হৈছে । তাৰ ভিতৰত আছে ১১ টা আৱাসিক এলেকা, ১২ টা পৰ্বতীয়া অঞ্চল, ৪ খন নদী, এটা হ্ৰদ, এটা পাহাৰীয়া অঞ্চল আৰু এক সমতল ভূমি । এই সকলোবোৰ নাম চীনা, তিব্বতীয় আৰু পিনিনত দিয়া হৈছে ।
চীনে প্ৰথমে ২০১৭ চনত অৰুণাচল প্ৰদেশৰ ৬ টা স্থানৰ বাবে নতুন নামৰ এখন তালিকা প্ৰকাশ কৰিছিল । ইয়াৰ পিচত ২০২১ চনত ১৫ টা স্থানৰ দ্বিতীয় তালিকা আৰু তাৰ পিচত ২০২৩ চনত ১১ টা স্থানৰ নামৰ তৃতীয় তালিকা । চীনে অৰুণাচল প্ৰদেশক জাংনান বা দক্ষিণ তিব্বত বুলি কয়, যি অঞ্চল বেইজিঙে তিব্বত স্বায়ত্তশাসিত অঞ্চলৰ অংশ বুলি দাবী কৰে ।
লগতে পঢ়ক :প্ৰধানমন্ত্ৰী মোদীৰ নাম লৈ ১ কোটি টকাৰ প্ৰৱঞ্চনা - Fraud In The Name Of PM Modi
