విద్య, ఉద్యోగాల్లో మరాఠాలకు మహారాష్ట్ర ప్రభుత్వం ప్రత్యేక రిజర్వేషన్లు కల్పించడం రాజ్యాంగ విరుద్ధమంటూ సర్వోన్నత న్యాయస్థానం తాజాగా సంచలనాత్మక తీర్పిచ్చింది. బలీయమైన మరాఠా వర్గానికి 16 శాతం కోటా అనుచితమని కొందరు విద్యావేత్తలు, సామాజిక కార్యకర్తలు అభ్యంతరపెట్టడం వల్ల సుమారు రెండేళ్లుగా ఈ అంశం చుట్టూ న్యాయ వివాదం ప్రజ్వరిల్లుతోంది. 2019 జూన్‌లో మరాఠా కోటాపై సానుకూలంగా స్పందించిన బాంబే హైకోర్టు- గైక్వాడ్‌ కమిషన్‌ సిఫార్సుల ప్రాతిపదికన ఉద్యోగాల్లో 13 శాతానికి, విద్యా సంస్థల్లో 12 శాతానికి రిజర్వేషన్లు తగ్గాలని నిర్దేశించింది. ఇటీవల ఈ కేసు విచారణ దశలో 'మరెన్ని తరాలపాటు రిజర్వేషన్లు కొనసాగిస్తారు?’ అని సూటిగా ప్రశ్నించిన సుప్రీం ధర్మాసనం- సమానత్వ సూత్రాన్ని మరాఠా కోటా ఉల్లంఘించినట్లు తన తీర్పులో స్పష్టీకరించింది. తద్వారా, మరాఠాలను సామాజికంగా విద్యాపరంగా వెనకబడినట్లు గుర్తించే అధికారం రాష్ట్ర సర్కారుకు లేదన్న పిటిషనర్ల వాదాన్ని సుప్రీం సమర్థించింది!
ఎన్నో ప్రశ్నలకు సమాధానం
2019 జనవరిలో ఆర్థిక సామాజిక వెనకబాటుతనం ఆధారంగా కేంద్రం కల్పించిన 10 శాతం రిజర్వేషన్లకు, మహారాష్ట్రలో కోటాకు మధ్య అంతరాన్ని తీర్పు పాఠంలో ప్రస్ఫుటీకరించిన ధర్మాసనం- కోటా కోలాటాలకు సంబంధించి ఒక స్పష్టతను ఇచ్చింది. 1992నాటి ఇందిరా సాహ్నీ కేసులో రిజర్వేషన్లకు 50శాతం పరిమితి నిర్ధారించడాన్ని పునస్సమీక్షించే నిమిత్తం విస్తృత ధర్మాసనానికి నివేదించాల్సిన అవసరం ముమ్మాటికీ లేదని తేల్చి చెప్పడం ద్వారా- ఎన్నో ప్రశ్నలకు సందేహాలకు ఏకకాలంలో బదులిచ్చినట్లయింది. 50శాతం గరిష్ఠ పరిమితిని మించి విధిగా రిజర్వేషన్లు కట్టబెట్టాల్సినంత అసాధారణ పరిస్థితులు నెలకొన్నట్లు బాంబే హైకోర్టుగాని గైక్వాడ్‌ కమిషన్‌ గాని ధ్రువీకరించలేకపోయాయన్న ధర్మాసనం వ్యాఖ్యల్ని బట్టి- ప్రస్తుత తీర్పు దేశం నలుమూలలా ఎన్నో విధాల విశేష ప్రభావాన్వితం కానుంది!
రిజర్వేషన్లే మార్గమా?