చైనాలోని వుహాన్‌ నగరంపై పంజా విసరిన కరోనా వైరస్ (కోవిడ్‌-19) ఆ దేశంలోని ఇతర ప్రాంతాలకు విస్తరించడమే కాదు, క్రమంగా ఇతర దేశాలపైనా పడగ విప్పుతోంది. వైరస్ వ్యాప్తిని అరికట్టడానికి చైనా ప్రభుత్వం ఇప్పటి వరకు మొత్తం 16 నగరాలను దిగ్బంధించింది. ఆ నగరాల్లోకి, అక్కడి బహుళనివాస భవన (అపార్ట్‌మెంట్‌) సముదాయాల్లోకి రాకపోకలను నియంత్రించింది. అందరికీ నిర్బంధ వైద్య పరీక్షలు, ఇతర ఆంక్షలు విధించింది. చైనా నూతన సంవత్సరాది కోసం సొంత ఊళ్లకు వెళ్లిన ఏడు లక్షలకు పైగా కార్మికులు కర్మాగారాలకు తిరిగి రావాలంటే కరోనా ఆంక్షలు అడ్డు వస్తున్నాయి. ఫలితంగా హెనాన్‌, హుబై, ఝెజియాంగ్‌, గ్వాంగ్‌ డాంగ్‌, హెనాన్‌ తదితర రాష్ట్రాల్లోని ఫ్యాక్టరీల్లో ఉత్పత్తి కార్యకలాపాలు స్తంభించిపోతున్నాయి. హెనాన్‌ రాష్ట్రంలో ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ఐ ఫోన్‌ (ఆపిల్‌) తయారీ ఫ్యాక్టరీ ఉంది. హుబై రాష్ట్ర రాజధాని అయిన వుహాన్‌లో జపాన్‌కు చెందిన హోండా, నిస్సాన్‌లతోపాటు పలు ఐరోపా ఆటొ కంపెనీలూ కర్మాగారాలు నెలకొల్పాయి. బీజింగ్‌లోని తన ఫ్యాక్టరీలో పనిచేసే 3,500 మంది కార్మికులను రెండు వారాలపాటు కర్మాగారానికి రాకుండా ఇంటినుంచే పని చేయాలని జర్మనీకి చెందిన ఫోక్స్‌ వ్యాగన్‌ గ్రూప్‌ ఆదేశించింది. జర్మనీకి చెందిన బీఎండబ్ల్యు, అమెరికాకు చెందిన టెస్లా, బ్రిటన్‌కు చెందిన జాగ్వార్‌, ల్యాండ్‌ రోవర్‌ కంపెనీలు కూడా చైనాలో తమ కార్ల తయారీ కార్యకలాపాలకు అంతరాయం ఏర్పడిందని ప్రకటించాయి.
దెబ్బతింటున్న సరఫరా గొలుసులు...
దేశవిదేశీ కంపెనీల కోసం కార్లు, ఎలక్ట్రానిక్స్‌ విడిభాగాలు, పారిశ్రామిక సాధనాలను తయారు చేసే ఫ్యాక్టరీలు చైనాలో చాలా ఉన్నాయి. వాటిలో చాలాభాగం అమెరికా, జర్మనీ, జపాన్‌, ఫ్రాన్స్‌ వంటి అభివృద్ధి చెందిన దేశాలు ఏర్పాటు చేసినవే. నేడు ఒక వస్తువు పూర్తిగా ఒకే దేశంలో తయారు కావడం లేదు. దాని విడి భాగాలు వేర్వేరు చోట్ల తయారవుతున్నాయి. వాటిని ఒక చోట కూర్చి అనేక దేశాలకు ఎగుమతి చేస్తున్నారు. ఉదాహరణకు స్మార్ట్‌ ఫోన్ల కెమేరాలు ఒక దేశంలో ఉత్పత్తయితే, డిస్‌ ప్లే తెరలు మరో దేశంలో తయారవుతున్నాయి. కారు ఇంజిన్‌ ఒక చోట, విడి భాగాలు వేర్వేరు దేశాల్లో తయారవుతున్నాయి. దీన్నే అంతర్జాతీయ సరఫరా గొలుసుగా వ్యవహరిస్తున్నారు. తైవాన్‌, దక్షిణ కొరియా, వియత్నాం, బంగ్లాదేశ్‌, మలేసియా తదితర దేశాలు ఈ గొలుసులో కీలక అంతర్భాగాలు. కరోనా దెబ్బకు ఈ గొలుసులు దెబ్బతింటున్నాయి. ఫలితంగా చైనాకూ ఇతర దేశాలకూ మధ్య ఎగుమతులు, దిగుమతులకు విఘాతమేర్పడుతోంది. ఉదాహరణకు చైనా నుంచి జపాన్‌కు దుస్తులు, శుద్ధి చేసిన ఆహార ఉత్పత్తులు ఎగుమతి అవుతాయి. అవి ఇప్పుడు సందిగ్ధంలో పడ్డాయి. చైనా నుంచి ‘వైరింగ్‌ హార్మెస్‌’లు రాకపోవడంతో దక్షిణ కొరియాలో హ్యుండయ్‌ మోటార్‌ కంపెనీ కొన్ని యూనిట్లను మూసేయాల్సి వచ్చింది. జనసమ్మర్దం కలిగిన ప్రాంతాలకు వెళితే కరోనా సోకుతుందనే భయంతో అనేక ఆసియా దేశాల ప్రజలు బహిరంగ బజార్లకు, షాపింగ్‌ మాల్స్‌కు, రెస్టారెంట్లకు వెళ్లడం తగ్గించేస్తున్నారు. ఇది చిల్లర వర్తకాన్ని దెబ్బతీస్తోంది. కరోనా వల్ల చైనీయుల బృంద పర్యటనలను ప్రభుత్వం నిషేధించడం, పలు దేశాలు చైనీయులకు ప్రవేశం నిరాకరించడం, ఇతర దేశాల పర్యాటకులు చైనాకు రాకపోవడంవల్ల టూరిజం రంగం క్షీణించనుంది. దీనివల్ల వియత్నాం, థాయిలాండ్‌, సింగపూర్‌ దేశాలకు పర్యాటక ఆదాయం బాగా తగ్గిపోనుంది. కరోనా దెబ్బకు సింగపూర్‌ 10 లక్షల మంది చైనా పర్యాటకులను కోల్పోనుంది. వ్యాపార కూడళ్లయిన హాంకాంగ్‌, మకావులకు నష్టం అంతా ఇంతా కాదు. థాయిలాండ్‌ జీడీపీలో ప్రయాణ సేవల వాటా 11.2 శాతమైతే, హాంకాంగ్‌లో 9.4 శాతం. భారత్, ఇండోనేసియాలకు చైనా పర్యాటకుల రాకపోకలు తక్కువ కాబట్టి, టూరిజంపరంగా కరోనా ప్రభావం ఈ దేశాలపై అంతగా ఉండదు. మరోవైపు బ్రిటిష్‌ ఎయిర్‌వేస్‌, లుఫ్టాన్సా, ఎయిరిండియాలతోపాటు అనేక దేశాల విమానయాన సంస్థలు చైనాకు ప్రయాణాలను నిలిపేయడమో, తగ్గించడమో చేశాయి. టూరిజం, విమానయాన రంగాలకు ఏర్పడిన విఘాతం, జులై 24 నుంచి టోక్యోలో ప్రారంభం కావలసిన వేసవి ఒలింపిక్స్‌పై దుష్ప్రభావం చూపుతుందని జపాన్‌ ఆందోళన చెందుతోంది. కార్లు, పారిశ్రామిక యంత్రాలు, పరికరాలు, ఫార్మా, గృహోపకరణాల తయారీ, కంప్యూటర్లు, స్మార్ట్‌ ఫోన్లు, ఇతర హైటెక్‌ వస్తువులు, వాటి విడిభాగాల తయారీకీ చైనాయే ప్రధాన కేంద్రం. కరోనావల్ల 2020 తొలి త్రైమాసికంలో కార్ల ఉత్పత్తి 15 శాతం తగ్గనుంది. కార్ల విడిభాగాలను తయారు చేసే బాష్‌, మాగ్నా ఇంటర్నేషనల్‌, ఎలక్ట్రానిక్స్‌ తయారీదారు ఎన్‌విడియా కూడా ఉత్పత్తి తగ్గించక తప్పదంటున్నాయి. అసలే మాంద్య భయాలతో ఆందోళన చెందుతున్న ప్రపంచ దేశాలకు కరోనా గోరుచుట్టుపై రోకటిపోటులా పరిణమిస్తోంది. ఈ వైరస్ చైనాతోపాటు ప్రపంచ జీడీపీనీ వెనక్కు లాగవచ్చు. చైనాకు భారీ ఉత్పాదక యంత్రాలను ఎగుమతి చేసే జర్మనీకీ ఆర్డర్లు తగ్గేట్లున్నాయి.
ఊరట కలిగిస్తున్న అవకాశాలు...
చైనా నుంచి సరఫరాలు తగ్గడంవల్ల ప్రపంచ దేశాలు కొన్ని వస్తువుల కోసం భారత్‌పై ఆధారపడే అవకాశం ఉండటం కొంతలో కొంత ఊరట. పింగాణి, గృహోపకరణాలు, ఫ్యాషన్‌, జీవనశైలి వస్తువులు, దుస్తులు, చిన్న తరహా ఇంజినీరింగ్‌ వస్తువులు, ఫర్నిచర్‌ను ఎగుమతి చేసే సామర్థ్యం భారత్కు ఉంది. ఇప్పటికే ఈ వస్తువుల గురించి పాశ్చాత్య కంపెనీలు భారత్‌ను వాకబు చేయనారంభించాయి. కరోనా వైరస్ నుంచి రక్షణ కోసం ముఖానికి ధరించే ముసుగులు (మాస్క్‌ల) కోసం పెద్ద ఆర్డర్లే వచ్చాయి. దేశంలోని మాస్క్‌లను ఎగుమతి చేసేస్తే- రేపు అవసరానికి అందుబాటులో లేకుండా పోతాయని భావించిన భారత్ మొదట మాస్క్‌ల ఎగుమతిని నిలిపేసినా తరవాత కొనసాగించింది. అయితే గిరాకీ విపరీతంగా ఉండటంతో దాన్ని తీర్చలేక భారతీయ ఉత్పత్తిదారులు కొత్త ఆర్డర్లు తీసుకోవడం మానేశారు. చైనా మాదిరిగా భారతదేశం ప్రపంచానికి ఫ్యాక్టరీగా మారాలంటే దీర్ఘకాల ప్రణాళికతో పట్టుదలగా కృషిచేయాల్సి ఉంటుంది.