ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਦੇਸ਼ 'ਚ ਭਾਵੇਂ ਕਈ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਗਰਮੀ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਕਈ ਸੂਬਿਆਂ 'ਚ ਅਜੇ ਵੀ ਮੀਂਹ ਦੀ ਚਿਤਾਵਨੀ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਦੇ ਮੌਸਮ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਣਾ ਆਮ ਗੱਲ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਜਲੀ ਦੇਖਣਾ ਜਿੱਥੇ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇਹ ਬੇਹੱਦ ਖਤਰਨਾਕ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬਿਜਲੀ ਮਨੁੱਖਾਂ ਲਈ ਘਾਤਕ ਸਾਬਤ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਬਿਜਲੀ ਕਿਵੇਂ ਬਣਦੀ ਹੈ?: ਬਿਜਲੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾਲ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਸਟੈਟਿਕ ਡਿਸਚਾਰਜ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਬੱਦਲਾਂ ਦੇ ਰਗੜ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਬਿਜਲੀ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਚਾਰਜ ਦੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਨਾਲ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਮੀਂਹ ਦਾ ਬੱਦਲ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਬੱਦਲ ਵਿੱਚ ਅੱਪਡਰਾਫਟ ਅਤੇ ਡਾਊਨਡ੍ਰਾਫਟ ਪਾਣੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਅਤੇ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਕ੍ਰਿਸਟਲ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ।
ਬਿਜਲੀ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ: ਬਿਜਲੀ ਚਮਕਣ ਵਿੱਚ ਮੀਂਹ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਮੀਂਹ ਜਿੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਬਿਜਲੀ ਚਮਕਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਓਨੀ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਵੇਗੀ।
ਬਰਫ਼ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਟਕਰਾਅ: ਮੀਂਹ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਫ਼ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਮਿਸ਼ਰਣ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਦੋਂ ਬਰਫ਼ ਦੇ ਕਣ ਬੱਦਲਾਂ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਹ ਵੱਡੇ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਵੱਖ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਬਿਜਲੀ ਚਾਰਜਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨਾ: ਬੱਦਲ ਦਾ ਉਪਰਲਾ ਹਿੱਸਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਹੇਠਲਾ ਹਿੱਸਾ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਊਰਜਾ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਟਕਰਾ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਚਾਰਜ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਇੱਕ ਚੰਗਿਆੜੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਲੀਡਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕੀ ਹੈ?: ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੱਦਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਜਲੀ ਦਾ ਚਾਰਜ ਬਣਦਾ ਹੈ, ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਆਇਨਾਈਜ਼ਡ ਹਵਾ ਦੇ ਅਣੂਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਚੈਨਲ ਵੀ ਬਣਦਾ ਹੈ। ਇਸਨੂੰ ਲੀਡਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਰਜ ਬੱਦਲ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਬਿਜਲੀ ਕਿਵੇਂ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਡਿੱਗਦੀ ਹੈ?: ਜਦੋਂ ਲੀਡਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਟ੍ਰੋਕ ਬਿਜਲੀ ਲਈ ਰਸਤਾ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਵਾਪਸੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਟ੍ਰੋਕ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ। ਰਿਟਰਨ ਸਟ੍ਰੋਕ 50 ਹਜ਼ਾਰ ਡਿਗਰੀ ਸੈਲਸੀਅਸ ਦੇ ਤਾਪਮਾਨ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਨਾਲੋਂ ਪੰਜ ਗੁਣਾ ਗਰਮ ਹੈ।
ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਾਈਏ?: ਭਾਵੇਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀ ਚਮਕ ਬਹੁਤ ਸੁੰਦਰ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਇਸਦੇ ਖ਼ਤਰਿਆਂ ਤੋਂ ਸੁਚੇਤ ਰਹਿਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਝ ਸੁਰੱਖਿਆ ਉਪਾਅ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਤੁਸੀਂ ਕੁਦਰਤੀ ਬਿਜਲੀ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਬਚਾਅ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਮੌਸਮ 'ਤੇ ਰੱਖੋ ਨਜ਼ਰ: ਦੇਸ਼ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੂਬਾ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਵੀ ਮੀਂਹ ਦੌਰਾਨ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਨੂੰ ਅਲਰਟ ਜਾਰੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਸੀਂ ਮੌਸਮ ਸੰਬੰਧੀ ਖਬਰਾਂ ਵੀ ਦੇਖ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਮੌਸਮ ਵਿਭਾਗ ਵੱਲੋਂ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਅਤੇ ਚੇਤਾਵਨੀਆਂ 'ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ: ਅਲਰਟ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮੀਂਹ ਦੌਰਾਨ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣਾ ਪਵੇ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਮੀਂਹ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਘਬਰਾਉਣ ਦੀ ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਆਸਰਾ ਲੱਭਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਖੜੇ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੀਂਹ ਵਿੱਚ ਰੁੱਖਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਨਹੀਂ ਖੜ੍ਹਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚੋ ਜੋ ਬਿਜਲੀ ਚਲਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ: ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਜਗ੍ਹਾ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕੁਝ ਇਲੈਕਟ੍ਰਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੰਚਾਲਕ ਵਸਤੂਆਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਧਾਤ ਦੀਆਂ ਵਾੜਾਂ, ਬਿਜਲੀ ਦੇ ਖੰਭਿਆਂ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਮੋਬਾਈਲ ਫ਼ੋਨ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿਓ, ਕਿਉਂਕਿ ਮੋਬਾਈਲ ਫੋਨ ਤੋਂ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀਆਂ ਬਿਜਲੀ ਦੀਆਂ ਤਰੰਗਾਂ ਬਿਜਲੀ ਨੂੰ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਝਟਕਾ ਲੱਗਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-
