ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ:ਅਗਨੀਪਥ ਸਕੀਮ ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਉਮਰ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨੂੰ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਗਲੋਬਲ ਔਸਤ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਨੌਜਵਾਨ ਭਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜੋੜ ਕੇ ਔਸਤ ਉਮਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ ਹੈ, ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਮੁੱਚੀ ਫੌਜੀ ਕਾਰਗੁਜ਼ਾਰੀ ਅਤੇ ਸੰਚਾਲਨ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਆਰਮਡ ਫੋਰਸਿਜ਼ ਦੀ ਉਮਰ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ 32 ਹੈ, ਜੋ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਫੌਜੀਆਂ ਲਈ ਵਧੀਆ ਸੋਚ:2022 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸਕੀਮ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ 26 ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਨੌਜਵਾਨ ਸਿਪਾਹੀ ਆਧੁਨਿਕ ਫੌਜੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਚੁਸਤੀ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਛੋਟੀ ਫੋਰਸ ਘੱਟ ਮੈਡੀਕਲ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਕੇਸਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਇੱਕ ਸਿਹਤਮੰਦ ਅਤੇ ਵਧੇਰੇ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਤੌਰ 'ਤੇ ਤਿਆਰ ਫੌਜ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਿਹਤ ਲਾਭ ਅਤੇ ਜਵਾਨ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸਥਿਰ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਦੇ ਪੱਧਰ ਇੱਕ ਵਧੇਰੇ ਲਚਕੀਲੇ ਅਤੇ ਸਮਰੱਥ ਬਲ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹਾਈਟੈੱਕ ਕਰਕੇ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇਣਾ:ਆਧੁਨਿਕ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਅੰਦ ਤਕਨੀਕੀ ਮੁਹਾਰਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਅਗਨੀਪਥ ਸਕੀਮ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮਾਂ ਵਿੱਚ ਆਰਟੀਸ਼ਲ ਇੰਟੈਲੀਜੈਂਸ, ਰੋਬੋਟਿਕਸ, ਸਾਈਬਰ ਯੁੱਧ, ਅਤੇ ਸਿਮੂਲੇਟਰ-ਅਧਾਰਿਤ ਸਿਖਲਾਈ ਵਰਗੀਆਂ ਉੱਨਤ ਤਕਨੀਕਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਕੇ ਇਸ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ। ਵਧੇਰੇ ਅਨੁਕੂਲ ਅਤੇ ਨਵੀਨਤਾਕਾਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ,ਭਰਤੀ ਨੌਜਵਾਨ ਇਹਨਾਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਨੂੰ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ । ਤਕਨੀਕੀ ਏਕੀਕਰਣ ਵੱਲ ਇਸ ਰਣਨੀਤਕ ਤਬਦੀਲੀ ਨੂੰ ਸਮਕਾਲੀ ਅਤੇ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦੇ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਾਲੇ ਕਿਨਾਰੇ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਪਹੁੰਚ ਹੋਰ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੇ ਸਮਾਨ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਚੀਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਤਕਨੀਕੀ ਤਰੱਕੀ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਾਪਨਾ ਨੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭੂ-ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀ।
ਚੀਨ ਨਾਲ ਤੁਲਨਾ: ਚੀਨੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਚੀਨ ਨੇ 2049 ਤੱਕ ਪੀਪਲਜ਼ ਲਿਬਰੇਸ਼ਨ ਆਰਮੀ (PLA) ਨੂੰ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਫੌਜੀ ਸ਼ਕਤੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣ ਲਈ ਵਿਆਪਕ ਫੌਜੀ ਸੁਧਾਰਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। 2015 ਤੋਂ, ਚੀਨ ਨੇ PLA ਦੇ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣਾ, ਇੱਕ ਨਵੀਂ ਕਮਾਂਡ ਬਣਾਉਣ ਸਮੇਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸੁਧਾਰ ਕੀਤੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਖੇਤਰੀ ਕਮਾਂਡਾਂ ਨੂੰ ਥੀਏਟਰ ਕਮਾਂਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਅਤੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਢਾਂਚੇ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਣਨੀਤਕ ਸਹਾਇਤਾ ਫੋਰਸ (SSF) ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਨਾ। ਸਤੰਬਰ 2015 ਵਿੱਚ, ਸ਼ੀ ਨੇ PLA ਤੋਂ 300,000 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਵੱਡੀ ਕਟੌਤੀ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕੀਤਾ। ਇਰਾਦਾ ਰਵਾਇਤੀ ਜ਼ਮੀਨੀ-ਅਧਾਰਿਤ ਲੜਾਈ ਦੀਆਂ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਵੱਧਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੇ ਨਾਲ ਯੁੱਧ ਦੇ ਇੱਕ ਬੁੱਧੀਮਾਨ ਰੂਪ ਵੱਲ ਜਾਣ ਦਾ ਸੀ। ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਨਾਲ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਟਾਫਿੰਗ ਦੀ ਲਾਗਤ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲੀ।
1997 ਤੋਂ ਚੀਨ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਸੁਧਾਰਾਂ ਨੇ 1997 ਵਿੱਚ 500,000 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਅਤੇ 2000 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਹੋਰ 200,000 ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਟੌਤੀ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀਐਲਏ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੱਟਿਆ ਹੋਇਆ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਪੀਐਲਏ ਦੇ ਢਾਂਚੇ, ਭੂਗੋਲਿਕ ਅਨੁਕੂਲਤਾ ਅਤੇ ਅੰਤਰ-ਸੇਵਾ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਕਮਾਂਡ ਅਤੇ ਇਸ ਦੀਆਂ ਫੋਰਸਾਂ ਦੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਦੇ ਆਕਾਰ ਨੂੰ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਘਟਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਚੀਨ ਨੇ ਮਿਜ਼ਾਈਲਾਂ, ਸਮੁੰਦਰੀ ਤਲ ਲੜਾਕੂਆਂ, ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ, ਏਆਈ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਡਰੋਨਾਂ ਨਾਲ ਆਪਣੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪੂਰਕ ਕੀਤਾ ਹੈ।
PLA ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਮਨੁੱਖੀ ਸਰੋਤਾਂ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਇੱਕ ਸਾਵਧਾਨੀਪੂਰਵਕ ਸੰਤੁਲਨ ਕਾਰਜ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਕਟੌਤੀ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਗੈਰ-ਸੰਪਰਕ ਤਕਨਾਲੋਜੀ-ਸਮਰਥਿਤ ਯੁੱਧ ਦੁਆਰਾ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਲਾਭ ਨੂੰ ਆਫਸੈੱਟ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਲਾਜ਼ਮੀ ਭਰਤੀ ਅਤੇ ਫਿਸ਼ਿੰਗ ਫਲੀਟਾਂ, ਤੱਟ ਰੱਖਿਅਕਾਂ, ਅਤੇ ਪੀਪਲਜ਼ ਆਰਮਡ ਪੁਲਿਸ (ਪੀਏਪੀ) ਦਾ ਫੌਜੀਕਰਨ ਇੱਕ ਪਲ ਦੇ ਨੋਟਿਸ 'ਤੇ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਫੌਜੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦਾ ਇੱਕ ਢੁਕਵਾਂ ਰਿਜ਼ਰਵ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ: ਅਗਨੀਪਥ ਸਕੀਮ ਦੀ ਚੋਣਵੀਂ ਧਾਰਨ ਨੀਤੀ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਗਨੀਵੀਰਾਂ ਦੇ ਸਿਖਰਲੇ 25% ਨਿਯਮਤ ਬਲਾਂ ਵਿੱਚ ਲੀਨ ਹੋ ਜਾਣ। ਇਸ ਪਹੁੰਚ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਗਾਰੰਟੀ ਦੇਣਾ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਸਮਰੱਥ ਭਰਤੀ ਸੇਵਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ, ਸੰਭਾਵੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਫੌਜੀ ਤਾਲਮੇਲ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਤਾ ਨੂੰ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਆਲੋਚਕ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਗਨੀਪਥ ਆਪਣੇ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਮਾਡਲ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੰਭਾਵੀ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਨਿਰਾਸ਼ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ 75% ਭਰਤੀ ਆਪਣੇ ਕਾਰਜਕਾਲ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਾਗਰਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਸਮਰਥਕ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਲਚਕਤਾ ਫੌਜ ਨੂੰ ਇੱਕ ਛੋਟੀ, ਫਿਟਰ ਫੋਰਸ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਸਭ ਤੋਂ ਢੁਕਵੇਂ ਉਮੀਦਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਬਰਕਰਾਰ ਰੱਖਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।
ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਰਤਾ: ਪੋਸਟ-ਸਰਵਿਸ ਅਗਨੀਵੀਰਾਂ ਤੋਂ ਉਮੀਦ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੀਮਤੀ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਨ ਨਾਲ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਲੈਸ ਹੋਣ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਨਤਕ ਅਤੇ ਨਿੱਜੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਰੁਜ਼ਗਾਰ ਯੋਗ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ। ਇਹ ਪਰਿਵਰਤਨ ਆਰਥਿਕ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਥਿਰਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰਾਪਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨਾਗਰਿਕ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਗਨੀਪਥ ਫੌਜੀ ਅਤੇ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧੇਰੇ ਨਾਗਰਿਕ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ ਅਤੇ ਸਮਝ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਕੀਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਫੌਜੀ-ਸਿਖਿਅਤ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਕਰਕੇ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਤੋਂ ਪਰੇ ਇੱਕ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਸਮਾਜਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਏਕਤਾ ਅਤੇ ਲਚਕੀਲੇਪਣ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ: ਮੀਡੀਆ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਿਕ ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਇੱਕ ਨੌਜਵਾਨ, ਤਕਨੀਕੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਿਪੁੰਨ ਅਤੇ ਕੁਸ਼ਲ ਫੌਜ ਬਣਾ ਕੇ ਭਾਰਤੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਨੂੰ ਬਦਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਏਕਤਾ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਲਾਗੂ ਹੋਣਾ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਹਿੱਤ ਵਿੱਚ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਗਨੀਪਥ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰ ਲਈ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਲਾਭਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਦਲੀਲ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਈ ਅਤੇ ਸਫਲਤਾਪੂਰਵਕ ਲਾਗੂ ਕਰਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਯਤਨ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣਗੇ ਕਿ ਇਹ ਆਪਣੀ ਪੂਰੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੇ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ।