ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਗਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਹਮਾਸ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੌਰਾਨ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਜਨਰਲ ਹਸਨ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਜਿੱਤ ਵਜੋਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ ਲੱਗਭਗ 42,000 ਫਲਸਤੀਨੀਆਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਈਰਾਨ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੈ, ਪਰ ਸੱਚਾਈ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਤੇਲ ਅਵੀਵ ਨੂੰ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਰਾਜੀ ਤੱਤਾਂ ਨਾਲ ਲੜਨਾ ਪਏਗਾ।
ਪਿਛਲੇ ਸ਼ਨੀਵਾਰ ਬੇਰੂਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਦੌਰਾਨ ਨਸਰੱਲਾਹ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਈਰਾਨ ਸਮਰਥਿਤ ਲੇਬਨਾਨੀ ਸ਼ੀਆ ਇਸਲਾਮਿਸਟ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਨੇ ਘੋਸ਼ਣਾ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਉਪ ਸਕੱਤਰ ਜਨਰਲ ਨਈਮ ਕਾਸਿਮ ਨੇ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅੰਤਰਿਮ ਨੇਤਾ ਦਾ ਅਹੁਦਾ ਸੰਭਾਲ ਲਿਆ ਹੈ।
ਕਾਸਿਮ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਵਿਰੁੱਧ ਲੜਾਈ ਜਾਰੀ ਰੱਖਣ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਧੀ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਮੂਹ ਆਪਣੀ ਚੋਟੀ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਹਿੱਸੇ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੰਬੇ ਯੁੱਧ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ 10 ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਈਲੀ ਹਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਸਰੱਲਾਹ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਛੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਕਮਾਂਡਰ ਮਾਰੇ ਗਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਫੌਜ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੇਬਨਾਨ ਦੇ ਵੱਡੇ ਹਿੱਸਿਆਂ 'ਚ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਟਿਕਾਣਿਆਂ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਮੰਤਰਾਲੇ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਲੇਬਨਾਨ ਵਿੱਚ 1,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਚੌਥਾਈ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲੜਾਈ ਕਾਰਨ 10 ਲੱਖ ਲੋਕ ਬੇਘਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਾਸਿਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨਿਆਂ 'ਚ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਦੇ ਚੋਟੀ ਦੇ ਫੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਦੀ ਹੱਤਿਆ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੰਗਠਨ ਹੁਣ ਨਵੇਂ ਕਮਾਂਡਰਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਹੈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਸਰਾਈਲ ਸਾਡੀ (ਫੌਜੀ) ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਚੌਕੀ 'ਤੇ ਕਮਾਂਡਰ ਦੇ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਡਿਪਟੀ ਕਮਾਂਡਰ ਅਤੇ ਬਦਲੀਆਂ ਹਨ।" ਇਹ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ ਕਿ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਰਾਜੀ ਤੱਤ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਚੁਣੌਤੀ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਗੈਰ-ਰਾਜ ਅਭਿਨੇਤਾ ਪਰੰਪਰਾਗਤ ਰਾਜ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਵੱਖਰੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਅਕਸਰ ਰਸਮੀ ਰਾਜ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀਆਂ ਸੀਮਾਵਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕੂਟਨੀਤਕ ਹੱਲਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਨਹੀਂ ਖਾਂਦੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਮੂਹਾਂ ਨਾਲ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੇ ਚੱਲ ਰਹੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਨੂੰ ਕਈ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ ਤੋਂ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਤਿਹਾਸਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਰਾਜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਸ਼ਕਤੀ ਖਲਾਅ, ਪ੍ਰੌਕਸੀ ਟਕਰਾਅ, ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਖੇਤਰੀ ਅਸਥਿਰਤਾ।
ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੂੰ ਗੈਰ-ਰਾਜੀ ਅਦਾਕਾਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਗੁਆਂਢੀ ਰਾਜਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਯੰਤਰਣ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਜਾਂ ਅਸਫਲਤਾ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਲੇਬਨਾਨ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਇਮਰੀ ਅਧਾਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੇਬਨਾਨੀ ਸਰਕਾਰ, ਸੰਪਰਦਾਇਕ ਵੰਡਾਂ ਅਤੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਦੇ ਘਰੇਲੂ ਯੁੱਧ ਦੁਆਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ, ਹਿਜ਼ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਕਰਨ ਜਾਂ ਦੱਖਣੀ ਲੇਬਨਾਨ ਉੱਤੇ ਆਪਣੀ ਪ੍ਰਭੂਸੱਤਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਸਮਰੱਥ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਹਿਜ਼ਬੁੱਲ੍ਹਾ ਨੂੰ ਇੱਕ ਰਾਜ ਦੇ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਰਾਜ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ।