ਪੰਜਾਬ

punjab

ETV Bharat / health

ਅੱਜ ਮਨਾਇਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ, ਜਾਣੋ ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ - World Parkinsons Day 2024 - WORLD PARKINSONS DAY 2024

World Parkinson's Day: ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਰੋਗ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਧਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

World Parkinson's Day
World Parkinson's Day

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Apr 11, 2024, 5:53 AM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਹਰ ਸਾਲ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ ਜੋ ਐਡਵਾਂਸ ਸਟੇਜ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਦੂਜਿਆਂ 'ਤੇ ਕਾਫ਼ੀ ਨਿਰਭਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੇਸ 60-65 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ 45 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਇਸ ਨਿਊਰੋਡੀਜਨਰੇਟਿਵ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਕੀ ਹੈ?: ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਮਾਗੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਉਦੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸਬਸਟੈਂਟੀਆ ਨਿਗਰਾ ਨਾਮਕ ਹਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਨਸਾਂ ਦੇ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਕਾਰਨ ਡੋਪਾਮਿਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਕਮੀ ਆਉਦੀ ਹੈ।

ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਆਮ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਵਿੱਚ ਸੁਸਤੀ ਅਤੇ ਆਪਣੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਕਾਬੂ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਕੜਾਅ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰੀਰ ਦਾ ਕੰਬਣਾ, ਚੱਲਣ-ਫਿਰਨ, ਬੋਲਣ, ਸੁੰਘਣ, ਸੌਣ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ ਅਤੇ ਲੱਤਾਂ ਵਿੱਚ ਬੇਚੈਨੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਰੋਗ ਦੇ ਲੱਛਣ ਅਕਸਰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਜਾਂ ਇੱਕ ਅੰਗ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵੱਧਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆ ਸਕਦੈ ਨੇ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਇੱਥੇ ਇਹ ਜਾਣਨਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਰੀਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਮਾਮਲੇ 60 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਕੁੱਲ ਕੇਸਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਲਗਭਗ 5% ਤੋਂ 10% ਕੇਸ ਅਜਿਹੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਲੱਛਣ 45 ਸਾਲ ਜਾਂ 50 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ:ਇਹ ਦਿਨ ਡਾਕਟਰ ਜੇਮਸ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ 1817 ਵਿੱਚ ਨਿਊਰੋਡੀਜਨਰੇਟਿਵ ਡਿਸਆਰਡਰ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਕੇਸ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਮਨਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 1997 ਵਿੱਚ ਯੂਰਪੀਅਨ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਫਾਰ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਬਿਮਾਰੀ ਦੁਆਰਾ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਨਾਮ ਦੇਣ ਦੀ ਤਜਵੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ (WHO) ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਪਹਿਲਕਦਮੀ ਨੂੰ ਸਹਿ-ਪ੍ਰਾਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼: ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਬਿਹਤਰ ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਚਰਚਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਪੱਧਰ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਮੌਕਾ ਅਤੇ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਬਿਹਤਰ ਖੋਜ ਅਤੇ ਹੋਰ ਯਤਨ ਤੇਜ਼ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਮੌਕੇ ਵਿਸ਼ਵ ਭਰ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਮਾਗਮ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸੈਮੀਨਾਰ, ਸਿੰਪੋਜ਼ੀਅਮ, ਚਰਚਾਵਾਂ, ਜਾਂਚ ਕੈਂਪ ਅਤੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ਵ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦਿਵਸ ਦਾ ਮਹੱਤਵ: ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ, ਖੋਜ ਅਤੇ ਅਧਿਐਨ ਕਰਵਾਏ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਇਸ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਨੂੰ ਆਮ ਬੁਢਾਪੇ ਦੇ ਲੱਛਣ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਸ ਵੱਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਾਰਕਿੰਸਨ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਅਲਜ਼ਾਈਮਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਜੀ ਵੱਡੀ ਨਿਊਰੋਡੀਜਨਰੇਟਿਵ ਬਿਮਾਰੀ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ABOUT THE AUTHOR

...view details