हैदराबाद Indian Economy- गेल्यावर्षी म्हणजे 2023 मध्ये कठीण आर्थिक परिस्थितीमुळे जागतिक अर्थव्यवस्था खडतर परिस्थितीतून जात आहे. तसंच 2024 च्या अखेरपर्यंत अनिश्चितता राहण्याची अपेक्षा आहे. ताज्या WEFs मुख्य अर्थशास्त्रज्ञांच्या दृष्टिकोनानुसार, असं दिसून आलं आहे की "जागतिक अर्थव्यवस्था या वर्षी (2024) कमकुवत होईल. तर 2024 मध्ये भू-आर्थिक विखंडन वेग वाढण्याची अपेक्षा दहापैकी सात” असेल. (संदर्भ - वर्ल्ड इकॉनॉमिक फोरमचा जानेवारी २०२४ चीफ इकॉनॉमिक आउटलुक). आंतरराष्ट्रीय नाणेनिधी अर्थात IMF ने अंदाज वर्तवला आहे की "जागतिक वाढ 2024 मध्ये 2.9% पर्यंत कमी होईल, 2023 मध्ये 3% होती, यातील बरीच वाढ उदयोन्मुख बाजारपेठेतील घडामोडींमुळे आहे, तर विकसित अर्थव्यवस्थांमध्ये वाढ मंद राहिली आहे".
जगभरातील प्रचलित व्यापक चलनवाढीचा कल रिसेशनला (मंदी) चालना देत आहे आणि त्याचा 2024 मध्ये बाजार आणि आर्थिक परिस्थितीवर परिणाम होतोय. मुख्य अर्थशास्त्रज्ञांना प्रगत देशांमध्ये श्रमीक बाजारपेठेत 77% आणि आर्थिक बाजारपेठेच्या परिस्थितीत 70% पर्यंत घसरण होण्याची अपेक्षा आहे. तर 56% तज्ञांना पुढील वर्षी जागतिक अर्थव्यवस्था कमकुवत होण्याचा अंदाज व्यक्त केला आहे. 69% भू-आर्थिक विखंडन यावर्षी वेगवान होण्याची अपेक्षा करतात. पुढील 3 वर्षांमध्ये, मुख्य अर्थशास्त्रज्ञांना अपेक्षा आहे की अलीकडील भू-राजकीय घडामोडींमुळे जागतिक अर्थव्यवस्थेत 87% अस्थिरता, 86% आर्थिक घडामोडींचे स्थानिकीकरण, 80% शेअर बाजारातील अस्थिरता, 80% आर्थिक घडामोडींचे भू-आर्थिक खंड, 57% असमानता लक्षणीयरीत्या वाढेल. उत्तर-दक्षिण विचलन, जागतिक पुरवठा साखळीतील 36% आणि आर्थिक घडामोडींचे 13% जागतिकीकरण होईल.
संपूर्ण जगात आर्थिक मंदीचे ढग हळूहळू पसरत आहेत आणि अलीकडील यूके आणि जपानची आर्थिक मंदी ही केवळ विकसित अर्थव्यवस्थांसाठीच नव्हे तर वेगाने वाढणाऱ्या अर्थव्यवस्थांसाठीही मोठी चिंता आहे. भारतासारख्या विकसनशील अर्थव्यवस्था, जपान आणि यूके मधील पुनरावृत्ती IMF आउटलुक नुसार, “जागतिक वाढ 2022 मध्ये 3.5% वरून 2023 मध्ये 3% आणि पुढे 2024 मध्ये 2.9% पर्यंत घसरण्याचा अंदाज आहे. जगातील सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था, जपान आणि यूके अलीकडेच मंदीच्या गर्तेत सापडली आहे. कमकुवत देशांतर्गत उपभोगामुळे, देशाला मंदीच्या खाईत ढकलल्यामुळे आणि जर्मनीच्या पुढे चौथ्या स्थानावर घसरल्याने आज जपान ही जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था नाही. जपानमध्ये, मागील तिमाहीत (जुलै-सप्टेंबर तिमाही) 3.3% घसरणीनंतर, 2023 च्या ऑक्टोबर-डिसेंबर तिमाहीत GDP च्या दृष्टीने अर्थव्यवस्था 0.4% ने संकुचित झाली होती. हे बाजाराच्या अंदाजापेक्षा खूपच कमी आहे.
यूकेची सहावी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था पडझड झाली आहे, 2023 मध्ये तांत्रिक मंदीमध्ये घसरली आहे. हे जगासाठी चांगले लक्षण नाही. देशाच्या राष्ट्रीय सांख्यिकी कार्यालयाने (ONS) दिलेल्या आकडेवारीनुसार, UK चा GDP ऑक्टोबर ते डिसेंबर, 2023 दरम्यान 0.3% आणि जुलै ते सप्टेंबर 0.1% ने संकुचित झाला आहे. 2023 च्या शेवटच्या तिमाहीत उत्पादन, बांधकाम आणि सेवा क्षेत्रे त्याच्या कामगिरीत घसरली. यूके गेल्या वर्षी 0.1% दराने वाढला, 2023 पासून आतापर्यंतची सर्वात कमकुवत वाढ आहे.
यूकेचे पंतप्रधान ऋषी सुनक यांच्यावर टीका होत आहे की, अर्थव्यवस्था वाढवणे, या त्यांच्या निवडणूक आश्वासनांपैकी एक पूर्ण करण्यात अयशस्वी ठरले. मंदीमुळे कमी खर्च, कमी मागणी, टाळेबंदी, नोकऱ्या कमी होणे, जगायचं कसं यामुळे यूकेमध्ये, 3.9% बेरोजगारी दर झाला. जानेवारी 2024 मध्ये, UK चा वार्षिक चलनवाढीचा दर 4.0% आहे, जी फ्रान्स 3.4%, जर्मनी 3.1% पेक्षा जास्त होती. तर युरोझोन सरासरी 2.8% आहे. 2023 मध्ये यूएस 2.5% वार्षिक महागाई होती. ONS डेटानुसार, फेब्रुवारी 2024, ग्रेट ब्रिटनमधील सुमारे 46% लोकांनी त्यांच्या राहणीमानाच्या खर्चात वाढ नोंदवली. त्याचवेळी असं दिसून आलं आहे की काही युरोपियन देश देखील हळूहळू मंदीच्या गर्तेत बुडत आहेत.
भारतीय आर्थिक परिस्थितीआजच्या स्थितीत भारत मजबूत विकास क्षमतांसह चमकत आहे. भू-राजकीय संघर्ष, लोकसंख्येचे प्रश्न आणि आर्थिक अडथळे असूनही भारत हा जगातील सर्वात मोठा लोकशाही देश आहे. भारत ही जगातील सर्वात वेगाने वाढणारी अर्थव्यवस्था आहे आणि या संदर्भात IMF द्वारे अंदाजित भारताची आर्थिक वाढ लक्षात घेण्यासारखी आहे. IMF नुसार, भारतातील आर्थिक वाढ 2024 आणि 2025 या दोन्ही वर्षांमध्ये 6.5% वर मजबूत राहण्याचा अंदाज आहे.