ನೊಬೆಲ್ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ವಿಜೇತ ಮೊಹಮ್ಮದ್ ಯೂನಸ್ ಅವರು ಗುರುವಾರ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಂಡರು. ಭಾರತದ ನಿಷ್ಠಾವಂತ ಮಿತ್ರರಾಗಿದ್ದ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಮಾಜಿ ಪ್ರಧಾನಿ ಶೇಖ್ ಹಸೀನಾ ಅವರು ಪ್ರತಿಭಟನೆಗಳ ಹಿನ್ನೆಲೆ ಆಗಸ್ಟ್ 5, 2024 ರಂದು ರಾಜೀನಾಮೆ ನೀಡಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ದೇಶವನ್ನು ತೊರೆದ ನಂತರ, ಮಧ್ಯಂತರ ಸರ್ಕಾರದಲ್ಲಿ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶ ನ್ಯಾಷನಲಿಸ್ಟ್ ಪಾರ್ಟಿ (BNP) ಮತ್ತು ಜಮಾತ್ - ಎ - ಇಸ್ಲಾಮಿ (JeI) ನಿಷೇಧಿತ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಘಟನೆಯ ಮೂಲಕ ಭಾರತ ವಿರೋಧಿ ಮಧ್ಯಂತರ ಆಡಳಿತವು ನವದೆಹಲಿ - ಢಾಕಾ ಸಂಬಂಧದ ಮೇಲೆ ಹುಳಿ ಹಿಂಡುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ.
ಮುಂದಿನ ಚುನಾವಣೆಯ ನಂತರ BNP ಅಧಿಕಾರಕ್ಕೆ ಬರಲಿದೆ. ಮತ್ತು ಬಹುಶಃ ಖಲೀದಾ ಜಿಯಾ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರಾಗಿ ಅಧಿಕಾರ ವಹಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಿತ್ತು. ಈ ಸಂಭವನೀಯ ಬದಲಾವಣೆಯು ದಕ್ಷಿಣ ಏಷ್ಯಾ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಪ್ರಾದೇಶಿಕ ಪ್ರಭಾವವನ್ನು ಕ್ಷೀಣಿಸುವಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರಕ್ಕೆ ಗಮನಾರ್ಹ ಹಿನ್ನಡೆಯಾಗಲಿದೆ. ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದಂತೆ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದೊಂದಿಗಿನ ಭದ್ರತಾ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರ, ಸಂಪರ್ಕ, ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಅಪಾಯಗಳು, ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳು, ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ ಮತ್ತು ಮಿಲಿಟರಿ ಸಹಕಾರದ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ಯಾವೆಲ್ಲ ಬದಲಾವಣೆಗಳು ಆಗಲಿದೆ ಎಂಬುದನ್ನು ಗಮನಿಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ.
ಸಂಪರ್ಕ:ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವು ಭಾರತದೊಂದಿಗೆ 4,096 ಕಿಮೀ ಗಡಿಯನ್ನು ಹಂಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತದೆ. ಇದು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಾದ ಅಸ್ಸಾಂ, ಮೇಘಾಲಯ, ಮಿಜೋರಾಂ, ತ್ರಿಪುರ, ಪಶ್ಚಿಮ ಬಂಗಾಳ ಮತ್ತು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಗೆ ತನ್ನ ವ್ಯಾಪಾರ ಮತ್ತು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ಸುಧಾರಿಸಲು ಸುಲಭ ಪ್ರವೇಶವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ. ಢಾಕಾದೊಂದಿಗಿನ ಸಂಬಂಧದಲ್ಲಿನ ಅಸ್ವಸ್ಥತೆಯು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಭೂಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಳಸಲು ಅನುಮತಿಸುವ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿರುವ ರಸ್ತೆ ಮಾರ್ಗಗಳಿಗೆ ಅಡ್ಡಿಯಾಗಬಹುದು. ಮತ್ತು ಈಶಾನ್ಯ ರಾಜ್ಯಗಳಿಗೆ ಸರಕುಗಳನ್ನು ಸಾಗಿಸಲು ಚಿತ್ತಗಾಂಗ್ ಮತ್ತು ಮೊಂಗ್ಲಾ ಬಂದರುಗಳನ್ನು ಬಳಸುವ ಒಪ್ಪಂದಗಳು ಮತ್ತು ನವೆಂಬರ್ 2023ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಲಾದ ಅಗರ್ತಲಾ - ಅಖೌರಾ ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ರೈಲು ಸಂಪರ್ಕವನ್ನು ವಿಳಂಬಗೊಳಿಸಬಹುದು.
ಇದಲ್ಲದೆ, "ಚಿಕನ್ ನೆಕ್" (ಸಿಲಿಗುರಿ ಕಾರಿಡಾರ್) ಭಾರತದ ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗವನ್ನು ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶಕ್ಕೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಕಿರಿದಾದ ಮಾರ್ಗವಾಗಿದೆ. ಈ ಯುದ್ಧತಂತ್ರದ ಸೂಕ್ಷ್ಮ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಯಾವುದೇ ಅಡಚಣೆ ಮತ್ತು ಗದ್ದಲವು ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಮುಖ್ಯ ಭೂಭಾಗದಿಂದ ಪ್ರತ್ಯೇಕಿಸುವ ಮೂಲಕ ಭಾರತದ ಕಾರ್ಯತಂತ್ರದ ಹತೋಟಿಗೆ ತೀವ್ರವಾಗಿ ಹೊಡೆತ ಬೀಳುವ ಸಾಧ್ಯತೆಯಿದೆ. ಈ ಮೂಲಕ ಸಂಭಾವ್ಯ ಭದ್ರತಾ ಬೆದರಿಕೆ ಎದುರುಗಾಲಿದೆ.
ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಅಪಾಯ: ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಗಡಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ಒಳನುಸುಳುವಿಕೆಯ ತೀವ್ರ ಅಪಾಯವಿದೆ. ಭಾರತದಲ್ಲಿ ನಿರಾಶ್ರಿತರ ಸ್ಥಾನಮಾನ ಮತ್ತು ರಾಜಕೀಯ ಆಶ್ರಯವನ್ನು ಬಯಸುವ ಹಸೀನಾ ಅನುಯಾಯಿಗಳು ಮತ್ತು ಅದರಲ್ಲೂ ವಿಶೇಷವಾಗಿ ಹೊಸ ಸರ್ಕಾರದ ಅಡಿ ಅಸುರಕ್ಷಿತ ಎಂದು ಭಾವಿಸುವ ಅಲ್ಪಸಂಖ್ಯಾತ ಹಿಂದೂಗಳು ಸ್ಥಳೀಯ ರಾಜಕೀಯ ಮತ್ತು ಭದ್ರತೆಯ ಮೇಲೆ ಪರಿಣಾಮ ಬೀರಬಹುದು. ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಅಸ್ಥಿರತೆಗೆ ಪ್ರತಿಕ್ರಿಯೆಯಾಗಿ, ಮೇಘಾಲಯವು ತನ್ನ ಅಂತಾರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಡಿಯಲ್ಲಿ ರಾತ್ರಿ ಕರ್ಫ್ಯೂ ವಿಧಿಸಿದೆ ಮತ್ತು ಅನಧಿಕೃತ ದಾಟುವಿಕೆಯನ್ನು ತಡೆಯಲು ಗಡಿ ಭದ್ರತಾ ಪಡೆ (BSF) ಗಡಿ ಉದ್ದಕ್ಕೂ ತನ್ನ ಭದ್ರತೆಯನ್ನು ಮತ್ತಷ್ಟು ಬಿಗಿಗೊಳಿಸಿದೆ.
ಭಯೋತ್ಪಾದನೆ:ಭೌಗೋಳಿಕವಾಗಿ ಅನನುಕೂಲವಾಗಿರುವ ಈಶಾನ್ಯ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಬಳಸಿಕೊಂಡು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಪ್ರತಿಕೂಲವಾದ ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಗುಂಪುಗಳು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿರುವ ಕಾರಣ ಭಯೋತ್ಪಾದನಾ ನಿಗ್ರಹ ಸಹಕಾರವು ಭಾರತ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ನಡುವಿನ ಸಂಬಂಧದ ಪ್ರಮುಖ ಅಂಶವಾಗಿದೆ. ಅಲ್ಲದೆ, ಭಾರತವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನ ಮೂಲದ ಗುಂಪುಗಳಿಂದ ಗಡಿಯಾಚೆಗಿನ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಗೆ ಒಳಪಟ್ಟಿರುತ್ತದೆ. ಮತ್ತು ಈ ಗುಂಪುಗಳು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವನ್ನು ಭಾರತಕ್ಕೆ ಸಾಗಣೆ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತವೆ.
ಹಸೀನಾ ಅವರ ಆಡಳಿತವು ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯ ಕಡೆಗೆ ‘ಶೂನ್ಯ ಸಹಿಷ್ಣುತೆ’ ನೀತಿಯನ್ನು ಜಾರಿಗೆ ತಂದಿತು ಮತ್ತು ಭಾರತ ವಿರೋಧಿಯನ್ನು ಹತ್ತಿಕ್ಕಿತು. ಢಾಕಾ ಗುಪ್ತಚರ ಹಂಚಿಕೆಯ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ನವದೆಹಲಿಯೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಹಕಾರವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಮತ್ತು 2013ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದೊಂದಿಗೆ ಹಸ್ತಾಂತರ ಒಪ್ಪಂದವನ್ನು ಸಹ ಪ್ರವೇಶಿಸಿತು. ಅನೇಕ ಬಾರಿ, ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವು ಯುನೈಟೆಡ್ ಲಿಬರೇಶನ್ ಫ್ರಂಟ್ ಆಫ್ ಅಸೋಮ್ (ULFA) ನ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರನ್ನು ಬಂಧಿಸಿ ಭಾರತಕ್ಕೆ ಹಸ್ತಾಂತರಿಸಿದೆ.
ಖಲೀದಾ ಜಿಯಾ (1991-1996 ಮತ್ತು 2001-2006) ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವು ಪಾಕಿಸ್ತಾನವನ್ನು ಬೆಂಬಲಿಸಿತು. ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಯ ನಂತರ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಮೂಲಕ ದಾಳಿ ಮಾಡಲು ಅಥವಾ ತಪ್ಪಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಪ್ರವೇಶಿಸಲು ಇಂಟರ್ - ಸರ್ವಿಸ್ ಇಂಟೆಲಿಜೆನ್ಸ್ (ISI) ಪ್ರಾಯೋಜಿತ ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸಿತು. BNP-JeI ಸಮ್ಮಿಶ್ರ ಸರ್ಕಾರವು ಈಶಾನ್ಯದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಗುಂಪುಗಳಾದ ಉಲ್ಫಾ, ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸೋಷಿಯಲಿಸ್ಟ್ ಕೌನ್ಸಿಲ್ ಆಫ್ ನಾಗಾಲ್ಯಾಂಡ್ (NSCN), ಮತ್ತು ಆಲ್ ತ್ರಿಪುರಾ ಟೈಗರ್ ಫೋರ್ಸ್ (ATTF)ಗೆ ಶಸ್ತ್ರಾಸ್ತ್ರಗಳ ಪೂರೈಕೆ, ಹಣಕಾಸಿನ ನೆರವು, ತಾಂತ್ರಿಕ ನೆರವು ಮತ್ತು ಕಳುಹಿಸುವ ಮೂಲಕ ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ISIಗೆ ಸಹಾಯ ಮಾಡಿತು. ದಂಗೆಕೋರರು ಗೆರಿಲ್ಲಾ ಯುದ್ಧದ ತರಬೇತಿಗಾಗಿ ಢಾಕಾದಿಂದ ಪಾಕಿಸ್ತಾನಕ್ಕೆ ಪ್ರಯಾಣಿಸುತ್ತಾರೆ.
ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದಲ್ಲಿ ISI ಬೆಂಬಲದೊಂದಿಗೆ ಸಂಭವನೀಯ BNP-JeI ಸರ್ಕಾರವು ಮೇಲಿನ ಗುಂಪುಗಳಿಗೆ ಫಲವತ್ತಾದ ನೆಲವನ್ನು ಒದಗಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಸಂಘಟನೆಯಾದ ಹರ್ಕತ್-ಉಲ್-ಜಿಹಾದ್-ಅಲ್-ಇಸ್ಲಾಮಿ (HuJI) ಪಾಕಿಸ್ತಾನಿ ಉಗ್ರಗಾಮಿ ಸಂಘಟನೆಗಳೊಂದಿಗೆ ಮರುಸಂಘಟಿಸಲು ಮತ್ತು ಬೆಂಬಲವನ್ನು ಪಡೆಯುವ ಎಲ್ಲ ಸಾಧ್ಯತೆಗಳಿವೆ. ಈಶಾನ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಯೋತ್ಪಾದನೆಯನ್ನು ಪುನರುಜ್ಜೀವನಗೊಳಿಸಬಹುದು. ಇದಲ್ಲದೇ, ಜಿಯಾ ಪುತ್ರ ತಾರೆಕ್ ಐಎಸ್‌ಐ ಜೊತೆ ನಿಕಟ ಸಂಬಂಧ ಹೊಂದಿದ್ದು, ಉಲ್ಫಾ ಮುಖ್ಯಸ್ಥ ಪರೇಶ್ ಬರುವಾ ಮತ್ತು ದಾವೂದ್ ಇಬ್ರಾಹಿಂ ಸೇರಿದಂತೆ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ಕಾರ್ಯಕರ್ತರು ಖಂಡಿತವಾಗಿಯೂ ಭಾರತದ ಆಂತರಿಕ ಭದ್ರತೆಗೆ ಅಪಾಯವನ್ನುಂಟು ಮಾಡಿಯೇ ಮಾಡುತ್ತಾರೆ.
ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿ:ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರದ ಪ್ರದೇಶವನ್ನು ಆಫ್ರಿಕಾದಿಂದ ಇಂಡೋನೇಷ್ಯಾದವರೆಗೆ ವ್ಯಾಪಿಸಿರುವ ಬಂಗಾಳಕೊಲ್ಲಿಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಬಾಂಗ್ಲಾದೇಶವು ವಿಶ್ವದ ಪ್ರಮುಖ ಕಡಲ ಚೋಕ್‌ಪಾಯಿಂಟ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾದ ಮಲಕ್ಕಾ ಜಲಸಂಧಿಯ ಸಾಮೀಪ್ಯದಿಂದಾಗಿ ನವದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಾಥಮಿಕ ಹಿತಾಸಕ್ತಿಗಳನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಕಾರ್ಯತಂತ್ರವಾಗಿ ಬಳಸಿಕೊಳ್ಳುವುದರಿಂದಾಗಿ ಮಹತ್ವ ಪಡೆದುಕೊಂಡಿದೆ. ಅದು ಹಿಂದೂ ಮಹಾಸಾಗರವನ್ನು ದಕ್ಷಿಣ ಚೀನಾ ಸಮುದ್ರದೊಂದಿಗೆ ಸಂಪರ್ಕಿಸುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ, ಬಂಗಾಳಕೊಲ್ಲಿಯಲ್ಲಿ ತನ್ನ ನಿಯಂತ್ರಣವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಮತ್ತು ಈ ಪ್ರದೇಶದಲ್ಲಿ ಚೀನಾದ ಬೆಳೆಯುತ್ತಿರುವ ಮತ್ತು ಆಕ್ರಮಣಕಾರಿ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ವಿಫಲಗೊಳಿಸಲು ಅದರ ಪ್ರಾಬಲ್ಯವನ್ನು ಖಚಿತಪಡಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ಢಾಕಾದೊಂದಿಗೆ ನಿಕಟ ಸಹಕಾರವನ್ನು ನಿರ್ವಹಿಸುವುದು ನವದೆಹಲಿಯ ಪ್ರಮುಖ ಕಾಳಜಿಯಾಗಿದೆ.