বিশেষ প্ৰতিবেদন :২০১৫ চনত ড৹ বি আৰ আম্বেদকাৰৰ ১২৫ সংখ্যক জন্মজয়ন্তী উপলক্ষে ২৬ নৱেম্বৰৰ দিনটোক ভাৰত চৰকাৰে সংবিধান দিৱস হিচাপে উদযাপন কৰাৰ সিদ্ধান্ত লয় । ইয়াৰ উদ্দেশ্য হৈছে সংবিধানৰ মুখ্য স্থপতিগৰাকীক স্মৰণ কৰা ইয়াৰ গুৰুত্ব সম্পৰ্কে প্ৰচাৰ কৰা ।
১৯৪৯ চনৰ আজিৰ দিনটোতে সংবিধান সভাই ভাৰতৰ সংবিধানখন গ্ৰহণ কৰিছিল । পৰৱৰ্তী পৰ্যায়ত ১৯৫০ চনৰ ২৬ জানুৱাৰীত সংবিধান কাৰ্যকৰী হৈছিল । ইয়াৰ দ্বাৰা বিশ্বৰ সৰ্ববৃহৎ গণতন্ত্ৰৰ ভেটি স্থাপন কৰা হৈছিল । 75 বছৰ ধৰি এই গুৰুত্বপূৰ্ণ গ্ৰন্থখনে দেশ পৰিচালনাৰ বাবে পথ প্ৰদৰ্শক হিচাপে কাম কৰি আহিছে । ভাৰতীয় সংবিধানৰ বহুতো উল্লেখযোগ্য বৈশিষ্ট্যৰ ভিতৰত ধৰ্মনিৰপেক্ষতা আৰু বহুত্ববাদৰ নীতিবোৰ ভাৰতৰ গণতান্ত্ৰিক পৰিচয়ৰ আধাৰশিলা হিচাপে থিয় হৈ আছে ।
ভাৰতীয় সংবিধানত ধৰ্মনিৰপেক্ষতা
ধৰ্ম আৰু ৰাজ্যৰ মাজত সম্পূৰ্ণ পৃথকীকৰণৰ পাশ্চাত্য আৰ্হিৰ বিপৰীতে ভাৰতীয় সংবিধানে এক অনন্য আৰ্হি "সকলো ধৰ্মৰ প্ৰতি সমান সন্মান"ৰ এক আৰ্হি গ্ৰহণ কৰে, যাতে দেশখনে কোনো ধৰ্মৰ প্ৰতি পক্ষপাতিত্ব বা বৈষম্য নকৰে ।
সংবিধানক ধৰ্মনিৰপেক্ষ কৰি তোলাৰ মুখ্য বৈশিষ্ট্যসমূহৰ ভিতৰত আছে ধৰ্মৰ স্বাধীনতা (অনুচ্ছেদ 25-28), আইনৰ সন্মুখত সকলোৰে সমতা (অনুচ্ছেদ 14 আৰু 15) আৰু ধৰ্মৰ ক্ষেত্ৰত ৰাজ্যৰ নিৰপেক্ষতা (অনুচ্ছেদ 27-28) । আনহাতে, অনুচ্ছেদ 25 ৰ পৰা 28-এ ধৰ্মৰ স্বাধীনতাৰ অধিকাৰ নিশ্চিত কৰে, প্ৰতিজন ব্যক্তিক তেওঁলোকৰ বিশ্বাস পালন, অনুশীলন আৰু প্ৰচাৰ কৰিবলৈ অনুমতি দিয়ে ।
একে সময়তে, এই ব্যৱস্থাবোৰে ব্যক্তিসকলক এক নিৰ্দিষ্ট ধৰ্ম অনুসৰণ কৰিবলৈ বাধ্য হোৱাৰ পৰা সুৰক্ষিত কৰে । অনুচ্ছেদ 14-এ আইনৰ সন্মুখত সমতাৰ নিশ্চয়তা দিয়ে আৰু ধৰ্ম, জাতি বা লিংগৰ ওপৰত আধাৰিত বৈষম্য নিষিদ্ধ কৰে । অনুচ্ছেদ ১৫-এ বিশেষভাৱে ধৰ্মীয় ভিত্তিত বৈষম্যমূলক আচৰণ নিষিদ্ধ কৰিছে ।
দেশৰ নিৰপেক্ষতা অনুচ্ছেদ 27-ৰ দ্বাৰা নিশ্চিত কৰা হয় । এই অনুচ্ছেদে যিকোনো ধৰ্মৰ প্ৰচাৰ বা ৰক্ষণাবেক্ষণৰ বাবে ৰাজহুৱা পুঁজিৰ ব্যৱহাৰ নিষিদ্ধ কৰে আৰু অনুচ্ছেদ 28-ৰ দ্বাৰা চৰকাৰৰ দ্বাৰা পৰিচালিত শিক্ষানুষ্ঠানবোৰত ধৰ্মীয় নিৰ্দেশনা নিষিদ্ধ কৰে । বহুত্ববাদ আৰু বৈচিত্ৰ্য হৈছে সংবিধানৰ দ্বাৰা নিৰ্দেশিত দেশৰ পৰৱৰ্তী বিশেষ বৈশিষ্ট্য, যিয়ে ধৰ্মনিৰপেক্ষতাক শক্তিশালী কৰে ।
ভাৰতত 1.45 বিলিয়নতকৈও অধিক লোকে বাস কৰে । তেওঁলোকে অষ্টম অনুসূচীত তালিকাভুক্ত 22 টা চৰকাৰী ভাষা কয় আৰু বিভিন্ন ধৰ্ম পালন কৰে । বিশ্বৰ ৭,১১১ টা জ্ঞাত জীৱিত ভাষাৰ তালিকা তৈয়াৰ কৰা এক বিশ্বকোষীয় প্ৰসংগ ৰচনা এথনোলগ (Ethnologue)-এ ভাৰতক হাজাৰ হাজাৰ উপভাষাৰ উপৰি ৩৯৮ টা ভাষাৰ ঘৰ বুলি উল্লেখ কৰিছে ।
| লগতে পঢ়ক :সংবিধানৰ প্ৰস্তাৱনাৰ পৰা উঠাই দিব নোৱাৰিব 'সমাজতান্ত্ৰিক'-'ধৰ্মনিৰপেক্ষ' শব্দ: উচ্চতম ন্যায়ালয়ৰ ৰায় |
অনুচ্ছেদ 29-এ সংখ্যালঘুসকলৰ ভাষা, লিপি আৰু সংস্কৃতি সংৰক্ষণ কৰাৰ অধিকাৰ সুৰক্ষিত কৰে । শেহতীয়াকৈ বাতৰিৰ শিৰোনামত থকা অনুচ্ছেদ 30-এ ধৰ্মীয় আৰু ভাষিক সংখ্যালঘুসকলক তেওঁলোকৰ পচন্দৰ শিক্ষানুষ্ঠান স্থাপন আৰু পৰিচালনা কৰাৰ ক্ষমতা প্ৰদান কৰে । ই সাংস্কৃতিক পৰিচয় সংৰক্ষণ নিশ্চিত কৰে ।
সাৰ্বজনীন প্ৰাপ্তবয়স্ক ভোটাধিকাৰ হৈছে আন এক গুৰুত্বপূৰ্ণ বৈশিষ্ট্য, যিয়ে জাতি, ধৰ্ম, লিংগ বা অৰ্থনৈতিক স্থিতি নিৰ্বিশেষে সকলো প্ৰাপ্তবয়স্কক ভোটদানৰ অধিকাৰ প্ৰদান কৰে । প্রান্তিক সম্প্ৰদায়বোৰৰ সুৰক্ষাৰ বাবে সংবিধানত অনুসূচিত জাতি, অনুসূচিত জনজাতি আৰু অন্যান্য পিছপৰা শ্ৰেণীৰ (অ' বি চি) বাবে ৰাজনৈতিক, শৈক্ষিক আৰু নিযুক্তিৰ সুযোগ নিশ্চিত কৰা, ইতিবাচক পদক্ষেপৰ ব্যৱস্থা অন্তৰ্ভুক্ত কৰা হৈছে ।
ধৰ্মনিৰপেক্ষতা আৰু বহুত্ববাদৰ সহৱস্থান হৈছে দুটা মৌলিক বৈশিষ্ট্য, যি বৈচিত্ৰ্যৰ মাজত ভাৰতৰ একতাৰ কেন্দ্ৰবিন্দু । সংখ্যালঘু অধিকাৰক সন্মান জনাই সংবিধানে আনৰ ওপৰত যিকোনো একক গ্ৰুপৰ আধিপত্য প্ৰতিহত কৰে । আনহাতে, বহুত্ববাদে সকলোৰে অংশগ্ৰহণ বৃদ্ধি কৰে, যাতে সকলো সম্প্ৰদায়ে ৰাষ্ট্ৰ নিৰ্মাণ প্ৰক্ৰিয়াত মূল্যৱান আৰু প্ৰতিনিধিত্ব অনুভৱ কৰে । মই প্ৰায়ে কৈ আহিছোঁ যে ভাৰত ধৰ্মনিৰপেক্ষ, কাৰণ হিন্দুসকল ধৰ্মনিৰপেক্ষ আৰু তাৰ জীৱন্ত প্ৰমাণ হৈছে আমাৰ সংবিধান ।