সোমবাৰে এক নাটকীয় ঘটনাক্ৰমৰ পিচত বাংলাদেশৰ প্ৰধানমন্ত্ৰী শ্বেখ হাছিনাই পদত্যাগ কৰে । ইয়াৰ পিচতে মহম্মদ ইউনুছে বাংলাদেশৰ অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰৰ মুখ্য উপদেষ্টা হিচাপে কাম কৰাৰ অনুৰোধ গ্ৰহণ কৰিছে বুলি প্ৰতিবেদনত প্ৰকাশ পাইছে । এই খবৰৰ পিচত নিশ্চিতভাৱে ভাৰতে সাময়িকভাৱে স্বস্তিৰ নিশ্বাস পেলাব ।
পেছাত এগৰাকী অৰ্থনীতিবিদ তথা বেংকাৰ ইউনুছক হাছিনা চৰকাৰে এক ভাবুকি হিচাপে গণ্য কৰিছিল । কিয়নো তেওঁ ২০০৭ চনত সংসদীয় নিৰ্বাচনৰ পূৰ্বে অন্তৱৰ্তীকালীন চৰকাৰ দায়িত্বত থকাৰ সময়ত ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ কৰিবলৈ আগ্ৰহী বুলি প্ৰকাশ কৰিছিল । অৱশ্যে নিৰ্বাচনত হাছিনা পুনৰ ক্ষমতালৈ ঘূৰি আহিছিল ।
যদিও গ্ৰামীণ বেংকৰ প্ৰতিষ্ঠাপক ইউনুছে অৱশেষত ৰাজনীতিত প্ৰৱেশ নকৰাৰ সিদ্ধান্ত লৈছিল, কিন্তু বাংলাদেশৰ ৰাজনীতিত তেওঁৰ উদ্দেশ্যক লৈ হাছিনা প্ৰশাসনৰ মাজত এক স্থায়ী সন্দেহ ৰৈ গৈছিল । আন্তৰ্জাতিক সম্প্ৰদায়ৰ পৰা লাভ কৰা সমৰ্থন আৰু তেওঁৰ প্ৰভাৱে ৰাজনৈতিক প্ৰতিষ্ঠানৰ বাবে এক প্ৰত্যাহ্বানৰ সৃষ্টি কৰিছিল ।
উল্লেখ্য, গ্ৰামীণ বেংক হৈছে বাংলাদেশৰ এক অত্যন্ত প্ৰভাৱশালী প্ৰতিষ্ঠান । এই প্ৰতিষ্ঠানটোৱে লাখ লাখ দৰিদ্ৰ ব্যক্তিক বিত্তীয় সেৱা প্ৰদান কৰে । হাছিনাৰ নেতৃত্বত চৰকাৰে বেংকটোৰ ওপৰত অধিক নিয়ন্ত্ৰণ বিচাৰিছিল । যাৰ ফলত ইউনুছৰ সৈতে সংঘাত হৈছিল । 2011 চনত ইউনুছক গ্ৰামীণ বেংকৰ পৰিচালন সঞ্চালকৰ পদৰ পৰা এইটো কাৰণতে আঁতৰাই দিয়া হৈছিল যে তেওঁ বাধ্যতামূলক অৱসৰৰ বয়স অতিক্ৰম কৰিছে । এই পদক্ষেপটোক ৰাজনৈতিকভাৱে অনুপ্ৰেৰিত হিচাপে ব্যাপকভাৱে গণ্য কৰা হৈছিল আৰু তেওঁৰ প্ৰভাৱ হ্ৰাস কৰাৰ লক্ষ্যৰে এই সিদ্ধান্ত লোৱা হৈছিল ।
| লগতে পঢ়ক :বাংলাদেশত আছে প্ৰায় ১৯ হাজাৰ ভাৰতীয় : আছে ৯ হাজাৰ ভাৰতীয় শিক্ষাৰ্থী - Bangladesh Violence |
চৰকাৰে ইউনুছৰ ওপৰত বিত্তীয় অব্যৱস্থা আৰু পুঁজিৰ পৰিৱৰ্তনৰ অভিযোগ উত্থাপন কৰিছিল । কিন্তু এই দাবীবোৰ আন্তৰ্জাতিক অনুসন্ধানৰ দ্বাৰা দেখা গৈছিল যে সেয়া মুখ্যত বদনাম কৰিবলৈ কৰা হৈছিল । তাৰ উপৰি এই অভিযোগবোৰ তেওঁৰ খ্যাতি কলুষিত কৰিবলৈ ব্যৱহাৰ কৰা হৈছিল । ইউনুছ আৰু তেওঁৰ সহযোগীসকলে বহুতো আইনী প্ৰত্যাহ্বান আৰু নিয়ামক চাপৰ সন্মুখীন হৈছিল । ইয়াৰ ভিতৰত আছে ৰাষ্ট্ৰীয় ৰাজহ পৰিষদ আৰু দুৰ্নীতি-বিৰোধী আয়োগৰ তদন্ত । এই কাৰ্যবোৰক তেওঁক ভয় খুৱাবলৈ আৰু বদনাম কৰাৰ প্ৰয়াস হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল ।
আনহাতে, ইউনুছৰ ওপৰত অত্যাচাৰে আন্তৰ্জাতিক মনোযোগ আৰু সমালোচনা গুৰুত্বপূৰ্ণভাৱে আকৰ্ষণ কৰিছিল । আমেৰিকাৰ প্ৰাক্তন বিদেশ সচিব হিলাৰী ক্লিণ্টন আৰু নোবেল বঁটাবিজয়ীকে ধৰি বিশিষ্ট বিশ্বনেতাসকলে ইউনুছৰ প্ৰতি তেওঁলোকৰ সমৰ্থন ব্যক্ত কৰিছে । যাৰ ফলত হাছিনাক বিতাড়নৰ সৈতে তেওঁৰ সম্পৰ্ক অধিক তিক্ত হৈ পৰিছে ।
ইউনুছৰ বিৰুদ্ধে চৰকাৰৰ পদক্ষেপে নাগৰিক সমাজ সংগঠনসমূহৰ গুৰুত্ব সীমিত কৰা আৰু তেওঁলোকৰ প্ৰভাৱ সংকুচিত কৰাৰ এক বিস্তৃত প্ৰৱণতাও প্ৰতিফলিত কৰে । গ্ৰামীণ বেংকৰ স্বতন্ত্ৰ মৰ্যাদা আৰু ইউনুছৰ বিশ্বজনীন সংযোগক ৰাষ্ট্ৰীয় কৰ্তৃপক্ষৰ বাবে প্ৰত্যাহ্বান হিচাপে গণ্য কৰা হৈছিল ।
ইফালে ইউনুছৰ ওপৰত অত্যাচাৰে কেইবাখনো পশ্চিমীয়া দেশ আৰু আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় সংগঠনৰ সৈতে বাংলাদেশৰ কূটনৈতিক সম্পৰ্ক কঠোৰ কৰি তুলিছিল । বিশ্ব সম্প্ৰদায়ৰ প্ৰতিক্ৰিয়াই বাংলাদেশৰ আন্তঃৰাষ্ট্ৰীয় স্থিতিৰ ওপৰত চৰকাৰৰ কাৰ্যকলাপৰ বিস্তৃত প্ৰভাৱৰ ওপৰত আলোকপাত কৰিছিল । অৱশ্যে এই সকলোবোৰৰ সত্ত্বেও ইউনুছৰ ভাৰতৰ সৈতে বহুমুখী সম্পৰ্ক আছে । তেওঁৰ প্ৰভাৱ আৰু অৱদান বিভিন্ন খণ্ডত বিস্তৃত । ইয়াৰ ভিতৰত আছে অৰ্থনৈতিক বিকাশ, সামাজিক উদ্যোগ আৰু শিক্ষা ।
বাংলাদেশী শিক্ষাবিদ তথা সমাজকৰ্মী ছেৰিন ছাজাহান নাওমীয়ে ইটিভি ভাৰতক কয়, "বাংলাদেশৰ মানুহে ইউনুছক ভালপায় । তেওঁলোকে ক্ষমতাত এখন নতুন মুখ ভাল পাব । যদি ইউনুছে দায়িত্ব লয়, ভাৰত আৰু ৰাছিয়ায়ো বেয়া নাপাব । তেওঁ এতিয়ালৈকে আটাইতকৈ স্বচ্ছ ব্যক্তি । তেওঁক সকলো মহাশক্তিয়ে পছন্দ কৰে ।"