మనిషి పనిని సులభతరం చేసేది సాంకేతికత. కొత్త ఆవిష్కరణలతో మానవుడు ఎప్పటికప్పుడు అధునాతన సాంకేతికతలను రూపొందిస్తూనే ఉన్నాడు. ఇప్పటికే అందుబాటులో ఉన్న ఇంటర్నెట్, స్మార్ట్ఫోన్, కంప్యూటర్ వంటి సాధనాలు.. ప్రపంచంలో విప్లవాత్మక మార్పులకు కారణమయ్యాయి. ఇప్పుడు ఈ దిశగానే మరో ముందడుగు పడబోతోంది. తర్వాతి తరం ఇంటర్నెట్(Metaverse Internet) అందుబాటులోకి రానుంది. కొద్ది సంవత్సరాల్లో మనుషులు పూర్తిగా వర్చువల్ ప్రపంచంలోనే గడిపేలా సాంకేతికత రూపుదిద్దుకుంటోంది!
ఫేస్బుక్ అధినేత మార్క్ జుకర్బర్గ్.. ఈ తర్వాతి తరం సాంకేతికతపై(Facebook Metaverse) దృష్టిసారించారు. డిజిటల్ ఆర్థిక వ్యవస్థలో మెటావర్స్ కీలక పాత్ర పోషించనుందని భావిస్తున్నారు. ఫేస్బుక్ను ఓ సామాజిక మాధ్యమ సంస్థగా కంటే.. మెటావర్స్ కంపెనీగా ప్రజలు చూస్తారని చెబుతున్నారు. మాటల్లోనే కాదు.. చేతల్లోనూ ముందున్నారు మార్క్. ఇప్పటికే వేలాది మందిని ఈ పని కోసం నియమించుకున్నారు. ఐరోపాలో ఫేస్బుక్ తరఫున ఈ ఇంజినీర్లంతా రాత్రింబవళ్లు కష్టపడుతున్నారు.
ఫేస్బుక్ దారిలోనే అనేక వీడియో గేమ్ కంపెనీలు మెటావర్స్పై(Metaverse Games) దృష్టిపెట్టాయి. ఆన్లైన్లో రాబోయే అతిపెద్ద మార్పు ఇదే కానుందని అంచనా వేస్తున్నాయి. ఇందుకు అనుగుణంగా దీర్ఘకాలిక ప్రణాళికలు సిద్ధం చేసుకుంటున్నాయి.
ఫేస్బుక్ తాజాగా విడుదల చేసిన నివేదికలో మెటావర్స్ గురించి వివరించింది. దీంతో టెక్ నిపుణుల దృష్టి దీనిపై పడింది. ఇదే అంతర్జాల భవిష్యత్ కావొచ్చు. లేదంటే ఫేస్బుక్కు వచ్చిన బ్రహ్మాండమైన, వాస్తవ రూపం దాల్చని ఆలోచనగానే మిగిలిపోవచ్చు.
ఇంతకీ మెటావర్స్ అంటే ఏంటి?
ఇంటర్నెట్ రాకతో మనలో వచ్చిన మార్పులు ఒక్కసారి గుర్తు చేసుకోండి. అన్ని పనులూ ఆన్లైన్లోనే జరిగిపోతున్నాయి. భూగోళమంతా మన మునివేళ్ల మీదే ఉంటోంది. అయితే, మెటావర్స్ అనేది వీటన్నింటికీ మించి. ఇప్పటివరకు భౌతిక ప్రపంచంలోనే ఉండిపోయిన మనుషులను వర్చువల్ వరల్డ్ను(Metaverse Virtual World) పరిచయం చేస్తుందీ మెటావర్స్. డిజిటల్ పరికరాల తెరలను చూడటానికే పరిమితమైన మనల్ని... అవధుల్లేని అంతర్జాల లోకంలో విహరించే వీలు కల్పిస్తుంది.
ఒక్కమాటలో చెప్పాలంటే ఇది అంతులేని ప్రపంచం. దూరంగా ఉన్నవాళ్లు ఒకరినొకరు వర్చువల్గానే కలుసుకోవచ్చు. ఆడుకోవడం, మాట్లాడుకోవడం, పని చేసుకోవడం.. ఇలా అన్ని పనులూ వర్చువల్గా, రియల్టైమ్లో ఒకరినొకరు చూస్తూ చేసుకోవచ్చు. వర్చువల్ రియాలిటీ హెడ్సెట్లు, అగ్మెంటెడ్ రియాలిటీ కళ్లద్దాలు, స్మార్ట్ఫోన్ యాప్లు, ఇతర పరికరాల సాయంతో ఈ మెటాఫోర్ను అభివృద్ధి చేయనున్నారు.
ఈ పనులే కాదు.. వర్చువల్ షాపింగ్లూ చేసుకోవచ్చు. సోషల్ మీడియాలు కూడా మెటాఫోర్ విధానంలోనే అందుబాటులోకి రానున్నట్లు అధునాతన సాంకేతికతలపై పనిచేసే విశ్లేషకులు విక్టోరియా పెట్రాక్ పేర్కొన్నారు. 'ఇది తర్వాతి తరం కనెక్టివిటీ. ఈ నిరంతర విశ్వంలో ఇక్కడ ప్రతీదీ ఒకే చోట లభిస్తుంది. భౌతిక జీవితాన్ని గడిపినట్లే.. వర్చువల్గా మీ జీవితాన్ని గడుపుతారు' అని వివరించారు.
అయితే, ఈ సాంకేతికత ఇంతవరకు అందుబాటులోకి రాలేదు కాబట్టి వీటి గురించి ఇప్పుడే ఓ నిర్ధరణకు రాలేమని మరో గార్ట్నర్ రీసర్చ్ సంస్థ విశ్లేషకుడు ట్యూనాగ్ ఎంగుయెన్ అభిప్రాయం వ్యక్తం చేశారు. మెటావర్స్ సాంకేతికతకు సంబంధించిన ఉత్పత్తులను అభివృద్ధి చేయడానికి 10-15 సంవత్సరాలు పడుతుందని ఫేస్బుక్ ప్రకటించిన విషయాన్ని గుర్తు చేశారు.
మెటావర్స్ అన్న పదాన్ని మొదటిసారి నీల్ స్టీఫెన్సన్ అనే రచయిత ఉపయోగించారు. 1992లో రాసిన సైన్స్ ఫిక్షన్ నవల 'స్నో క్రాష్'లో దీని గురించి ప్రస్తావించారు.
మెటావర్స్లో మనం ఏం పనులు చేయొచ్చు?
మెటావర్స్లో వర్చువల్ కాన్సర్ట్లు, ఆన్లైన్ పర్యటనలు చేపట్టవచ్చు. అంతర్జాలంలోనే దుస్తులు ధరించి మనకు సరిపోయే సైజులను గుర్తించవచ్చు. వర్క్ ఫ్రం హోమ్ విషయంలో విప్లవాత్మకంగా నిలవనుందీ మెటావర్స్. వీడియో కాల్స్లోనే సహోద్యోగులతో చూడటానికి బదులుగా.. వర్చువల్ వాతావరణంలో కలిసి పనిచేసుకోవచ్చు.
ఫేస్బుక్ ఇప్పటికే కంపెనీల కోసం హొరైజాన్ వర్క్రూం సాఫ్ట్వేర్లను అభివృద్ధి చేసింది. ఈ సంస్థే తయారు చేసిన 'ఆక్యులస్ వీఆర్' హెడ్సెట్లను ధరించి ఈ వర్క్రూంలలో పని చేసుకోవచ్చు. అయితే దీనిపై వచ్చిన రివ్యూలు మాత్రం ఆశాజనకంగా లేవు. ఒక్కో హెడ్సెట్ ఖరీదే 300 డాలర్లు (రూ.22 వేలకు పైగా) ఉంటోంది. దీంతో ఈ అత్యాధునిక పరిజ్ఞానం చాలా కంపెనీల తాహతకు మించినదేనని అర్థమవుతోంది.
ఈ ఆన్లైన్ ప్లాట్ఫాంపై ఏ విధంగా కనెక్ట్ అవ్వాలనే అంశంపై సంస్థలు ఓ కొలిక్కి రావాల్సి ఉంది. ఈ సాంకేతికత కోసం నిర్దిష్ట నియమనిబంధనలను రూపొందించాల్సి ఉంది. ఇంటర్నెట్ మాదిరిగా.. ఏ కంపనీకి నియంత్రణ లేని వాతావరణాన్ని సృష్టించుకోవాలి. మెటావర్స్ అంటే ఒక్కటే అన్న భావన కలిగేలా చూడాల్సి ఉంది.
ఫేస్బుక్ పూర్తిగా మెటావర్స్లోకి మారుతోందా?
అవును. తర్వాతి తరం ఇంటర్నెట్గా భావిస్తున్న ఈ సాంకేతికతపై జుకర్బర్గ్(Facebook Metaverse) ఆసక్తి కనబరుస్తున్నారు. నిజానికి సంస్థ పేరును మార్చి.. ఫేస్బుక్, ఇన్స్టాగ్రామ్ వంటి విభాగాలను మెటావర్స్పై దృష్టిసారించే పేరెంట్ కంపెనీ కిందకు తీసుకురావాలని యోచిస్తున్నారు. దీనిపై ఈ వారం జరగనున్న ఫేస్బుక్ వార్షిక వర్చువల్ రియాలిటీ కాన్ఫరెన్స్లో జుకర్బర్గ్ ప్రకటన చేయనున్నారని 'ది వర్జ్' అనే పత్రిక వెల్లడించింది. అయితే, దీనిపై ఫేస్బుక్ ఎలాంటి కామెంట్ చేయలేదు.
అయితే, కొందరు విమర్శకులు మాత్రం ఈ వార్తలన్నింటినీ కొట్టిపారేస్తున్నారు. ఇటీవల కంపెనీ ఎదుర్కొన్న సంక్షోభాల నుంచి ప్రజల దృష్టిమరల్చేందుకే ఈ వార్తలు సృష్టిస్తున్నారని చెబుతున్నారు. డేటా లీక్లు, సంస్థపై అవిశ్వాస ఆరోపణలు, మాజీ ఉద్యోగుల సంచలన ప్రకటనలు చేసిన విషయాలను గుర్తు చేస్తున్నారు.
చిన్నారులపై ఫేస్బుక్ హింసాత్మక ప్రభావం చూపుతోందని సంస్థ మాజీ ఉద్యోగి ఫ్రాన్సెస్ హాగెన్ ఇటీవలే ఆరోపించారు. ఆన్లైన్ సేఫ్టీ చట్టంపై చర్చిస్తున్న యూకే పార్లమెంట్ కమిటీ ముందు ఈ విషయాన్ని వెల్లడిస్తానని చెప్పారు.
ఫేస్బుక్ ఒక్కటేనా?
ఇవన్నీ సరే... మళ్లీ మెటావర్స్ దగ్గరికి వద్దాం. ఫేస్బుక్ కాకుండా.. చాలా సంస్థలు మెటావర్స్పై(Metaverse Companies) పని చేస్తున్నాయి. అంతర్జాలం మాదిరిగానే ఒక్కరితో ఈ వ్యవస్థ రూపుదిద్దుకోదని జుకర్బర్గ్ స్పష్టం చేశారు. ఏ కంపనీ సొంతంగా మెటావర్స్ను సిద్ధం చేయలేదని చెప్పారు.
ఫేస్బుక్ దీనిపై దృష్టిసారించినంత మాత్రాన.. ఆ సంస్థ గానీ, ఇతర దిగ్గజ సంస్థలు గానీ ఈ రంగంలో ఆధిపత్యం చెలాయించే అవకాశాలు లేవని నిపుణులు అంటున్నారు. అనేక స్టార్టప్లు వీరికి పోటీకి రావొచ్చని విశ్లేషకుడు ఎంగుయెన్ పేర్కొన్నారు.
గేమింగ్ సంస్థలు, కన్సూమర్ బ్రాండ్లు...
'మెటావర్స్' ఆలోచన వీడియో గేమ్స్ కంపెనీలకు(Metaverse Games) వరం లాంటిది. ఇప్పటికే ఆన్లైన్ గేమ్స్కు విపరీతమైన ఆదరణ ఉంది. ఇక వర్చువల్ ప్రపంచంలోకి అడుగుపెట్టి.. నెట్టింట ప్రత్యక్షంగా ఆడుకోవడమంటే.. గేమర్లకు సరికొత్త అనుభూతి అనే చెప్పాలి.
ఎపిక్ గేమ్స్ అనే సంస్థ ఈ సాంకేతికతపై వేగంగా పనిచేస్తోంది. దీర్ఘకాలిక లక్ష్యాల్లో భాగంగా మెటావర్స్ను తీర్చిదిద్దేందుకు పెట్టుబడిదారుల నుంచి బిలియన్ డాలర్లను (రూ.ఏడున్నర వేల కోట్లు) సమీకరించింది. రోబ్లాక్స్ అనే మరో దిగ్గజ సంస్థ సైతం ఈ దిశగా అడుగులు వేస్తోంది. 3డీ ప్రపంచంలో నేర్చుకోవడం, ఆడుకోవడం, పని చేసుకోవడం, సామాజికంగా అనుసంధానమవ్వడం వంటి అంశాలపై దృష్టిసారిస్తోంది.
కన్సూమర్ బ్రాండ్లు సైతం ఇందులో వెనక్కి తగ్గేది లేదంటున్నాయి. ఇటాలియన్ ఫ్యాషన్ దిగ్గజం గూచీ.. జూన్లో రోబ్లాక్స్తో జట్టుకట్టింది. 'డిజిటల్ ఓన్లీ' యాక్సెసరీస్ను విక్రయించేందుకు ప్రణాళికలు రచిస్తోంది. కోకాకోలా, క్లినిక్ సంస్థలు డిజిటల్ టోకెన్లను విక్రయిస్తున్నాయి. మెటావర్స్కు ఇది తొలి అడుగు అని భావిస్తున్నారు.
వ్యక్తిగత గోప్యతే పెద్ద అవరోధం!
మెటావర్స్ వ్యవహారంలో ఫేస్బుక్(Facebook Metaverse) పేరు గట్టిగా వినిపిస్తున్న నేపథ్యంలో నిపుణులు కీలక అభ్యంతరాలను లేవనెత్తుతున్నారు. దిగ్గజ టెక్ సంస్థల చేతిలో ఇవి బందీ కాకూడదని అంటున్నారు. ఈ నేపథ్యంలో.. మెటావర్స్లో తమపై ఎవరూ నిఘా పెట్టకూడదని భావిస్తున్నట్లు క్రిప్టోకరెన్సీ సంస్థ 'కిండర్డ్ వెంచర్స్' మేనేజింగ్ భాగస్వామి స్టీవ్ జంగ్ పేర్కొన్నారు.
ఇప్పటికే.. యాడ్ల కోసం వ్యక్తిగత డేటాను విక్రయిస్తోందన్న ఆరోపణలు ఫేస్బుక్పై ఉన్నాయి. సామాజిక మాధ్యమాల వ్యూహాలలో ప్రకటనలదే కీలక భాగమని, మెటావర్స్లోనూ దీనికి సముచిత స్థానం ఉంటుందని స్వయంగా జుకర్బర్గ్ తాజా ప్రకటనలో తెలిపారు. కాబట్టి ఇదే వ్యాపార సూత్రాన్ని మెటావర్స్లో పాటిస్తుందని పలువురు భావిస్తున్నారు. దీంతో ఇప్పుడు ఉన్న ముప్పుతో పాటు మనకు తెలియని గోప్యతా సమస్యలు తలెత్తే అవకాశం ఉందని ఎంగుయెన్ పేర్కొన్నారు.
మరోవైపు, ప్రస్తుత ప్లాట్ఫాంలో ఉన్న సమస్యలనే ఫేస్బుక్ పరిష్కరించలేదని పెట్రోక్ చెప్పుకొచ్చారు. అలాంటిది వర్చువల్ వరల్డ్లో కీలకంగా మారే మెటావర్స్ ఏర్పాటులో ఈ సంస్థ ముందుండటంపై ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. మెటావర్స్ కోసం మరింత వ్యక్తిగత డేటా ఇవ్వాల్సి ఉంటుందని, ఇది దుర్వినియోగం అయ్యే అవకాశాలు కూడా ఉన్నాయని అనుమానం వ్యక్తం చేశారు. 'అన్ని సమస్యలపై వారు విస్తృతంగా చర్చించారని నేను భావించడం లేదు. మెటావర్స్ వల్ల ఏర్పడే గోప్యతా సమస్యలపై వారు ఆలోచించడం లేదనేదే నా ఆందోళన' అని అన్నారు.
ఇవీ చదవండి:
