ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਜਦੋਂ ਗੁੱਟ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਇਸ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਨਾ ਸਮਝਦੇ ਹੋਏ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਅਜਿਹਾ ਕਈ ਵਾਰ ਕਰਨ ਨਾਲ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਗੰਭੀਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਲਈ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ, ਨਸਾਂ ਜਾਂ ਨਿਊਰੋਪੈਥੀ ਦੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਹੀ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਹੈ।
ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਕੀ ਹੈ?: ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਜਾਂ ਸੀਟੀਐਸ ਇੱਕ ਡਾਕਟਰੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਗੁੱਟ ਵਿੱਚ ਦਰਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਹੱਥਾਂ 'ਚ ਪੈਰੇਥੀਸੀਆ, ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਇੰਦੌਰ ਦੇ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪਿਸਟ ਡਾ: ਰਾਕੇਸ਼ ਜੋਸ਼ੀ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਜਾਂ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਅਜਿਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦਾ ਅਭਿਆਸ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੂਹਣੀ ਅਤੇ ਮੋਢੇ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅੰਗੂਠੇ ਅਤੇ ਗੁੱਟ, ਮੋਢੇ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਜਾਂ CTS ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹੈ
ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਲੱਛਣ: ਕਾਰਪਲ ਟੰਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਨਸਾਂ ਦੇ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਖੇਤਰਾਂ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਅੰਗੂਠਾ, ਇੰਡੈਕਸ ਫਿੰਗਰ, ਰਿੰਗ ਫਿੰਗਰ, ਗੁੱਟ ਅਤੇ ਕੂਹਣੀ ਵਿੱਚ ਸੁੰਨ ਹੋਣਾ, ਦਰਦ ਜਾਂ ਸੂਈ ਵਰਗੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਰੀਜ਼ ਹਥੇਲੀ ਵਿੱਚ ਲੱਛਣ ਵੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੀੜਤ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੱਥ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਉਸ ਦੀਆਂ ਉਂਗਲਾਂ ਦੀ ਪਕੜ ਜਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਵੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਅੰਗੂਠੇ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਅਧਰੰਗ ਵਰਗੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਡਾ. ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਨੂੰ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਦੁਹਰਾਉਣ ਵਾਲੀ ਸੱਟ ਦੀ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੀਟੀਐਸ ਨੂੰ ਇਡੀਓਪੈਥਿਕ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਇਸਦੇ ਕਾਰਨ ਅਣਜਾਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਹੱਥ ਜਾਂ ਗੁੱਟ 'ਤੇ ਕਿਸੇ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੱਟ, ਗਠੀਆ, ਸ਼ੂਗਰ, ਓਸਟੀਓਪੋਰੋਸਿਸ, ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੋਡਿਜ਼ਮ, ਮਲਟੀਪਲ ਮਾਈਲੋਮਾ, ਐਕਰੋਮੇਗੈਲੀ, ਮੋਟਾਪਾ, ਲਿਪੋਮਾ ਅਤੇ ਗੁੱਟ ਵਿਚ ਗੰਢ, ਹਾਰਮੋਨਲ ਉਤਰਾਅ-ਚੜ੍ਹਾਅ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਕਾਰਨ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕੁਝ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਵਰਤੀਆਂ ਜਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਕਦੇ-ਕਦੇ ਇਸ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੌਰਾਨ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਜੋ ਮਾਹਵਾਰੀ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਗੋਲੀਆਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਲੱਛਣ ਦੇਖੇ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆਂ ਇਸ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀ: ਆਮ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ 50 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਅਸਰ ਜਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਿਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਾਤ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਨ ਦੇ ਤਰੀਕੇ: ਡਾ: ਰਾਕੇਸ਼ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਟੈਸਟ, ਐਕਸ-ਰੇ ਅਤੇ ਅਲਟਰਾਸਾਊਂਡ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋੜ ਅਨੁਸਾਰ ਨਸਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਇਲਾਜ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਗੈਰ-ਸਰਜੀਕਲ ਅਤੇ ਸਰਜੀਕਲ ਵਿਕਲਪ ਉਪਲਬਧ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਚੋਣ ਸਮੱਸਿਆ ਦੀ ਗੰਭੀਰਤਾ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਗੈਰ-ਸਰਜੀਕਲ ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪੀ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਅਤੇ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਰਾਹਤ ਪਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਗੁੱਟ ਵਿੱਚ ਸਪਲਿੰਟ ਜਾਂ ਬ੍ਰੇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਰਾਹਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਦਵਾਈਆਂ, ਸਟੀਰੌਇਡ ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਜਾਂ ਸਰਜੀਕਲ ਵਿਕਲਪਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਰਜਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਪਲ ਟਨਲ ਸਿੰਡਰੋਮ ਨੂੰ ਓਪਨ ਸਰਜਰੀ ਜਾਂ ਐਂਡੋਸਕੋਪੀ ਦੁਆਰਾ ਛੱਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਰਜਰੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਫਿਜ਼ੀਓਥੈਰੇਪੀ ਕਰਨੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ।
ਸਾਵਧਾਨ ਰਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ: ਡਾ: ਰਾਕੇਸ਼ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਕੁਝ ਖਾਸ ਕਿਸਮ ਦੇ ਪੇਸ਼ੇਵਰਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਕੰਪਿਊਟਰ 'ਤੇ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਲੇਖਕ ਜਾਂ ਦਫਤਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ, ਜੋ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਲਗਾਤਾਰ ਲਿਖਦੇ ਹਨ, ਸੰਗੀਤਕਾਰ ਜੋ ਸੰਗੀਤਕ ਸਾਜ਼ ਵਜਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਫੈਕਟਰੀ ਵਰਕਰ ਅਤੇ ਘਰੇਲੂ ਔਰਤਾਂ ਆਦਿ। ਪਰ ਅੱਜ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਮੋਬਾਈਲ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਚੈਟਿੰਗ ਜਾਂ ਗੇਮਿੰਗ ਕਾਰਨ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਗੁੱਟ 'ਤੇ ਵਧਦੇ ਦਬਾਅ ਕਾਰਨ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਅਤੇ ਲਗਭਗ ਸਾਰੇ ਪੇਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗੀ ਹੈ। ਇਸ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸਾਡੇ ਆਮ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਦੇ ਕੰਮਾਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਸਾਵਧਾਨੀਆਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂ ਹੋਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਹੱਥ ਜਾਂ ਗੁੱਟ ਵਿੱਚ ਸੰਬੰਧਿਤ ਲੱਛਣਾਂ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਦੇਖਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਨਜ਼ਰਅੰਦਾਜ਼ ਨਾ ਕਰੋ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਥੋੜ੍ਹਾ-ਥੋੜ੍ਹਾ ਬ੍ਰੇਕ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ ਤਾਂ ਕਿ ਗੁੱਟ ਦੀਆਂ ਨਸਾਂ ਨੂੰ ਆਰਾਮ ਮਿਲੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੱਥਾਂ ਅਤੇ ਗੁੱਟ ਦੀਆਂ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਅਤੇ ਨਸਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਿਯਮਤ ਕਸਰਤ ਕਰੋ। ਜੇਕਰ ਲੋੜ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗੁੱਟ ਨੂੰ ਸਿੱਧਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਮੈਡੀਕਲ ਯੰਤਰ ਦੀ ਮਦਦ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਸਮੱਸਿਆ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਤੇ ਇਲਾਜ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਨਾ ਕਰਵਾਇਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਅਸਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਭਰ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
