ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਸਫ਼ੈਦ ਹੋਣਾ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨੀ ਹੈ। ਪਰ ਅੱਜਕੱਲ੍ਹ ਸਫ਼ੈਦ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਅਤੇ ਕਿਸ਼ੋਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲ ਰਹੀ ਹੈ। ਡਾਕਟਰ ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਖੁਰਾਕ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ, ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਹੇਅਰ ਸਟਾਈਲਿੰਗ ਦੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਨੂੰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।
ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਿਟਾ ਅਤੇ ਵਾਤਾ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਨੂੰ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ੈਦ ਹੋਣ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਜਾਣਦਾ ਹੈ ਕਿ ਆਯੁਰਵੇਦ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਰੀਰ ਦੇ ਤਿੰਨ ਦੋਸ਼ ਵਾਤ, ਕਫ ਅਤੇ ਪਿੱਤ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਵਾਤਾਵਰਨ, ਭੂਗੋਲਿਕ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ 'ਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਦਾ ਸੁਭਾਅ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਕਾਰਨ ਹਨ
ਨਿਰੋਗ ਆਯੁਰਵੈਦਿਕ ਹਸਪਤਾਲ ਮੁੰਬਈ ਦੀ ਮਾਹਿਰ ਡਾਕਟਰ ਮਨੀਸ਼ਾ ਕਾਲੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜੇਕਰ ਵਾਲ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਅਕਾਲ ਪਲਿਤਯ ਯਾਨੀ ਪਿਟਾ ਅਤੇ ਵਾਤ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਵਿਗਾੜ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪਿਟਾ ਵਿੱਚ ਗੜਬੜੀ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਮੇਲਾਨੋਸਾਈਟਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਲੇਨੋਸਾਈਟਸ ਮੇਲੇਨਿਨ (ਪਿਗਮੈਂਟ ਜੋ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦਾ ਹੈ) ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜਦੋਂ ਮੇਲਾਨੋਸਾਈਟਸ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮੇਲਾਨਿਨ ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਲ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਡਾਕਟਰ ਮਨੀਸ਼ਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਲਈ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਨੂੰ ਵੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ।
ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਪੋਸ਼ਣ ਦੀ ਕਮੀ
ਭੋਜਨ ਦੇ ਸੇਵਨ ਵਿੱਚ ਅਸੰਤੁਲਨ, ਗੈਰ-ਸਿਹਤਮੰਦ ਭੋਜਨ ਜਿਵੇਂ ਜੰਕ ਫੂਡ, ਖੰਡ, ਰਿਫਾਇੰਡ ਆਟੇ ਦੀ ਖੁਰਾਕ, ਅਲਟਰਾ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਖੁਰਾਕ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਤਾਮਸਿਕ ਭੋਜਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਅਤੇ ਪੌਸ਼ਟਿਕ ਭੋਜਨ ਦੀ ਕਮੀ ਵਰਗੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਸਾਡੀ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਾਚਨ ਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਦੋਸ਼ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਦਿਖਾਉਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਜੋ ਹੋਰ ਅੰਗਾਂ ਦੇ ਕਾਰਜਾਂ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆਵਾਂ 'ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਛੇਤੀ ਸਫ਼ੈਦ ਹੋਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ।
ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ
ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਦਾ ਅਸਰ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਗੰਭੀਰ ਰੂਪ ਨਾਲ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ੈਦ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਨੀਂਦ ਦੀ ਕਮੀ ਨਾਲ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਸੋਜ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਪਿਗਮੈਂਟ (ਮੇਲਾਨਿਨ) ਦੇ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਖੂਨ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ
ਸਰੀਰ 'ਚ ਆਇਰਨ ਦੀ ਕਮੀ ਕਾਰਨ ਹੀਮੋਗਲੋਬਿਨ ਦਾ ਪੱਧਰ ਘੱਟ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਵਾਲ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਣਾਅ
ਜਦੋਂ ਤਣਾਅ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਨੋਰੇਪਾਈਨਫ੍ਰਾਈਨ ਹਾਰਮੋਨ ਫੈਲਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਮੇਲਾਨੋਸਾਈਟ ਸੈੱਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਮੇਲਾਨੋਸਾਈਟਸ ਪਿਗਮੈਂਟ ਸੈੱਲ ਹਨ ਜੋ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਤਣਾਅ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ ਮੁਕਾਬਲਤਨ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਲੇਟੀ ਹੋਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ।
ਸਿਗਰਟਨੋਸ਼ੀ
ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਿਗਰਟ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਹਿਰੀਲੇ ਪਦਾਰਥ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਰੀਰ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਚਾਲੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਸਰੀਰ ਦੇ ਕਈ ਅੰਗਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੰਮਕਾਜ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਰੋਗ ਪ੍ਰਤੀਰੋਧਕ ਸ਼ਕਤੀ ਵੀ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਅਸਰ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸਫੈਦ ਹੋਣ ਲੱਗਦੇ ਹਨ।
ਦੇਖਭਾਲ ਕਿਵੇਂ ਕਰਨੀ ਹੈ
ਡਾ. ਮਨੀਸ਼ਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਸਿਹਤ ਸੰਬੰਧੀ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ੈਂਪੂ, ਹੇਅਰ ਕਲਰ, ਹੇਅਰ ਬਲੀਚ, ਜੈੱਲ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਿਸਮ ਦੇ ਹੇਅਰ ਸਟਾਈਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਪਿਗਮੈਂਟ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਉਹ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ ਹਰਬਲ ਅਤੇ ਕੋਮਲ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲਾਂ 'ਤੇ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਰਸਾਇਣਾਂ ਤੋਂ ਬਣੇ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਆਇਰਨ, ਕਾਪਰ, ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਭੋਜਨ ਨੂੰ ਭੋਜਨ 'ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਯੁਰਵੇਦ ਵਿੱਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਤੇਲ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦਵਾਈ ਦੇ ਰੂਪ 'ਚ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਜੜੀ-ਬੂਟੀਆਂ ਦੇ ਸੇਵਨ ਦੀ ਵੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਜੜ੍ਹ ਤੋਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਧਾਉਣ 'ਚ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ ਅਤੇ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਸੌਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਵਾਲਾਂ ਦੇ ਸਫ਼ੈਦ ਹੋਣ ਨਾਲ ਵਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਲੱਗਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਜ਼ਰੂਰ ਲੈਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:Perfume Day 2022: ਆਓ ਘਰ ਵਿੱਚ ਹੀ ਬਣਾਈਏ ਖੁਸ਼ਬੂਦਾਰ ਅਤਰ
