ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਨੀਂਦ ਦੀ ਘਾਟ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਕਵੀ ਜਾਂ ਲੇਖਕ ਕਈ ਵਾਰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਜੋੜਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਯਾਦ ਨਾਲ। ਕਹਿਣਾ ਦਾ ਮਤਲਬ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਹੈ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਓਣਾ ਜਾਂ ਘੱਟ ਆਓਣਾ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਲੋਕ ਵਧੇਰੇ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲੈਂਦੇ। ਜਦੋਂ ਕਿ, ਇਹ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜੋ ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਅਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਇਨਸੌਮਨੀਆ
ਕਈ ਵਾਰ ਛੋਟੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਓਣਾ ਕਿਸੇ ਵੱਡੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਆਪਣੀ ਉਮਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਪੜਾਅ ਤੇ ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨਾਲ ਜੂਝਦੇ ਹਨ। ਜੇ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਅਸਥਾਈ ਹੈ ਤਾਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਾਲ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਸਮੱਸਿਆ ਗੰਭੀਰ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਾਡੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਓਣਾ ਜਾਂ ਅਨਿੰਦਰਾ ਕਦੋਂ ਤੱਕ ਇੱਕ ਪੜਾਅ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰੀ ਵਿੱਚ ਬਦਲਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਇਸ ਬਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਵੀਨਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਸੁੱਖਭੀਵਾ ਦੀ ਟੀਮ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਅਨਿੰਦਰਾ ਕੀ ਹੈ?
ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੇ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ, ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ, ਘੱਟ ਆਓਣਾ ਜਾਂ ਚੰਗੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਦੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਲੈਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਇਸ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਡਾ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਅਨਿੰਦਰਾ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਉਮਰ, ਸਥਿਤੀ, ਉਸ ਦੀ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਜਾਂ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕਈ ਵਾਰ ਇਹ ਆਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਜੇ ਇਹ ਸਥਿਤੀ ਨਿਯਮਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਲੋੜ
ਕਈ ਖੋਜਾਂ ਨੇ ਇਸ ਤੱਥ ਨੂੰ ਸਾਬਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਨਿਰਵਿਘਨ ਥੀਟਾ ਅਤੇ ਡੈਲਟਾ ਵੇਵ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੈ। ਇਹ ਲਹਿਰਾਂ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਲਹਿਰ ਬਣਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਉਹ ਸਮਾਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਆਰਾਮ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਸਰੀਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਮਿਊਨ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਡਾ: ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇ ਨੀਂਦ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੜਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪੜਾਅ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜੇ ਅਸੀਂ ਇਸ ਪੜਾਅ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੇ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਰੀਰ ਦੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਹਿ-ਮੋਰਬਿਟ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ ਕਈ ਵਾਰ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਅਨਿੰਦਰਾ ਦੇ ਕਾਰਨ
⦁ ਮਾੜੀ ਸਲੀਪ ਹਾਈਜਿਨ
⦁ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਦਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਕਾਰਨ ਤੁਹਾਡੀ 'ਮਾੜੀ ਸਲੀਪ ਹਾਈਜਿਨ' ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
⦁ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀ
ਬੇਚੈਨੀ, ਉਦਾਸੀ, ਤਣਾਅ, ਡਰ ਅਤੇ ਮੂਡ ਡਿਸਆਰਡਰ ਸਮੇਤ ਕਈ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਮਾਨਸਿਕ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਵੀ ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਨਸੌਮਨੀਆ ਸਿਰਫ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
⦁ ਸਰੀਰਕ ਬਿਪਤਾ
ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਲੰਮੀ ਵਰਤੋਂ ਨੀਂਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਹੋਰ ਨੀਂਦ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ
ਨੀਂਦ ਅਵਸਥਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਐਨੋਰੈਕਸੀਆ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਲੀਪ ਐਪਨੀਆ, ਰੈਸਟਲੈਸ ਲੈਗ ਸਿੰਡਰੋਮ, ਸਲੀਪ ਪੈਰਾਲਿਸਿਸ, ਸਰਕੈਡਿਅਨ ਰੀਦਮ ਡਿਸਆਰਡਰ, ਆਦਿ।
⦁ ਕੈਫੀਨ, ਨਿਕੋਟਿਨ, ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ
ਕੈਫੀਨ ਅਤੇ ਨਿਕੋਟੀਨ ਵਾਲੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਦਾਰਥ ਉਤਸ਼ਾਹ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣਦੇ ਹਨ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ ਅਲਕੋਹਲ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਅਨਿੰਦਰਾ ਕਾਰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
⦁ ਅਨਿੰਦਰਾ ਅਧਰੰਗ, ਮਿਰਗੀ ਦੇ ਦੌਰੇ, ਕਮਜ਼ੋਰ ਇਮਿ .ਨ ਸਿਸਟਮ, ਮੋਟਾਪਾ, ਸ਼ੂਗਰ, ਹਾਈ ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਸਮੇਤ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਗੰਭੀਰ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ।
⦁ ਅਨਿੰਦਰਾ ਦੇ ਕਾਰਨ ਮਾਨਸਿਕ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਕਈ ਗੰਭੀਰ ਮਾਨਸਿਕ ਵਿਗਾੜਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਦਾਸੀ, ਤਣਾਅ, ਉਲਝਣ, ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਚਿੰਤਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸੇ ਸਮੇਂ, ਚਿੜਚਿੜਾਪਨ ਅਭਿਆਸ ਵਿਚ, ਫੋਕਸ ਕਰਨ ਵਿਚ ਅਤੇ ਯਾਦਦਾਸ਼ਤ ਘਟਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
⦁ ਇਸ ਦਾ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜਿਨਸੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਵੀ ਮਾੜਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।
⦁ ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਆਦੀ ਹੋਣ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵੀ ਸੰਭਵ ਹਨ।
ਅਨਿੰਦਰਾ ਦਾ ਇਲਾਜ
ਡਾ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਦੋਂ ਨੀਂਦ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਗੰਭੀਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਮਰੀਜ਼ ਦਾ ਗਿਆਨ ਬੋਧ ਵਿਵਹਾਰਕ ਉਪਚਾਰ, ਉਦਿਪਾਨਨਯਕਤਨ ਥੈਰੇਪੀ, ਯੋਗਾ, ਧਿਆਨ ਅਤੇ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ ਲਈ ਸਹੀ ਅਤੇ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਰੁਟੀਨ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰਨਾ, ਸਿਹਤਮੰਦ ਖਾਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਅਪਣਾਉਣਾ ਅਤੇ ਕਸਰਤ ਨੂੰ ਰੁਟੀਨ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਅਨਿੰਦਰਾ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬਚਿਆ ਜਾਵੇ
⦁ ਅਨੁਸ਼ਾਸਿਤ ਰੁਟੀਨ ਅਤੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਦੀ ਪਾਲਣਾ ਕਰੋ.
⦁ ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਾਫੀ, ਚਾਹ ਜਾਂ ਕੈਫੀਨੇ ਰਹਿਤ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰੋ
⦁ ਰਾਤ ਸਮੇਂ ਹਲਕਾ ਅਤੇ ਹਜ਼ਮ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਭੋਜਨ ਖਾਓ। ਨਾਲੇ, ਸੌਣ ਤੋਂ ਘੱਟੋ ਘੱਟ ਚਾਰ ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ ਭੋਜਨ ਕਰੋ
⦁ ਦਿਨ ਵੇਲੇ ਸੌਣ ਤੋਂ ਬਚੋ
⦁ “ਬੈੱਡਰੂਮ ਵਿੱਚ ਟੀ.ਵੀ. ਨਾ ਲਗਾਓ
⦁ ਨਿਯਮਤ ਤੌਰ ਤੇ ਕਸਰਤ ਕਰੋ
