ਕਈ ਵਾਰ ਵਿਆਹੁਤਾ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਇਕੱਠੇ ਹੋਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲਾਪਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੱਧ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਕੱਲਾਪਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਇਸ ਹੱਦ ਤੱਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਤਣਾਅ, ਉਦਾਸੀ, ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਆਤਮ-ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਦੀ ਕਮੀ ਵਰਗੀਆਂ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ ਵਧਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਜਿਕ ਜੀਵਨ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਉੱਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਮਨੋਵਿਗਿਆਨੀ ਡਾ. ਰੇਣੁਕਾ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਵਾਰ ਲੋਕ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਰਿਲੇਸ਼ਨਸ਼ਿਪ 'ਚ ਰਹਿਣ ਦੌਰਾਨ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਦੇ ਇੰਨੇ ਆਦੀ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਜਾਂ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਪਿਆਰ ਜਾਂ ਦੇਖਭਾਲ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹੋਏ, ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਪਰਿਵਾਰ ਜਾਂ ਬੱਚਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਮਨ ਬਾਰੇ। ਸਾਂਝਾ ਕਰਨਾ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਦਿਖਾਉਣਾ ਛੱਡਣਾ ਜਾਂ ਇਹ ਦਿਖਾਉਣਾ ਕਿ ਉ ਦਾ ਉਹਨਾਂ ਲਈ ਕੀ ਮਤਲਬ ਹੈ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕਈ ਵਾਰ ਦੋਵੇਂ ਪਾਰਟਨਰ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਰੱਖਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਿਰਫ ਆਪਸੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ। ਸਗੋਂ ਇਸ ਦਾ ਸਬੰਧ ਆਰਥਿਕ, ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਪ੍ਰਤੀ ਵਿਵਹਾਰ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਰਵੱਈਆ ਅਤੇ ਹੋਰ ਕਈ ਛੋਟੇ-ਵੱਡੇ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ ਹੈ।
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੇ ਕਾਰਨ: ਡਾ. ਰੇਣੁਕਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ 'ਚ ਇਕੱਲਾਪਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ 'ਚੋਂ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਨ:
ਵੱਧ ਉਮੀਦਾਂ: ਉਸ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਜਾਣੇ-ਅਣਜਾਣੇ ਵਿਚ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਬਹੁਤ ਉਮੀਦਾਂ ਰੱਖਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਪੂਰੀਆਂ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀ ਲਈ ਸ਼ਿਕਾਇਤਾਂ ਅਤੇ ਗੁੱਸਾ ਵਧਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਦੋਹਾਂ 'ਚ ਗੱਲਬਾਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਸੁਲਝਾਉਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਆਪਣੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ 'ਚ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਹ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਦੂਰੀ ਬਣਾਉਣ ਲੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਰਿਸ਼ਤੇ 'ਚ ਇਕੱਲਾਪਣ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਦਾ ਇਕ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ।
ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਸਬੰਧ ਦਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣਾ: ਜੇਕਰ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਆਪਸ ਵਿਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਲਮੇਲ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਤਾਂ ਵੀ ਉਹ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਕੱਲੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗਦੇ ਹਨ। ਦਰਅਸਲ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ 'ਚ ਦੋਵੇਂ ਜੋੜੇ ਇਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪਿਆਰ ਦਾ ਇਜ਼ਹਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲੁਭਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਰ ਖੁਸ਼ੀ-ਗਮੀ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ 'ਚ ਖਿੱਚ ਅਤੇ ਆਪਸੀ ਪਿਆਰ ਹੋਰ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਨੌਕਰੀ, ਬੱਚਿਆਂ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਲੋਕ ਆਪੋ-ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਇੰਨੇ ਰੁੱਝ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਲੀ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਨੇੜਤਾ ਘੱਟਣ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਉਹ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਤੋਂ ਦੂਰੀ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਨ ਲੱਗੇ।
ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸਘਾਤ: ਕਈ ਵਾਰ ਸਿਰਫ਼ ਕੁਝ ਮਰਦ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਔਰਤਾਂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਹਿ-ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਲੋਕਾਂ ਵੱਲ ਆਕਰਸ਼ਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਕਈ ਵਾਰ ਦਫਤਰ 'ਚ ਰੋਮਾਂਸ, ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਜਾਂ ਸਰੀਰਕ ਸਬੰਧਾਂ ਵਰਗੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਾਪਰਦੀਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਅਨੈਤਿਕ ਰਿਸ਼ਤੇ ਜਾਂ ਘਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਾਰਟਨਰ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਾਰੇ 'ਚ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਾਲੇ ਭਰੋਸਾ ਟੁੱਟ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇਕਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭ ਕੁਝ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਵੀ ਉਹ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿ ਰਹੇ ਹਨ, ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਨਿਰਾਸ਼ਾ, ਦੂਜਿਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਨ ਵਿਚ ਗੁੱਸਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਨਫ਼ਰਤ ਵਰਗੀਆਂ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਦੂਰੀ ਅਤੇ ਇਕੱਲੇਪਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਮਦਦ ਲਵੋ: ਡਾ. ਰੇਣੁਕਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਮਰ ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਹੋਵੇ, ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਅਤੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਦੇਣਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨਾ, ਆਪਸੀ ਸੰਚਾਰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਵੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਦੋਂ ਹੀ ਵਧਦਾ-ਫੁੱਲਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਪਿਆਰ, ਸਤਿਕਾਰ, ਭਰੋਸਾ, ਸੰਵਾਦ ਅਤੇ ਸਦਭਾਵਨਾ ਦਾ ਸਾਥ ਹੋਵੇ। ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਤੀ-ਪਤਨੀ ਦਾ ਆਪਸੀ ਰਿਸ਼ਤਾ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਰ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਔਰਤ ਜਾਂ ਮਰਦ ਆਪਣੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਵਿੱਚ ਅਸਹਿਜ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਰਿਸ਼ਤੇ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਲਈ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨਾ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਨਾਲ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਦਦ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਤਾਂ ਇਸ ਦੇ ਲਈ ਪਰਿਵਾਰ, ਦੋਸਤਾਂ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਵੀ ਲਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਸਭ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਸਮੱਸਿਆ ਬਣੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਸੇ ਕਾਊਂਸਲਰ ਜਾਂ ਸਪੈਸ਼ਲਿਸਟ ਦੀ ਮਦਦ ਅਤੇ ਲੋੜ ਪੈਣ 'ਤੇ ਇਲਾਜ ਵੀ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:ਬਿਨਾਂ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਸ਼ੈਂਪੂ, ਵਾਲਾਂ ਨੂੰ ਸਾਫ਼ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ ਡ੍ਰਾਈ ਸ਼ੈਂਪੂ
