ਯੂਕੇ: ਜਨਵਰੀ 1989 ਵਿੱਚ ਦੋ ਇੰਜੀਨੀਅਰਾਂ ਨੇ, ਇੱਕ ਫੰਜ ਨੂੰ ਲੱਭਣ ਦੀ ਭਾਵਨਾ ਨਾਲ ਦੋ ਜਾਂ ਤਿੰਨ ਨੈਪਕਿਨ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਨਵਾਂ ਪ੍ਰੋਟੋੋਕਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਨੂੰ ਨਵੇਂ ਸਟੈਂਡਰ ਵੱਜੋਂ ਅਪਣਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਨਾ ਸੀ ਕਿ ਨੈੱਟਵਰਕ ਨੂੰ ਪਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹੜਾ ਫਿਜੀਕਲ ਰੂਟਜ਼ ਡੇਟਾ ਲਿਆ ਜਾਵੇਗਾ।
25 ਸਾਲ ਬਾਅਦ, 'ਤਿੰਨ ਨੈਪਕਿਨ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ' ਅਜੇ ਵੀ ਬਰਕਰਾਰ ਹਨ। ਪਰ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਲੋਬਲ ਢਾਂਚਾ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰੀ ਕਾਰਜਾਂ ਲਈ, ਗ੍ਰਹਿ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਤੇ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਲਗਭਗ ਅੱਧੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਰੋਜਾਨਾ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਬਣ ਗਿਆ ਹੈ।
ਲੋਫ਼ਹਿੱਡ ਤੇ ਰੈਕਟਰ ਨੇ ਜੋ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ- ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਰਡਰ ਗੇਟਵੇਅ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ (ਬੀਜੀਪੀ) ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ- ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੁਪਹਿਰ ਦੇ ਭੋਜਨ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਣ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਬਿਹਤਰ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਉਹ ਨਹੀਂ ਹੈ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਇੱਕ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਗਲੋਬਲ ਨੈਟਵਰਕ ਲਈ ਡਿਜ਼ਾਇਨ ਕਰੋਗੇ ਜਿਸਦਾ ਅਸੀਂ ਸਾਰੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਹਵਾਈ ਜਹਾਜ਼ ਨੂੰ ਨਿਰਦੇਸ਼ਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰਕਿਆ ਟ੍ਰਾਂਸਪੋਂਡਰ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ: ਨੈਟਵਰਕ ਉੱਤੇ ਕੰਪਿਊਟਰ ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਸਹੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜਾ ਰਹੇ ਹੋ। ਪਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਗ਼ਲਤ ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਵੀ ਰੋਕ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਵਿੱਚ ਕਈ ਕਮਜ਼ੋਰੀਆਂ ਕਾਰਨ ਯੂਜਰਜ਼ ਨੂੰ ਗਲਤ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ, ਵਿਘਨ ਪਾਉਣ, ਰੁਕਾਵਟ ਤੇ ਜੋਖ਼ਮ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਰੂਪ ਤੋਂ ਹੌਲੀ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਦੀ ਖੋਜ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕੀ ਫੰਡਿੰਗ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਦੇ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਅਕਾਦਮਿਕਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਆਮ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅੱਜ ਤੱਕ, ਇਸ ਨੂੰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਲਈ ਪ੍ਰੋਟੋਕਾਲ ਦਾ ਨਿਯਮ ਕਿਸੇ ਰੂਲਬੁੱਕ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਰਿਕੇਸਟ ਫਾਰ ਕਾਮੈਂਟ, ਦੇ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਜੋ ਵਿਵਾਦ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਚੁਣਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਤੇ ਇੱਕ ਅਪਵਾਦੇੇੇ-ਹਮਲਾਵਰ ਸਿਰਲੇਖ ਹੈ ਤੇ ਜੋ ਪੰਜ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲਟਕਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਇੰਟਰਨੈੱਟ 50 ਸਾਲ ਦਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਪਹਿਲੇ ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ ਹੌਲੀ ਵਿਕਸਿਤ ਹੋਇਆ ਜੋ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇੱਕ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ਜਾਣਦੇ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਭਰੋਸਾ ਕਰਦੇ ਸੀ, ਫਿਰ 1990 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਕਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਸੀ ਤਾਂ ਨੈਟਰਵਰਕ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ। ਅਸੀਂ ਛੋਟੀ ਜਿਹੀ ਖਰੋਚ ਤੋਂ ਪੂਨਰਨਿਰਮਾਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਉਸ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਹੈ ਸਾਨੂੰ ਉਸ ਨੂੰ ਹੀ ਠੀਕ ਕਰਨਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਅਜਿਹਾ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਕਾਫ਼ੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਆਮ ਸਹਿਮਤੀ ਤੇ ਹੌਲੀ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਦੇਖਭਾਲ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਕੋਈ ਵੀ ਅਥਾਰਟੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕੋਈ ਵੀ ਗਲੋਬਲ ਕਾਨੂੰਨ ਸਥਾਪਿਤ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਇੰਟਰਨੈੱਟ ਉੱਤੇ ਕੰਟਰੋਲ ਨੂੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਸ ਲਈ ਕੋਈ ਕਾਨੂਨ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਉੱਤੇ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਕੰਪਨੀਆਂ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਵੀ ਇਸ ਅਧਿਕਾਰ ਦੀ ਕਮੀ ਇੱਕ ਚਿੰਤਾ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਹੈ, ਕਿਊਂਕਿ ਸਾਡਾ ਜੀਵਨ, ਸਾਡਾ ਡੇਟਾ, ਸਾਡੇ ਸੰਚਾਰ ਤੇ ਸਾਡੇ ਭੌਤਿਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਆਨਲਾਈਨ ਚੱਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਵੀ ਮੁੱਦਾ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ। ਕਈ ਦਹਾਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਸਮਾਂ ਸੀ ਕਿ ਇੰਟਰਨੈਟ ਕੌਣ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰੇਗਾ ਤੇ ਹੁਣ ਦੂਸਰਾ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਸਮਾਂ ਹੈ।
(C) 2020 ਨਿਊਂ ਸਾਇੰਟਿਸਟ ਲਿ.
ਡਿਸਟ੍ਰੀਬਿਊਟਡ ਬਾਏ ਟ੍ਰਿਬਿਊਨ ਕੰਨਟੈਂਟ ਏਜੰਸੀ, ਐਲਐਲਸੀ
