ETV Bharat / science-and-technology

ਸੇਰੇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਹੈ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ, ਨਾਸਾ ਦੀ ਜਾਂਚ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਖੁਲਾਸਾ - ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ

ਮੰਗਲ ਤੇ ਬੁੱਧ ਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਵਿੱਚ ਐਸਟਾਰਾਇਡ ਛੋਟਾ ਗ੍ਰਹਿ ਸੇਰੇਸ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਦੀ ਤਾਜਾ ਖੋਜ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਹੈ। ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ, ਨੇਚਰ ਜੀਓਸਾਇੰਸ ਤੇ ਨੇਚਰ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੋਡੀਅਮ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਦੇ ਬਣੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।

ਤਸਵੀਰ
ਤਸਵੀਰ
author img

By

Published : Aug 17, 2020, 8:53 PM IST

Updated : Feb 16, 2021, 7:31 PM IST

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ: ਸੇਰੇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਗਲ ਅਤੇ ਜੁਪੀਟਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਡਾਨ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੇਰੇਸ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬ੍ਰਾਈਨ ਜਾਂ ਨਮਕ ਨਾਲ ਭਰੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਭੰਡਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲਗਭਗ 40 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਡੂੰਘੀ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਚੌੜਾਈ ਵਾਲੀ ਹੈ।

ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨਾਸਾ ਦੀ ਜੈੱਟ ਪ੍ਰੋਪੈਲਸ਼ਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮਾਰਕ ਰੈਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ।

ਰੈਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੋਜਾਂ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇੰਟਰਪਲੇਨੈਟਰੀ ਐਕਸਪਲੋਨੇਟਰੀ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੋਜ ਹੈ। ਸੇਰੇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੰਦ ਨਾਲੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈ। 2015 ਵਿੱਚ ਸੇਰੇਸ ਉੱਤੇ ਪੁਲਾੜੀ ਯਾਨ ਡਾਨ ਉੱਤਰਿਆ ਸੀ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦੂਰਬੀਨ ਨਾਲ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ ਵੇਖੇ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੀ।

ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਬਿਟਰ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ 35 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਹੱਸਮਈ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਸੇਰੇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਗਰੈਵਿਟੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹੀਟਿੰਗ ਦਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਹਰੀ ਸੌਰ ਮੰਡਲ ਦੇ ਕੁਝ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਚੰਦਰਮਾ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਜੋ ਸੇਰੇਸ ਦੇ 92 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚੌੜੇ 'ਆਕਟੇਟਰ' ਕ੍ਰੇਟਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਆਪਕ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਸੇਰੇਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਸਰੀਰ ਵਾਂਗ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੀ ਦੁਨੀਆ ਹੈ।

ਖੋਜ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ 20 ਲੱਖ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਖੁਲਾਸੇ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ, ਨੇਚਰ ਜੀਓਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਨੇਚਰ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪੱਤਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ: ਸੇਰੇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਮੰਗਲ ਅਤੇ ਜੁਪੀਟਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਨਾਸਾ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਡਾਨ ਦੀ ਤਾਜ਼ਾ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਗ੍ਰਹਿ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।

ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਨਿਸ਼ਚਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੇਰੇਸ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਬ੍ਰਾਈਨ ਜਾਂ ਨਮਕ ਨਾਲ ਭਰੇ ਪਾਣੀ ਦਾ ਡੂੰਘਾ ਭੰਡਾਰ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਲਗਭਗ 40 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਡੂੰਘੀ ਅਤੇ ਸੈਂਕੜੇ ਮੀਲ ਚੌੜਾਈ ਵਾਲੀ ਹੈ।

ਦੱਖਣੀ ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਨਾਸਾ ਦੀ ਜੈੱਟ ਪ੍ਰੋਪੈਲਸ਼ਨ ਲੈਬਾਰਟਰੀ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਮਾਰਕ ਰੈਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕੀਤੀ ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਉਮੀਦ ਨਾਲੋਂ ਵਧੇਰੇ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲੀ।

ਰੈਮਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਦੀ ਇਸ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੋਜਾਂ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਇੰਟਰਪਲੇਨੈਟਰੀ ਐਕਸਪਲੋਨੇਟਰੀ ਦੇ ਲਈ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਖੋਜ ਹੈ। ਸੇਰੇਸ ਗ੍ਰਹਿ ਧਰਤੀ ਦੇ ਚੰਦ ਨਾਲੋਂ ਅਜੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਹੈ। 2015 ਵਿੱਚ ਸੇਰੇਸ ਉੱਤੇ ਪੁਲਾੜੀ ਯਾਨ ਡਾਨ ਉੱਤਰਿਆ ਸੀ। ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਦੂਰਬੀਨ ਨਾਲ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ ਵੇਖੇ ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਤੋਂ ਅਣਜਾਣ ਸੀ।

ਅਕਤੂਬਰ 2018 ਵਿੱਚ ਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਆਬਿਟਰ ਸਤ੍ਹਾ ਤੋਂ 35 ਕਿੱਲੋਮੀਟਰ ਤੋਂ ਘੱਟ ਦੂਰੀ ਉੱਤੇ ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਸੀ। ਰਹੱਸਮਈ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਕਰਦਿਆਂ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਪਾਇਆ ਕਿ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਸੋਡੀਅਮ ਕਾਰਬੋਨੇਟ ਜਮ੍ਹਾਂ ਹੈ। ਸੇਰੇਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਗਰੈਵਿਟੀ ਸਬੰਧਾਂ ਦੁਆਰਾ ਨਿਕਲਣ ਵਾਲੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਹੀਟਿੰਗ ਦਾ ਲਾਭ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬਾਹਰੀ ਸੌਰ ਮੰਡਲ ਦੇ ਕੁਝ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਚੰਦਰਮਾ ਲਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਜੋ ਸੇਰੇਸ ਦੇ 92 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਚੌੜੇ 'ਆਕਟੇਟਰ' ਕ੍ਰੇਟਰ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਆਪਕ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰਾਂ ਲਈ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ ਕਿ ਸੇਰੇਸ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੋਰ ਬਰਫ਼ੀਲੇ ਸਰੀਰ ਵਾਂਗ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੀ ਦੁਨੀਆ ਹੈ।

ਖੋਜ ਨੇ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਹੈ ਕਿ ਚਮਕਦਾਰ ਖੇਤਰ 20 ਲੱਖ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ। ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਭੂ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਗਤੀਵਿਧੀ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਖੁਲਾਸੇ 10 ਅਗਸਤ ਨੂੰ ਕੁਦਰਤ ਖਗੋਲ ਵਿਗਿਆਨ, ਨੇਚਰ ਜੀਓਸਾਇੰਸ ਅਤੇ ਨੇਚਰ ਕਮਿਊਨੀਕੇਸ਼ਨਜ਼ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਪੱਤਰਾਂ ਦੇ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ ਸਨ।

Last Updated : Feb 16, 2021, 7:31 PM IST
ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.