ETV Bharat / science-and-technology

China mission: ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਮਿਲਿਆ ਪਾਣੀ ਦਾ ਨਵਾਂ ਸਰੋਤ - New source of water found in moon

ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਛੋਟੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਰੋਤ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ।

China mission
China mission
author img

By

Published : Mar 28, 2023, 12:08 PM IST

ਕੇਪ ਕੈਨਾਵੇਰਲ (ਫਲੋਰੀਡਾ, ਯੂਐਸਏ): ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਚੰਦਰਮਾ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਰੋਤ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਛੋਟੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਲਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚਮਕਦਾਰ, ਬਹੁ-ਰੰਗੀ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕੇ 2020 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ।

ਮਣਕਿਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਇੱਕ ਵਾਲ ਦੀ ਚੌੜਾਈ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਵਾਲਾਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਨਾਨਜਿੰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹੇਜੀਯੂ ਹੂਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਇਸ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਟੀਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ।

ਹੂਈ ਨੇ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਣਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਣਕੇ ਸੂਰਜੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਤਾਰ ਬੰਬਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨੇਚਰ ਜਿਓਸਾਇੰਸ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਚਾਂਗਈ 5 ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਏ ਚੰਦਰ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਤੋਂ ਬੇਤਰਤੀਬੇ 32 ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੋਰ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਹੁਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਣਕੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਾਹਰ ਕੱਢੇ ਗਏ ਪਿਘਲੇ ਹੋਏ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਠੰਢੇ ਹੋਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਣਕਿਆਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਪਾਣੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਰ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਦ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪੋਲੋ ਮੂਨਵਾਕਰ ਦੁਆਰਾ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸੀ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅਮਲੇ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਣ ਲਈ ਸਗੋਂ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। NASA ਦਾ ਟੀਚਾ 2025 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ਲਈ ਟੀਚਾ ਰੱਖਣਗੇ ਜਿੱਥੇ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਵਾਲੇ ਖੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-Atmosphere: ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਕੋਈ ਵਾਯੂਮੰਡਲ, ਵਿਗਿਆਨੀਆ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖੋਜ

ਕੇਪ ਕੈਨਾਵੇਰਲ (ਫਲੋਰੀਡਾ, ਯੂਐਸਏ): ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੇ ਚੀਨੀ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਚੰਦਰਮਾ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਖੋਜਕਰਤਾਵਾਂ ਲਈ ਚੰਦਰਮਾ ਉੱਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਤੇ ਨਵਿਆਉਣਯੋਗ ਸਰੋਤ ਦੀ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਛੋਟੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਿੱਥੇ ਉਲਕਾ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਚਮਕਦਾਰ, ਬਹੁ-ਰੰਗੀ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕੇ 2020 ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੁਆਰਾ ਚੰਦਰਮਾ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਮੂਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਨ।

ਮਣਕਿਆਂ ਦਾ ਆਕਾਰ ਇੱਕ ਵਾਲ ਦੀ ਚੌੜਾਈ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਕਈ ਵਾਲਾਂ ਤੱਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਧਿਐਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਨਾਨਜਿੰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਹੇਜੀਯੂ ਹੂਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਇਸ ਦਾ ਸਿਰਫ ਇਕ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਹਿੱਸਾ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਪਾਣੀ ਦੀ ਕਾਫ਼ੀ ਮਾਤਰਾ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ ਪਰ ਟੀਮ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸਦੀ ਖੁਦਾਈ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋਵੇਗਾ।

ਹੂਈ ਨੇ ਇੱਕ ਈਮੇਲ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, “ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਚੰਦਰਮਾ 'ਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਮਣਕੇ ਹਨ। ਇਹ ਮਣਕੇ ਸੂਰਜੀ ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਹਾਈਡਰੋਜਨ ਦੁਆਰਾ ਲਗਾਤਾਰ ਬੰਬਾਰੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਪਾਣੀ ਪੈਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਨੇਚਰ ਜਿਓਸਾਇੰਸ ਜਰਨਲ ਵਿੱਚ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜਾਂ ਇਸ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਚਾਂਗਈ 5 ਚੰਦਰਮਾ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਵਾਪਸ ਆਏ ਚੰਦਰ ਦੀ ਗੰਦਗੀ ਤੋਂ ਬੇਤਰਤੀਬੇ 32 ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕੇ ਚੁਣੇ ਗਏ ਹਨ। ਹੋਰ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦਾ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।

ਹੁਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਪ੍ਰਭਾਵ ਮਣਕੇ ਹਰ ਜਗ੍ਹਾ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੁਲਾੜ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬਾਹਰ ਕੱਢੇ ਗਏ ਪਿਘਲੇ ਹੋਏ ਪਦਾਰਥ ਦੇ ਠੰਢੇ ਹੋਣ ਦਾ ਨਤੀਜਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਮਣਕਿਆਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਕੇ ਪਾਣੀ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਹੋਰ ਅਧਿਐਨਾਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਅਜਿਹਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੀ ਇਹ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਲਈ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਚੰਦ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਨੂੰ ਰੀਚਾਰਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਪਿਛਲੇ ਅਧਿਐਨਾਂ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰ ਜਵਾਲਾਮੁਖੀ ਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਦੁਆਰਾ ਬਣੇ ਕੱਚ ਦੇ ਮਣਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਜੋ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਪਹਿਲਾਂ ਅਪੋਲੋ ਮੂਨਵਾਕਰ ਦੁਆਰਾ ਵਾਪਸ ਕੀਤੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਤੇ ਸੀ। ਇਹ ਨਾ ਸਿਰਫ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਅਮਲੇ ਦੁਆਰਾ ਵਰਤਣ ਲਈ ਸਗੋਂ ਰਾਕੇਟ ਬਾਲਣ ਲਈ ਪਾਣੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। NASA ਦਾ ਟੀਚਾ 2025 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਸਤ੍ਹਾ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੱਖਣੀ ਧਰੁਵ ਲਈ ਟੀਚਾ ਰੱਖਣਗੇ ਜਿੱਥੇ ਪੱਕੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪਰਛਾਵੇਂ ਵਾਲੇ ਖੱਡਿਆਂ ਨੂੰ ਜੰਮੇ ਹੋਏ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-Atmosphere: ਦੂਰ ਦੁਰਾਡੇ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਕੋਈ ਵਾਯੂਮੰਡਲ, ਵਿਗਿਆਨੀਆ ਨੇ ਕੀਤੀ ਖੋਜ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.