ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕੇਂਦਰੀ ਬਜਟ ਵਿੱਚ ਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕ ਵਾਹਨ ਉਦਯੋਗ ਲਈ ਅਨੁਕੂਲ ਘੋਸ਼ਣਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ EV ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਰਿਆਸੀ ਜਿਲ੍ਹੇਂ ਵਿੱਚ ਲਿਥਿਅਮ ਭੰਡਾਰ ਦਾ ਮਿਲਣਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਭਾਰਤੀ GSI ਦੇ ਵੱਲੋਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੀ ਸੇਲ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ 2030 ਤੱਕ 70-100 ਗੀਗਾਂਵਾਟ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਵਿਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਲਿਥਿਅਮ ਦੀ ਖਰੀਦ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਆਯਾਤ ਅਤੇ ਢੁਲਾਈ ਦੀ ਲਾਗਤ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਸਦੀ ਕੀਮਤ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਇਹ ਖੋਜ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਈਵੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ: ਇੱਥੇ ਇਹ ਦੱਸਣਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਲਿਥਿਅਮ ਦੀ ਕਮੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ, ਕੋਬਾਲਟ ਅਤੇ ਨਿਕਲ ਵਰਗੇ ਖਣਿਜਾਂ ਲਈ ਵੀ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ EV ਬੈਟਰੀ ਨਿਰਮਾਣ ਲਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਜਦ ਜ਼ੀਰੋ ਕਾਰਬਨ ਨਿਕਾਸ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਦੋਂ ਇਹ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ। Reasi jammu ਵਿੱਚ ਖੋਜੇ ਗਏ 5.9 ਮਿਲਿਅਨ ਟਨ ਲਿਥਿਅਮ ਨੂੰ ਜੇ ਕੱਢਿਆ ਜਾ ਸਕੇ ਤਾਂ ਭਾਰਤ 500 ਗੀਗਾਂਵਾਟ ਦੀ ਗਲੋਬਲ ਸੈੱਲ ਉਤਪਾਦਨ ਸਮਰੱਥਾ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਖੋਜ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਈਵੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਲਈ ਆਪਣੀ ਯਾਤਰਾ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕਰੇਗੀ।
ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਭੰਡਾਰ, ਤਸਦੀਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ: Lithium reserves ਦੀ ਨਵੀਨਤਮ ਖੋਜ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਲੀ-ਆਇਨ ਸੈੱਲਾਂ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਆਉਣ ਦੀ ਉਮੀਦ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਹ ਅਜੇ ਵੀ ਇੱਕ ਅਨੁਮਾਨਿਤ ਭੰਡਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਕੱਢਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਲਈ ਤਸਦੀਕ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਾਜਿਕ, ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਪਹਿਲੂਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖਦੇ ਹੋਏ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਲਿਥੀਅਮ ਮਾਈਨਿੰਗ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਇੱਕ ਢਾਂਚਾ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ: ਲਿਥੀਅਮ ਮਾਈਨਿੰਗ ਨਾਲ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਬੰਧੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵੀ ਜੁੜੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਿਆਪਕ ਖਪਤ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। 1 ਟਨ ਲਿਥੀਅਮ ਧਾਤੂ 2.2 ਮਿਲੀਅਨ ਲੀਟਰ ਪਾਣੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਵੀ ਛੱਡਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਸਿਹਤ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੱਚੇ ਲਿਥੀਅਮ ਨੂੰ ਬੈਟਰੀ-ਗ੍ਰੇਡ ਲਿਥੀਅਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਵੀ ਇੱਕ ਵੱਡੀ ਚੁਣੌਤੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਬਾਲਟ, ਨਿਕਲ ਆਦਿ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰਨਾ ਵੀ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ ਦੇ ਨਾਲ ਟਾਪ 10 ਵਿੱਚ : ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਿਥੀਅਮ ਭੰਡਾਰ ਵਾਲੇ ਟਾਪ 10 ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਹੁਣ ਤੱਕ 88 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਲਿਥੀਅਮ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਜਾ ਚੁੱਕਾ ਹੈ। ਬੋਲੀਵੀਆ 21 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਨਾਲ ਪਹਿਲੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ, 20 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਨਾਲ ਅਰਜਨਟੀਨਾ, 12 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਨਾਲ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, 11 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਨਾਲ ਚਿਲੀ, 7.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੇ ਨਾਲ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਦੂਜੇ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਹੈ। ਚੀਨ 6.8 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਦੇ ਨਾਲ ਸੱਤਵੇਂ ਅਤੇ ਭਾਰਤ 5.9 ਮਿਲੀਅਨ ਟਨ ਨਾਲ ਤੀਜੇ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਹੈ।
ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਖੋਜ ਦਾ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲਾਭ ਲੈਣ ਲਈ ਇਸਨੂੰ ਬੈਟਰੀ-ਗ੍ਰੇਡ ਲਿਥੀਅਮ ਵਿੱਚ ਬਦਲਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਭੌਤਿਕ ਵਿਗਿਆਨ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰੱਕੀ ਲਈ ਸਮੇਂ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਤਕਨੀਕੀ ਹੁਨਰ ਅਤੇ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਅਤੇ ਟਿਕਾਊ ਸਪਲਾਈ ਲਈ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰਤਾ ਘਟਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਸੈੱਲ ਅਤੇ ਬੈਟਰੀ ਨਿਰਮਾਣ ਲਾਈਨ ਹੋਣ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਗੁਆਂਢੀ ਦੇਸ਼ਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੀ ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਘਟਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਮੁਦਰਾ ਸਮਰੱਥਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਸਾਡੇ ਵਪਾਰ ਘਾਟੇ ਨੂੰ ਘਟਾਏਗਾ।
ਲਿਥੀਅਮ ਦੇ ਭੰਡਾਰ ਇਸ ਨੂੰ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਲਈ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ: ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਹੌਲੀ ਪਰ ਸਥਿਰ ਤਰੱਕੀ ਦੇ ਨਾਲ EVs ਕਿਫਾਇਤੀ ਬਣ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਇਸ ਨਾਲ ਇਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵਧੇਗੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸਾਨੂੰ ਬੈਟਰੀ ਰੀਸਾਈਕਲਿੰਗ ਦੀਆਂ ਸੰਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵੀ ਪਤਾ ਲਗਾਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਈਵੀ ਦੇ ਨਕਸ਼ੇ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਲਿਜਾਣ ਲਈ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਈਵੀ ਬੈਟਰੀ ਸਪਲਾਇਰ ਬਣਨ ਵੱਲ ਵਧਣ ਲਈ ਉੱਚ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲੀਆਂ ਬੈਟਰੀਆਂ ਵਿਕਸਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਲਿਥੀਅਮ ਦੀ ਖੋਜ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਊਰਜਾ ਲੋੜਾਂ ਵਿੱਚ ਆਤਮ-ਨਿਰਭਰ ਬਣਨ ਦੇ ਨੇੜੇ ਲੈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਈਵੀ ਖਪਤਕਾਰ ਬਾਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਇੱਕ ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਇਰ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡਾ: ਅਕਸ਼ੈ ਸਿੰਘਲ ਸੀਈਓ ਲੌਗ9 ਮਟੀਰੀਅਲਜ਼ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਨੇ ਕਿਹਾ," ਮੈਂ ਇਸ 'ਤੇ ਹੋਰ ਵਿਕਾਸ ਦੇਖਣ ਲਈ ਬਹੁਤ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਈਵੀ ਬੈਟਰੀ ਸਪੇਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਮਹਾਂਸ਼ਕਤੀ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਬਣਨ ਦੀ ਉਮੀਦ ਕਰਦਾ ਹਾਂ।"
ਇਹ ਵੀ ਪਰ੍ਹੋ :- New Laptop Launch: ਇਹ ਕੰਪਨੀ ਜਲਦ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗੀ ਲੰਬੀ ਬੈਟਰੀ ਲਾਇਫ ਵਾਲਾ ਲੈਪਟਾਪ
