ETV Bharat / business

ਆਨਲਾਈਨ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਖਰੀਦਣਾ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਕਿਉਂ ? ਜਾਣੋ ਕਾਰਨ - ONLINE VS COUNTER TICKETS

ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਆਪਕ ਰੇਲਵੇ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਆਨਲਾਈਨ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਕਿਉਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹਨ? ਜਾਣੋ...

Getty Image
Getty Image (Etv Bharat)
author img

By ETV Bharat Punjabi Team

Published : Feb 12, 2025, 3:23 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਰੇਲਵੇ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ 23 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਰੇਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਖਵੀਂ ਸੀਟ ਲੈਣ ਲਈ ਟਿਕਟ ਕਾਊਂਟਰਾਂ 'ਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ ਤਰਜੀਹੀ ਵਿਕਲਪ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।

ਅੱਜ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਾਊਂਟਰ ਤੋਂ ਟਿਕਟਾਂ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਰੇਲ ਦੀ ਟਿਕਟ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁੱਕ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਹ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ।

ਆਨਲਾਈਨ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?

ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਸਿਰਫ IRCTC ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਬੁੱਕ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਥਰਡ ਪਾਰਟੀ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ IRCTC ਖਾਤੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁਕਿੰਗ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁਕਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, IRCTC ਯਾਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਗੁਡਸ ਐਂਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਟੈਕਸ (GST) ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ ਵੀ ਵਸੂਲਦਾ ਹੈ। ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ ਸਿੱਧੇ IRCTC ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ GST ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧੂ ਖਰਚੇ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?

ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ (ਊਧਵ ਠਾਕਰੇ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹਨ। ਇਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕੇਂਦਰੀ ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ, ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਰਚਿਆਂ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਆਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ 'ਤੇ ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ ਵਸੂਲਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 80 ਫੀਸਦੀ ਯਾਤਰੀ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁਕਿੰਗ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਭਾਰਤੀ ਰੇਲਵੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਰੇਲਵੇ ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਹੈ। ਹਰ ਰੋਜ਼ 23 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕ ਰੇਲਵੇ ਦੁਆਰਾ ਸਫ਼ਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਤਿਉਹਾਰਾਂ ਅਤੇ ਵਿਆਹਾਂ ਦੇ ਸੀਜ਼ਨ ਦੌਰਾਨ ਰੇਲ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਹੋਰ ਵੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਸਮਾਂ ਸੀ ਜਦੋਂ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਰਾਖਵੀਂ ਸੀਟ ਲੈਣ ਲਈ ਟਿਕਟ ਕਾਊਂਟਰਾਂ 'ਤੇ ਲੰਬੀਆਂ ਕਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹਨਾ ਪੈਂਦਾ ਸੀ। ਪਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਡਿਜੀਟਲ ਪਰਿਵਰਤਨ ਦੇ ਨਾਲ, ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ ਤਰਜੀਹੀ ਵਿਕਲਪ ਬਣ ਗਈ ਹੈ।

ਅੱਜ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਕਾਊਂਟਰ ਤੋਂ ਟਿਕਟਾਂ ਖਰੀਦਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨਾਲੋਂ ਕਈ ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਆਮ ਚਿੰਤਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਵੀ ਰੇਲ ਦੀ ਟਿਕਟ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁੱਕ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰ ਦੇਖਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਇਹ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਿੰਗੀ ਹੈ।

ਆਨਲਾਈਨ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ?

ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਰੇਲ ਟਿਕਟਾਂ ਸਿਰਫ IRCTC ਰਾਹੀਂ ਹੀ ਬੁੱਕ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਟਿਕਟ ਬੁੱਕ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਸੇ ਥਰਡ ਪਾਰਟੀ ਐਪ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋ, ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਹਾਨੂੰ IRCTC ਖਾਤੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁਕਿੰਗ ਸੰਭਵ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਟਿਕਟਾਂ ਦੀ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁਕਿੰਗ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ, IRCTC ਯਾਤਰੀਆਂ ਤੋਂ ਗੁਡਸ ਐਂਡ ਸਰਵਿਸਿਜ਼ ਟੈਕਸ (GST) ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ ਵੀ ਵਸੂਲਦਾ ਹੈ। ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ ਸਿੱਧੇ IRCTC ਨੂੰ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ GST ਸਰਕਾਰ ਦੁਆਰਾ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਾਧੂ ਖਰਚੇ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗੇ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਕਿਉਂ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?

ਸ਼ਿਵ ਸੈਨਾ (ਊਧਵ ਠਾਕਰੇ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਸੰਜੇ ਰਾਉਤ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਰਾਜ ਸਭਾ ਵਿੱਚ ਇਹ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾਇਆ ਅਤੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਆਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਾਂ ਕਾਊਂਟਰ ਟਿਕਟਾਂ ਨਾਲੋਂ ਮਹਿੰਗੀਆਂ ਕਿਉਂ ਹਨ। ਇਸ 'ਤੇ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੰਦੇ ਹੋਏ ਕੇਂਦਰੀ ਰੇਲ ਮੰਤਰੀ ਅਸ਼ਵਨੀ ਵੈਸ਼ਨਵ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਨੂੰ ਔਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟਿੰਗ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ, ਅਪਗ੍ਰੇਡ ਕਰਨ ਅਤੇ ਵਿਸਤਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸਾਰਾ ਖਰਚ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਰਚਿਆਂ ਦੀ ਭਰਪਾਈ ਕਰਨ ਲਈ ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਆਨਲਾਈਨ ਟਿਕਟ ਬੁਕਿੰਗ 'ਤੇ ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ ਵਸੂਲਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ 80 ਫੀਸਦੀ ਯਾਤਰੀ ਆਨਲਾਈਨ ਬੁਕਿੰਗ ਨੂੰ ਤਰਜੀਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.