ETV Bharat / science-and-technology

ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੌਜੂਦ ਸੀ ਮਨੁੱਖੀ ਪੂਰਵਜ, ਜਾਣੋ ਅਧਿਐਨ 'ਚ ਕੀ ਹੋਇਆ ਖੁਲਾਸਾ - ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅੰਤ

ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਸਬੂਤ ਮਿਲੇ ਹਨ ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਮਨੁੱਖੀ ਪੂਰਵਜ ਅਤੇ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਸਹਿ-ਮੌਜੂਦ ਸਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਐਸਟੇਰੋਇਡ ਦੇ ਟਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੱਡੀ ਤਬਾਹੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਤਾਂ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦਾ ਸਫਾਇਆ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਮਨੁੱਖੀ ਪੂਰਵਜ ਬਚ ਗਏ ਸਨ। ਜਦਕਿ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਉਸ ਮਹਾਨ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਵਧੇ-ਫੁੱਲੇ ਸਨ।

Dinosaurs
Dinosaurs
author img

By

Published : Jun 29, 2023, 1:12 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਥਣਧਾਰੀ ਪੂਰਵਜ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਵਧੇ-ਫੁੱਲੇ ਸਨ। ਯਾਨੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਕਿ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?: ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਬਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕ੍ਰੀਟੇਸੀਅਸ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ, ਕੁੱਤੇ ਅਤੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਸਮੇਤ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸੀ: ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਨ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਸਮੇਤ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਕੀ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ ਜਾਂ ਉਹ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ।

ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ: ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 66 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮਹਾਨ ਮੰਦੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਡਾਇਨਾਸੌਰਸ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਸਬੂਤ ਹਨ ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।

ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਅਧਿਐਨ: ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਕੁਝ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਸਟਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਈਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕਰੰਟ ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਲਚਸਪ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ: ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ, ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਹਨ, ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਧਣਾ-ਫੁੱਲਣਾ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਇਹ ਅੰਕੜੇ 66 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ: ਇਸ ਸਿੱਟੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ 66 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਤਬਾਹ ਹੋਏ ਸਨ। ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਿੱਟੇ ਕੱਢਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਥਣਧਾਰੀ ਪੂਰਵਜ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਅੰਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਵਧੇ-ਫੁੱਲੇ ਸਨ। ਯਾਨੀ ਅਜੇ ਤੱਕ ਅਜਿਹਾ ਕੋਈ ਸਬੂਤ ਨਹੀਂ ਮਿਲਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕੇ ਕਿ ਡਾਇਨਾਸੌਰ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਇਕੱਠੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਨਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਗ੍ਰਹਿ ਨਾਲ ਟਕਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਵਿੱਚ ਕਾਮਯਾਬ ਰਹੇ ਸਨ, ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਧਰਤੀ ਤੋਂ ਡਾਇਨਾਸੋਰ ਤਬਾਹ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਨਵੀਂ ਖੋਜ ਨੇ ਵਿਗਿਆਨਕ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈਰਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?: ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਲਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਬਾਰੇ ਅਜਿਹੇ ਸਬੂਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਹਨ, ਜੋ ਸੁਝਾਅ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਕ੍ਰੀਟੇਸੀਅਸ ਕਾਲ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦਾ ਸਮੂਹ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ, ਕੁੱਤੇ ਅਤੇ ਚਮਗਿੱਦੜ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਸਮੇਤ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸੀ: ਇਹ ਨਤੀਜੇ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹਾਨ ਵਿਨਾਸ਼ਕਾਰੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਅਤੇ ਫਿਰ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਸਮੇਤ ਧਰਤੀ ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ-ਚੌਥਾਈ ਪ੍ਰਜਾਤੀਆਂ ਨਸ਼ਟ ਅਤੇ ਅਲੋਪ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਹੁਣ ਤੱਕ ਇਹ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਸੀ ਕੀ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ ਜਾਂ ਉਹ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ।

ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ: ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ ਹੁਣ ਤੱਕ ਉਹਨਾਂ ਹੀ ਚੱਟਾਨਾਂ ਦੇ ਜੀਵਾਸ਼ਮ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਗਏ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ 66 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਮਹਾਨ ਮੰਦੀ ਹੋਈ ਸੀ ਅਤੇ ਡਾਇਨਾਸੌਰਸ ਦਾ ਅੰਤ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਅਜਿਹੇ ਸਬੂਤ ਹਨ ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਦੇ ਅੰਤ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਜੂਦ ਸਨ।

ਕਿਸ ਨੇ ਕੀਤਾ ਅਧਿਐਨ: ਇਸ ਅਧਿਐਨ ਦੇ ਨਤੀਜਿਆਂ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਮਾਮਲਾ ਕੁਝ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਸਟਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਅਤੇ ਫ੍ਰਾਈਬਰਗ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਜੀਵ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਕਰੰਟ ਬਾਇਓਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਖੋਜ ਵਿੱਚ ਇਹ ਦਿਲਚਸਪ ਖੋਜ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ: ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਇਹ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਨ ਲਈ ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਕਿ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦਾ ਵਾਧਾ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਨਤੀਜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵ, ਜੋ ਕਿ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਹਨ, ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਇਹ ਵੀ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵਧਣਾ-ਫੁੱਲਣਾ ਡਾਇਨਾਸੌਰਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਇਹ ਅੰਕੜੇ 66 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ: ਇਸ ਸਿੱਟੇ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਪਲੇਸੈਂਟਲ ਥਣਧਾਰੀ ਜੀਵਾਂ ਦੇ ਫਾਸਿਲ ਰਿਕਾਰਡ ਦੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ 66 ਮਿਲੀਅਨ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਦੇ ਹਨ, ਜਦੋਂ ਡਾਇਨੋਸੌਰਸ ਤਬਾਹ ਹੋਏ ਸਨ। ਖੋਜਕਾਰਾਂ ਨੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਜਾਨਵਰਾਂ ਦੇ ਸਮੂਹਾਂ ਦੇ ਉਭਾਰ ਅਤੇ ਵਿਨਾਸ਼ ਦੇ ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਦੇਖਿਆ, ਜਿਸ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਉਹ ਅਜਿਹੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਿੱਟੇ ਕੱਢਣ ਦੇ ਯੋਗ ਸਨ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.