ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਅੱਜ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਹੈ। ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਰੇਡੀਓ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਯਾਦਾਂ ਹੋਣਗੀਆਂ... ਕਹਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਵੀ ਹੋਣਗੇ। ਰੇਡੀਓ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਸਾਡੇ ਸਾਰਿਆਂ ਦਾ ਸਾਥੀ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਸਮਾਰਟਫੋਨ ਦਾ ਇੱਕ ਯੁੱਗ ਹੈ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਲਾਲਸਾ ਬਰਕਰਾਰ ਹੈ। ਆਓ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣੀਏ..
ਇਸ ਦਿਨ ਦੀ ਕੀ ਮਹੱਤਤਾ ਹੈ ?
ਹਰ ਸਾਲ 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਨ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੁਆਰਾ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸਾਰਕਾਂ, ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾ ਕੇ ਉਹਨਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਕੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰੇਡੀਓ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਹਨ। ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਤਰੀਕਿਆਂ ਲਈ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਦੋਂ ਹੋਈ ?
24 ਦਸੰਬਰ 1906 ਦੀ ਸ਼ਾਮ ਜਦੋਂ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਵਿਗਿਆਨੀ ਰੇਜੀਨਾਲਡ ਫੇਸੇਨਡੇਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਵਾਇਲਨ ਵਜਾਇਆ ਅਤੇ ਐਟਲਾਂਟਿਕ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਵਿੱਚ ਤੈਰ ਰਹੇ ਸਾਰੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਨੇ ਸੁਣਿਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੇਡੀਓ ਸੈਟਾਂ ਤੇ ਸੰਗੀਤ ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ਵ ਵਿੱਚ ਰੇਡੀਓ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੋਈ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਜਗਦੀਸ਼ ਚੰਦਰ ਬਾਸੂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨਿੱਜੀ ਰੇਡੀਓ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਗੈਲਿਲੇਮੋ ਮਾਰਕੋਨੀ ਨੇ 1900 ਵਿੱਚ ਇੰਗਲੈਂਡ ਤੋਂ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਵਾਇਰਲੈਸ ਸੰਦੇਸ਼ ਭੇਜਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ, ਪਰ ਇਕੋਂ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਕਰਨਾ ਜਾਂ ਪ੍ਰਸਾਰਣ ਫੈਸਡੇਨ ਨਾਲ 1906 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਕਦੋਂ ਤੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ?
ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਦਾ ਦਿਨ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਸਪੇਨ ਰੇਡੀਓ ਅਕੈਡਮੀ ਦੁਆਰਾ ਸਾਲ 2010 ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। 2011 ਵਿੱਚ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਦੇ 36 ਵੇਂ ਸੈਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਹਰ ਸਾਲ 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਯੂਨੈਸਕੋ ਦੀ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਵਿੱਚ ਲਏ ਗਏ ਇਸ ਫੈਸਲੇ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਸ਼ਟਰ ਦੀ ਜਨਰਲ ਅਸੈਂਬਲੀ ਨੇ 14 ਜਨਵਰੀ 2013 ਨੂੰ ਮਨਜ਼ੂਰੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹਰ ਸਾਲ 13 ਫਰਵਰੀ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ਵ ਰੇਡੀਓ ਦਿਵਸ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਵਧਦੀ ਹੀ ਗਈ
ਲੋਕ ਰੇਡੀਓ ਨੂੰ ਆਕਾਸ਼ਵਾਣੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਜਾਣਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ 103.5 ਵਿਵਿਧ ਭਾਰਤੀ ਚਲਾਉਂਦੀ ਸੀ। ਲੋਕ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਅਤੇ ਗਾਣੇ ਸੁਣਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਰੇਡੀਓ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਇੰਨੀ ਵੱਧ ਰਹੀ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਾਰੰਬਾਰਤਾ ਰੇਡੀਓ ਸਟੇਸ਼ਨ ਮੌਜੂਦ ਹਨ।
ਰੇਡੀਓ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਸਾਧਨ ਹੈ...
ਰੇਡੀਓ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗਿਆਨ ਦਾ ਵੀ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਰੇਡੀਓ ਤੋਂ ਗੀਤ, ਡਰਾਮਾ, ਕਹਾਣੀਆਂ, ਪੂਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਦੀਆਂ ਖ਼ਬਰਾਂ ਵੀ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਐੱਫ.ਐੱਮ. ਸਰਕਾਰੀ ਭਲਾਈ ਸਕੀਮਾਂ, ਜਨਤਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸ਼ਹਿਰ ਦੀ ਸਫ਼ਾਈ, ਟ੍ਰੈਫਿਕ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਵਰਗੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਲੋਕ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਤਲਬ ਰੇਡੀਓ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਸੰਚਾਰ ਅਤੇ ਮਨੋਰੰਜਨ ਦਾ ਖ਼ਜ਼ਾਨਾ ਹੈ।
