ਆਗਰਾ: ਗਿਆਨਵਾਪੀ, ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਅਤੇ ਮਥੁਰਾ ਵਿਵਾਦ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਹਲਚਲ ਮਚੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਹ ਤਿੰਨੋਂ ਵਿਵਾਦ ਅਜੇ ਖਤਮ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਆਗਰਾ ਦੀ ਸ਼ਾਹੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆ ਗਈ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ, ਮਥੁਰਾ ਦੀ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਦਾਇਰ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਅਸਥਾਨ ਦੇ ਮੁਕੱਦਮੇ ਦੀ ਅਰਜ਼ੀ ਵਿੱਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਮਥੁਰਾ ਵਿੱਚ ਕੇਸ਼ਵ ਦੇਵ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਰਤਨ ਜੜੀ ਹੋਈ ਮੂਰਤੀਆਂ, ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਦਫ਼ਨਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ।
ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਗੱਲਬਾਤ ਵਿੱਚ, ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਰਾਜੇ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਆਗਰਾ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ (ਸ਼ਾਹੀ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ) ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਮ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਮੂਰਤੀਆਂ ਮਸਜਿਦ ਵਿੱਚ ਜਾਣ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰਹਿਣ।
ਮਥੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਅਦਾਲਤ ਵਿੱਚ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ:- ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਮਥੁਰਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਸਿਵਲ ਕੋਰਟ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪਟੀਸ਼ਨ ਦਾਇਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਜਨਮ ਭੂਮੀ ਕੰਪਲੈਕਸ ਵਿੱਚ ਬਣੀ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਦੀ ਮੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਟੀਸ਼ਨ 'ਚ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਜਨਮ ਸਥਾਨ ਕਟੜਾ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਹਿੱਸਾ ਢਾਹ ਕੇ ਈਦਗਾਹ ਬਣਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਿਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਥੁਰਾ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠ ਦੱਬਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਚਹੇਤੀ ਧੀ ਜਹਾਨਰਾ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਕਰਵਾਇਆ ਸੀ: ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਰਾਜੇ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ 14 ਬੱਚੇ ਸਨ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮੇਹਰੁੰਨੀਸਾ ਬੇਗਮ, ਜਹਾਂਆਰਾ, ਦਾਰਾ ਸ਼ਿਕੋਹ, ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ, ਰੋਸ਼ਨਆਰਾ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ, ਉਮੇਦ ਬਖਸ਼, ਸੁਰੱਈਆ ਬਾਨੋ ਬੇਗਮ, ਮੁਰਾਦ ਲੁਤਫੁੱਲਾ, ਦੌਲਤ ਅਫਜ਼ਾ ਅਤੇ ਗੌਹਰਾ ਬੇਗਮ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੀ ਧੀ ਜਹਾਨਰਾ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਅਪ੍ਰੈਲ-1614 ਨੂੰ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਦੋਂ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਜਹਾਨਰਾ ਸਿਰਫ਼ 17 ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ।
ਮੁਮਤਾਜ਼ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਅੱਧੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜਹਾਨਰਾ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਬਾਕੀ ਹੋਰ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡ ਦਿੱਤੀ। ਜਹਾਨਰਾ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੀਰ ਰਾਜਕੁਮਾਰੀ ਸੀ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਹ ਲਗਭਗ 2 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਵਜ਼ੀਫ਼ਾ (ਜੇਬ ਵਿੱਚੋਂ) ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਸੀ।
5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਗਈ ਉਸਾਰੀ: ਜਹਾਨਰਾ ਨੇ 1643 ਅਤੇ 1648 ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਨੂੰ ਵਜ਼ੀਫੇ (ਜੇਬ ਖਰਚ) ਤੋਂ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਸੀ। ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ 271 ਫੁੱਟ ਲੰਬੀ ਅਤੇ 270 ਫੁੱਟ ਚੌੜੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਰੀਬ ਪੰਜ ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਖਰਚ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਲਾਲ ਰੇਤਲੇ ਪੱਥਰ ਦੀ ਬਣੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸ ਦੀ ਕੰਧ ਵਿਚ ਟਾਈਲਾਂ ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਜਿਓਮੈਟ੍ਰਿਕ ਹੈ। ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ 'ਚ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਲੋਕ ਇਕੱਠੇ ਨਮਾਜ਼ ਅਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਭਾਰਤੀ ਪੁਰਾਤੱਤਵ ਸਰਵੇਖਣ (ਏਐਸਆਈ) ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਸਮਾਰਕ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।
ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਦਬਾਇਆ ਸੀ: ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਰਾਜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 16ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੇ ਸੱਤਵੇਂ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਿਰ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਸਾਰੀਆਂ ਪੁਰਾਤਨ ਵਸਤਾਂ ਆਗਰਾ ਲਿਆਂਦੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਇਹ ਸਾਰੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਵਸਤਾਂ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।
ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪਿਆਰੀ ਅਤੇ ਅਮੀਰ ਧੀ ਜਹਾਨਾਰਾ ਦੁਆਰਾ ਬਣਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਇਸ ਲਈ ਕੀਤਾ ਸੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਵੀ-ਦੇਵਤੇ ਮਸਜਿਦ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠ ਰਹਿਣ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿੰਦਣਯੋਗ ਕਾਰਵਾਈ ਸੀ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਚੁੱਕ ਲਿਆ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
'ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਜ' ਪੁਸਤਕ ਵਿਚ ਵਿਸਤਾਰ ਨਾਲ ਜ਼ਿਕਰ: ਰਾਜ ਕਿਸ਼ੋਰ ਰਾਜੇ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਈ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵਿਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀਆਂ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਹੋਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਬਾਰੇ ਲਿਖਿਆ ਹੈ। 1940 ਵਿੱਚ, ਐਸ.ਆਰ. ਸ਼ਰਮਾ ਨੇ 'ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਮਰਾਜ' ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:- Gyanvapi Mosque Case : ਹੁਣ ਅਗਲੀ ਸੁਣਵਾਈ 26 ਮਈ ਨੂੰ ਹੋਵੇਗੀ
ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਜ਼ਿਕਰ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਨੂੰ ਜਾਮਾ ਮਸਜਿਦ ਦੀਆਂ ਪੌੜੀਆਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ ਨਾਲ ਪਤਾ ਲੱਗੇਗਾ ਕਿ ਮਥੁਰਾ ਦੇ ਕੇਸ਼ਵਦੇਵ ਮੰਦਰ ਵਿਚ ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਦੇਵਤਿਆਂ ਸਮੇਤ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਸਨ।
ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਜੋਧਪੁਰ ਵਿੱਚ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ: ਰਾਜਕਿਸ਼ੋਰ ਰਾਜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦਾ ਰਾਜ ਸੀ, ਉਸ ਨੇ ਵੱਡੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮੰਦਰਾਂ ਉੱਤੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ ਅਤੇ ਮੂਰਤੀਆਂ ਅਤੇ ਦੇਵਤਿਆਂ ਨੂੰ ਮਸਜਿਦਾਂ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਦੱਬਿਆ ਗਿਆ। ਜਦੋਂ ਜੋਧਪੁਰ ਦੇ ਰਾਜਾ ਜਸਵੰਤ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ। ਉਦੋਂ ਉਸ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਾਬਾਲਗ ਸੀ। ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰੱਖਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਇਸਲਾਮ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ ਸੀ।
ਪਰ, ਦੁਰਗਾਦਾਸ ਰਾਠੌੜ ਨੇ ਦਲੇਰੀ ਨਾਲ ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਆਗਰਾ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਦੂਰ ਲੈ ਗਿਆ। ਅਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਗੁਪਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਜੋਧਪੁਰ ਉੱਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ। ਉਥੇ ਮੌਜੂਦ ਸਾਰੇ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ 'ਤੇ ਮਸਜਿਦਾਂ ਬਣਾਈਆਂ ਗਈਆਂ। ਸਿਰਫ਼ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹੋਰ ਮੁਗ਼ਲ ਸ਼ਾਸਕਾਂ ਨੇ ਵੀ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਜੈਪੁਰ ਵਿੱਚ ਹੀ 76 ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
