ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ/ਰਾਏਪੁਰ: ਹੁਣ ਤੱਕ ਤੁਸੀਂ ਨੇਤਰਹੀਣਾਂ ਨੂੰ ਰਾਮਾਇਣ ਦੀ ਚੌਪਈ ਨੂੰ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂ ਸੁਣਿਆ ਹੋਵੇਗਾ। ਪਰ ਹੁਣ ਨੇਤਰਹੀਣ ਵੀ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਨਗੇ। ਰਾਮਾਇਣ ਦੀ ਚੌਪਈ ਵਾਂਗ ਹੁਣ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਵੀ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗੀ। ਦਰਅਸਲ ਰਾਏਪੁਰ ਦੀ ਰਹਿਣ ਵਾਲੀ ਸ਼ੁਭਾਂਗੀ ਆਪਟੇ ਨਾਂ ਦੀ 67 ਸਾਲਾ ਔਰਤ ਨੇ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਛਾਪੀ ਹੈ। ਸ਼ੁਭਾਂਗੀ ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਕਰਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਗਹੀਣਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਵੰਡ ਮੁਫਤ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਟੀਮ ਨੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਛਾਪਣ ਵਾਲੀ ਸਮਾਜ ਸੇਵੀ ਸ਼ੁਭਾਂਗੀ ਆਪਟੇ ਨਾਲ ਖਾਸ ਗੱਲਬਾਤ ਕੀਤੀ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਸ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ...
ਸਵਾਲ: ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਨੂੰ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਛਾਪਣ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਕਿਵੇਂ ਆਇਆ?
ਜਵਾਬ: ਅਸੀਂ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਦਾ ਪਾਠ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਲੋਕ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਚੰਗਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਅਚਾਨਕ ਮਨ ਵਿਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਬੋਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਅਚਾਨਕ ਮੇਰੇ ਮਨ ਵਿਚ ਇਹ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਇਹ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿਚ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਨਾਗਪੁਰ ਤੋਂ ਕਿਤਾਬ ਛਪਵਾਉਂਦੀ ਹਾਂ, ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਪੁਛਿਆ ਕਿ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੈਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਮੈਂ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਛਪਵਾਉਣੀ ਹੈ।
ਹੁਣ ਇਸ ਨੂੰ ਇਤਫ਼ਾਕ ਕਹੋ ਜਾਂ ਕੁਝ ਹੋਰ ਕਿਉਂਕਿ ਰਾਮਨਵਮੀ ਅਤੇ ਹਨੂੰਮਾਨ ਜਯੰਤੀ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਮੇਰਾ ਕੰਮ ਪੂਰਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਕਿਤਾਬ ਦਾ ਪ੍ਰਿੰਟ ਆਉਟ ਆ ਗਿਆ ਅਤੇ ਹੁਣ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
ਸਵਾਲ: ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਕਿਤਾਬ ਨੂੰ ਦਿਵਿਆਂਗ ਲੋਕਾਂ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਲੈ ਕੇ ਜਾਓਗੇ?
ਜਵਾਬ: ਅਸੀਂ ਉੱਥੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਨੇਤਰਹੀਣ ਸਕੂਲਾਂ ਦਾ ਦੌਰਾ ਕਰਾਂਗੇ। ਉੱਥੇ ਜਾ ਕੇ ਅਸੀਂ ਦਿਵਿਆਂਗ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇਵਾਂਗੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੁੰਬਈ ਤੋਂ ਰਿਲਾਇੰਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦਾ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਅਪਾਹਜਾਂ ਲਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੇਰਾ ਫ਼ੋਨ ਨੰਬਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂ ਉਸ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਾਂਗਾ ਅਤੇ ਕਹਾਂਗਾ ਕਿ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਵੀ ਅਪਾਹਜ ਵੀਰ ਭੈਣ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨ। ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਮੁਫ਼ਤ ਦੇਵਾਂਗੀ।
ਸਵਾਲ: ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਨੂੰ ਬਰੇਲ ਲਿਪੀ ਵਿੱਚ ਛਾਪਣ ਦਾ ਕੀ ਮਕਸਦ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਮੈਂ ਚਾਰ-ਪੰਜ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਅਪਾਹਜਾਂ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੀ ਹਾਂ। ਮੈਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਬਹੁਤ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਤੁਹਾਨੂੰ ਇੱਕ ਗੱਲ ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਇਹ ਬੱਚੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੋਣਹਾਰ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਬਹੁਤ ਇੱਛਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਖੇਡਾਂ ਲਈ ਕਿਤਾਬਾਂ ਵੀ ਹਨ। ਅਸੀਂ ਨੇਤਰਹੀਣ ਸਕੂਲ ਜਾਣਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਖੇਡਾਂ ਖੇਡਣਾ ਪਸੰਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਇਹ ਹਨੂੰਮਾਨ ਚਾਲੀਸਾ ਵੀ ਇੱਕ ਨੇਤਰਹੀਣ ਕੁੜੀ ਦੁਆਰਾ ਪੜ੍ਹੀ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਪੜ੍ਹਿਆ, ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਕਿਤਾਬ ਵਿੱਚ ਖੇਡਾਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਹਨ। ਮੈਂ ਕਹਿਣਾ ਚਾਹਾਂਗਾ ਕਿ ਇਹ ਬੱਚੇ ਸਾਡੇ ਨਾਲੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਤਿਭਾਸ਼ਾਲੀ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਵੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਸਵਾਲ: ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕਰੋਗੇ, ਜੋ ਕਿਤਾਬ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਉਹ ਤੁਹਾਡੇ ਤੱਕ ਕਿਵੇਂ ਪਹੁੰਚਣਗੇ?
ਜਵਾਬ: ਅਸੀਂ ਇਸਨੂੰ ਜਾਰੀ ਕਰਾਂਗੇ, ਅਜੇ ਜਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ। ਰਿਹਾਈ ਲਈ ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦਿਵਿਆਂਗ ਭੈਣਾਂ-ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਓ। ਇਸ ਤੋਂ ਵਧੀਆ ਰੀਲੀਜ਼ ਕੀ ਹੈ? ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਸੰਪਰਕ ਨੰਬਰਾਂ ਦਾ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਮੈਂ ਸ਼ੁਭਾਂਗੀ ਆਪਟੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਮੈਂ ਰਾਏਪੁਰ ਛੱਤੀਸਗੜ੍ਹ ਤੋਂ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਸੰਪਰਕ ਨੰਬਰ ਹੈ - 9406052081। ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਨੰਬਰ 'ਤੇ ਕਾਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਪੋਸਟਲ ਆਰਡਰ ਰਾਹੀਂ 8 ਦਿਨਾਂ ਦੇ ਅੰਦਰ ਤੁਹਾਡੇ ਘਰ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ।
ਸਵਾਲ: ਅਪਾਹਜਾਂ ਦੀ ਬਿਹਤਰੀ ਲਈ ਤੁਹਾਡੇ ਵੱਲੋਂ ਕੀ ਕਦਮ ਚੁੱਕੇ ਜਾਣਗੇ?
ਜਵਾਬ: ਜੋ ਵੀ ਮੇਰੇ ਲਈ ਬਣਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦੀ ਪੂਰੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਤੀਜੀ ਕਿਤਾਬ ਨਾਗਪੁਰ ਭੇਜੀ ਹੈ। ਤੀਸਰੀ ਖੇਡਾਂ ਦੀ ਕਿਤਾਬ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਆਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੁਝ ਲੋਕ ਆ ਕੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਜੋ ਵੀ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ, ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਮੇਰਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਪ੍ਰਮਾਤਮਾ ਨੇ ਤੁਹਾਨੂੰ ਬਹੁਤ ਕੁਝ ਦਿੱਤਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਤੁਸੀਂ ਦੂਜਿਆਂ ਲਈ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਉਹ ਚੰਗਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਮੈਨੂੰ ਜੋ ਸੰਤੁਸ਼ਟੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਮੈਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਆਨ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ।
ਸਵਾਲ: ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਨ ਲਈ ਕਿੰਨਾ ਖਰਚ ਕੀਤਾ? ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਵੀ ਮਦਦ ਮਿਲਦੀ ਹੈ?
ਜਵਾਬ: ਮੈਂ ਇਹ ਆਪਣੇ ਨਿੱਜੀ ਖਰਚੇ 'ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਮੈਂ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ, ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਦੇ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਦੇਣ ਦਾ ਕੋਈ ਮਤਲਬ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਜਿੱਥੋਂ ਤੱਕ ਹੋ ਸਕੇ ਮਦਦ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਪਰਿਵਾਰ ਤੋਂ ਚੰਗਾ ਸਹਿਯੋਗ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਮੇਰੇ ਪਤੀ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਕਿ ਮੇਰੀ ਬੇਟੀ ਅਤੇ ਬੇਟਾ ਦੋਵੇਂ ਬਾਹਰ ਹਨ। ਦੋਵੇਂ ਵਿਆਹੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਬਾਹਰ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਦੋਵੇਂ ਮੇਰਾ ਸਾਥ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਮੰਮੀ, ਤੁਸੀਂ ਬਹੁਤ ਵਧੀਆ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹੋ, ਇਸ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਕਰੋ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਗੰਗੋਤਰੀ ਅਤੇ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹੇ, ਉਤਰਾਖੰਡ ਦੀ ਚਾਰਧਾਮ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ
