ETV Bharat / bharat

Ministry of Education: ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਫਰੇਮਵਰਕ ਦੇ ਡਰਾਫਟ 'ਤੇ ਮੰਗੇ ਸੁਝਾਅ

ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਕਵਾਇਦ ਜਾਰੀ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਪ੍ਰੀ-ਡਰਾਫਟ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।ਪ੍ਰੀ-ਡਰਾਫਟ ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦੀ ਸਲਾਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸ ਦੇ ਸੁਧਾਰ ਸਬੰਧੀ ਸੁਝਾਅ ਮੰਗੇ ਗਏ ਹਨ।

Ministry of Education invites suggestions on Draft National Curriculum Framework for school education
Ministry of Education: ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਫਰੇਮਵਰਕ ਦੇ ਡਰਾਫਟ 'ਤੇ ਮੰਗੇ ਸੁਝਾਅ
author img

By

Published : Apr 7, 2023, 1:15 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਫਰੇਮਵਰਕ (NCF) ਦੇ ਖਰੜੇ 'ਤੇ ਸੁਝਾਅ ਮੰਗੇ ਹਨ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਸਟਮ 10 ਪਲੱਸ 2 ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ 5+3+3+4 ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਡਰਾਫਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ- ਬੁਨਿਆਦ, ਮੁਢਲੀ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ 'ਤੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਪਹੁੰਚ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਯੋਗਤਾ-ਅਧਾਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਜੜ੍ਹਾਂ, ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਬਹੁ-ਭਾਸ਼ਾਈ, ਅਨੁਭਵੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੀਅਰਿੰਗ ਕਮੇਟੀ : ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਧਿਆਪਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਸਿੱਖਿਆ ਕੋਰਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਡਾ.ਕੇ.ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਮਾਪਿਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਨਵ-ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ, ਵਿਸ਼ਾ ਮਾਹਿਰਾਂ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਚਾਈਲਡ ਕੇਅਰ ਵਰਕਰਾਂ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸੁਝਾਅ ਲਏ ਗਏ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਜਨਤਕ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ, ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨਾਲ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰੀ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। 8000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਭਿੰਨ ਸਟੇਕਹੋਲਡਰਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Manish Sisodia Letter:ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ ਨੇ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਲਿਖੀ ਚਿੱਠੀ, ਕਿਹਾ-ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ: ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਸਰਵੇਖਣ ਰਾਹੀਂ ਲਗਭਗ 1,50,000 ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਫੀਡਬੈਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਗਰਿਕ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ 12,00,000 ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਇਨਪੁਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ECCE, ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਧਿਆਪਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਪੁਟਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ, ਬੁਨਿਆਦੀ, ਤਿਆਰੀ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ। ਪ੍ਰੀ-ਡਰਾਫਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ। NCF ਨੂੰ ਚਾਰ ਵਾਰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਹੈ - 1975, 1988, 2000 ਅਤੇ 2005 ਵਿੱਚ। ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁਖੀ ਕੇ ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰੀ-ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸਿੱਖਿਆ ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਫਰੇਮਵਰਕ (NCF) ਦੇ ਖਰੜੇ 'ਤੇ ਸੁਝਾਅ ਮੰਗੇ ਹਨ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਉੱਚ ਸਿੱਖਿਆ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਵਿੱਚ ਬਦਲਾਅ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਸਕੂਲੀ ਸਿੱਖਿਆ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦ ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦਾ ਸਿਸਟਮ 10 ਪਲੱਸ 2 ਪੈਟਰਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਮੌਜੂਦਾ ਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ 5+3+3+4 ਕਰਨ ਲਈ ਇਕ ਡਰਾਫਟ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੜਾਵਾਂ- ਬੁਨਿਆਦ, ਮੁਢਲੀ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ 'ਤੇ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਸੰਬੰਧੀ ਪਹੁੰਚ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਯੋਗਤਾ-ਅਧਾਰਿਤ ਸਿੱਖਿਆ 'ਤੇ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਜੜ੍ਹਾਂ, ਬਰਾਬਰੀ ਅਤੇ ਸ਼ਮੂਲੀਅਤ, ਬਹੁ-ਭਾਸ਼ਾਈ, ਅਨੁਭਵੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਵਿੱਚ ਕਲਾ ਅਤੇ ਖੇਡਾਂ ਦਾ ਏਕੀਕਰਨ ਆਦਿ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

ਨੈਸ਼ਨਲ ਸਟੀਅਰਿੰਗ ਕਮੇਟੀ : ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ 2020 ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁਢਲੀ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਧਿਆਪਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਸਿੱਖਿਆ ਕੋਰਸਾਂ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਡਾ.ਕੇ.ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਮਾਰਗਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪਾਠਕ੍ਰਮ ਦੇ ਢਾਂਚੇ ਬਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ, ਮਾਪਿਆਂ, ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ, ਵਿਦਿਅਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ, ਨਵ-ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ, ਵਿਸ਼ਾ ਮਾਹਿਰਾਂ, ਵਿਦਵਾਨਾਂ, ਚਾਈਲਡ ਕੇਅਰ ਵਰਕਰਾਂ ਆਦਿ ਸਮੇਤ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਸੁਝਾਅ ਲਏ ਗਏ। ਡਿਜੀਟਲ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਜਨਤਕ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਚਾਰ-ਵਟਾਂਦਰੇ ਦੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੰਤਰਾਲਿਆਂ, ਧਾਰਮਿਕ ਸਮੂਹਾਂ, ਸਿਵਲ ਸੁਸਾਇਟੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨਾਲ 500 ਤੋਂ ਵੱਧ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪੱਧਰੀ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰੇ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰੇ ਹੋਏ ਹਨ। 8000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਿਭਿੰਨ ਸਟੇਕਹੋਲਡਰਾਂ ਦੀ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨਾਲ ਗੈਰ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਅਤੇ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨਾਲ ਵੀ ਸਲਾਹ ਮਸ਼ਵਰਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ : Manish Sisodia Letter:ਮਨੀਸ਼ ਸਿਸੋਦੀਆ ਨੇ ਤਿਹਾੜ ਜੇਲ੍ਹ ਤੋਂ ਲਿਖੀ ਚਿੱਠੀ, ਕਿਹਾ-ਪੜ੍ਹਿਆ-ਲਿਖਿਆ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ

ਨਵੀਂ ਸਿੱਖਿਆ ਨੀਤੀ ਦੀਆਂ ਸਿਫ਼ਾਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਤੋਂ ਸਮਰਥਨ: ਮੰਤਰਾਲੇ ਨੇ ਡਿਜੀਟਲ ਮੋਡ ਵਿੱਚ ਮੋਬਾਈਲ ਐਪ ਸਰਵੇਖਣ ਰਾਹੀਂ ਲਗਭਗ 1,50,000 ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਫੀਡਬੈਕ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਅਗਸਤ ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਗਏ ਨਾਗਰਿਕ-ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਸਰਵੇਖਣ ਵਿੱਚ 12,00,000 ਹਿੱਸੇਦਾਰਾਂ ਤੋਂ ਇਨਪੁਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਏ ਹਨ। ECCE, ਸਕੂਲ ਸਿੱਖਿਆ, ਅਧਿਆਪਕ ਸਿੱਖਿਆ ਅਤੇ ਬਾਲਗ ਸਿੱਖਿਆ ਦੇ ਸਾਰੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨਪੁਟਸ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਸਿੱਖਿਆ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਸ਼ਿਫਟਾਂ ਦਾ ਸੁਝਾਅ ਦੇਣ ਵਾਲੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦੇਣਾ, ਬੁਨਿਆਦੀ, ਤਿਆਰੀ, ਮੱਧ ਅਤੇ ਸੈਕੰਡਰੀ, ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਨ। ਪ੍ਰੀ-ਡਰਾਫਟ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀਆਂ ਸਿਫਾਰਸ਼ਾਂ। NCF ਨੂੰ ਚਾਰ ਵਾਰ ਸੋਧਿਆ ਗਿਆ ਹੈ - 1975, 1988, 2000 ਅਤੇ 2005 ਵਿੱਚ। ਨਵਾਂ ਪ੍ਰਸਤਾਵਿਤ ਸੰਸ਼ੋਧਨ ਢਾਂਚੇ ਦਾ ਪੰਜਵਾਂ ਹਿੱਸਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਮੁਖੀ ਕੇ ਕਸਤੂਰੀਰੰਗਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਪ੍ਰੀ-ਖਰੜਾ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.