ਸ੍ਰੀਨਗਰ: ਬਸੰਤ ਦੀ ਆਮਦ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੌਸਮ ਗਰਮ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਪ੍ਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਛੱਡਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਛੀ ਗਰਮੀਆਂ ਅਤੇ ਪਤਝੜ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਏਸ਼ੀਆਈ ਅਤੇ ਯੂਰਪੀਅਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਪਸ ਪਰਤਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 13 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੰਛੀ ਇਸ ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਆਏ ਸਨ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਮੁਤਾਬਕ ਹਰ ਸਾਲ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਣ ਲਈ ਪੰਛੀ ਕਸ਼ਮੀਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਇਹ ਪੰਛੀ ਸਾਇਬੇਰੀਆ, ਚੀਨ, ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼, ਪੂਰਬੀ ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਘਾਟੀ ਵੱਲ ਆਪਣਾ ਪੰਜ ਤੋਂ ਛੇ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 13 ਲੱਖ ਪੰਛੀ ਅਕਤੂਬਰ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਕਰ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਇਸ ਸਾਲ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਵਧਣ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦਿਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡਾ ਟੀਚਾ ਜਲਗਾਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਲੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਸਰਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਆਪਣੇ ਦਾਇਰੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਨੂੰ ਬਹਾਲ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਵਧਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਰੰਗ ਲਿਆ ਰਹੀਆਂ ਹਨ।
ਇਫਸ਼ਾਨ ਦੀਵਾਨ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਵਾਰਡਨ ਫਾਰ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਇੰਡੀਆ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਅਕਤੂਬਰ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਪੰਛੀਆਂ ਦਾ ਪ੍ਰਵਾਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮਾਰਚ ਦੇ ਅੱਧ ਤੱਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਪ੍ਰਵਾਸ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅੱਗੇ ਵਧਦਾ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਕੁਝ ਪੰਛੀ ਅਜੇ ਵੀ ਦਲਦਲ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਗਏ ਹਨ। ਪਿਛਲੇ ਮਹੀਨੇ ਵੈਟਲੈਂਡ ਵਿਭਾਗ ਨੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਘਾਟੀ ਦੇ ਵੈਟਲੈਂਡਜ਼ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਵਾਲੇ ਪਰਵਾਸੀ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਜਨਗਣਨਾ ਕਰਵਾਈ ਸੀ।
ਕਸ਼ਮੀਰ ਬਰਡ ਵਾਚਰਜ਼ ਕਲੱਬ, ਐਗਰੀਕਲਚਰਲ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ, ਸਥਾਨਕ ਕਾਲਜਾਂ, ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਫੰਡ, ਨੈਸ਼ਨਲ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ, ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਐਸਓਐਸ, ਵਾਈਲਡ ਲਾਈਫ ਰਿਸਰਚਰਸ, ਐਨਵਾਇਰਮੈਂਟਲ ਐਜੂਕੇਸ਼ਨ ਐਂਡ ਡਿਵੈਲਪਮੈਂਟ ਸੋਸਾਇਟੀ ਅਤੇ ਵਾਈਲਡਲਾਈਫ ਕੰਜ਼ਰਵੇਸ਼ਨ ਫਾਊਂਡੇਸ਼ਨ ਦੇ ਵਾਲੰਟੀਅਰਾਂ ਨੇ ਵੀ ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਦੀਵਾਨ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕਾਫੀ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਹੈ ਕਿ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ 10 ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਲੇਟੀ ਰੰਗ ਦੇ ਲੇਗ ਜੀਜ਼ ਹਨ। ਇਹ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ. ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਖੋਜ ਤੋਂ ਕਈ ਦਿਲਚਸਪ ਗੱਲਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈਆਂ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਖੁਲਾਸਾ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਅਧਿਐਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੋਵੇਗਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਪਰਵਾਸੀ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ 2022 ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਕੇ 12 ਲੱਖ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ 2019 ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਅਸੀਂ 70 ਵੱਖ-ਵੱਖ ਪੰਛੀਆਂ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀ ਵੀ ਗਿਣਤੀ ਕੀਤੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਲੰਬੀ ਪੂਛ ਵਾਲੀ ਬਤਖ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ, ਜੋ ਵੁਲਰ ਝੀਲ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਗਈ ਸੀ।
ਇਹ ਬਤਖ 84 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਘਾਟੀ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਈ ਹੈ। ਇਸ ਸਾਲ ਵੀ ਕਰੀਬ 13 ਲੱਖ ਪੰਛੀ ਆਏ ਹਨ, ਜੋ ਪਿਛਲੇ ਚਾਰ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਟਫਟੇਡ ਡੱਕ, ਗੁਡਵਾਲ, ਬ੍ਰਾਹਮਣੀ ਡੱਕ, ਗਾਰਗੈਂਟੁਆਨ, ਗ੍ਰੇਲੈਗ ਗੂਜ਼, ਮਾਲਾਰਡ, ਕਾਮਨ ਮਰਗਨਸਰ, ਨਾਰਦਰਨ ਪਿਨਟੇਲ, ਕਾਮਨ ਪੋਚਾਰਡ, ਫੇਰੂਗਿਨਸ ਪੋਚਾਰਡ, ਰੈੱਡ ਕਰੈਸਟਡ ਪੋਚਾਰਡ, ਰੱਡੀ ਸ਼ੈਲਡਕ, ਨੌਰਦਰਨ ਸ਼ੋਵਲਰ, ਕਾਮਨ ਟੀਲ ਅਤੇ ਯੂਰੇਸ਼ੀਅਨ ਵੈਗਟੇਲ ਹਨ ਜੋ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦੇ ਹਨ।
