ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਭਾਵੇਂ ਹਰ ਉਮਰ 'ਚ ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਪਰ ਬੁਢਾਪੇ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਹਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਉਮਰ ਦੇ ਇਸ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਬਿਨਾਂ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਜੀਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਉਦੋਂ ਹੀ ਹੋਵੇਗਾ ਜਦੋਂ ਜੇਬ ਵਿੱਚ ਪੈਸਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਮਾਈ ਲਗਭਗ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਇਹ ਚਿੰਤਾ ਹੋਰ ਵੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਹਰ ਕੋਈ ਉਸ ਵਿਕਲਪ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ ਜੋ ਪੂੰਜੀ 'ਤੇ ਵੀ ਚੰਗਾ ਰਿਟਰਨ ਦਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੈਸਾ ਵੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ 60 ਸਾਲ ਹੈ, ਤਾਂ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਦੀ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨਜ਼ ਲਈ ਬੱਚਤ ਸਕੀਮ ਤੁਹਾਡੀ ਚਿੰਤਾ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਆਓ ਅਸੀਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਸ ਸਕੀਮ ਬਾਰੇ ਦੱਸਦੇ ਹਾਂ ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੀਨੀਅਰ ਨਾਗਰਿਕਾਂ ਲਈ।
ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਸੇਵਿੰਗ ਸਕੀਮ (Senior Citizen Savings Scheme)
ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ (ਭਾਰਤੀ ਪੋਸਟ) ਦੀ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਸੇਵਿੰਗ ਸਕੀਮ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਵਿਕਲਪ ਹੈ। ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਚੰਗੀ ਰਿਟਰਨ ਦੇਣ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤੁਹਾਡੀ ਜਮ੍ਹਾ ਪੂੰਜੀ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵੀ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪੋਸਟ ਆਫਿਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਫਾਇਦੇ ਹਨ। ਵੈਸੇ ਇਸ ਸਕੀਮ (SCSS ਖਾਤਾ) ਲਈ, ਤੁਸੀਂ ਡਾਕਘਰ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਬੈਂਕ ਵਿੱਚ ਵੀ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਸੇਵਿੰਗ ਸਕੀਮ ਦੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ (Senior Citizen Savings Scheme detail)
- ਸੀਨੀਅਰ ਸਿਟੀਜ਼ਨ ਸੇਵਿੰਗਜ਼ ਸਕੀਮ(Senior Citizen Savings Scheme) ਵਿੱਚ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਣ ਲਈ ਤੁਹਾਡੀ ਉਮਰ 60 ਸਾਲ ਜਾਂ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਉਮਰ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਅਪਵਾਦ ਹਨ।
- 55 ਤੋਂ 60 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਨਾਗਰਿਕ ਸੇਵਾ ਮੁਕਤੀ ਲਾਭ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੇ 1 ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸ਼ਰਤ 'ਤੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਦੇ ਤਹਿਤ ਆਪਣਾ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਰਿਟਾਇਰਮੈਂਟ ਲੈ ਕੇ ਯਾਨੀ VRS ਲੈ ਕੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- 50 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ 60 ਸਾਲ ਤੋਂ ਘੱਟ ਉਮਰ ਦੇ ਸੇਵਾਮੁਕਤ ਰੱਖਿਆ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵੀ ਸੇਵਾਮੁਕਤੀ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ 1 ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਅੰਦਰ SCSS ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹਨ।
- ਇਸ ਸਮੇਂ ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ 7.4 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਦਰ ਨਾਲ ਵਿਆਜ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਿ ਕਈ ਬੱਚਤ ਸਕੀਮਾਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਆਜ ਤਿਮਾਹੀ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਹਰ ਤਿਮਾਹੀ ਇਸ ਦੀਆਂ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਸੋਧਦੀ ਹੈ। 31 ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣ ਵਾਲੀ ਤਿਮਾਹੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਕਾਰ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਫਿਰ ਤੋਂ ਸੋਧ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਦਰ ਘੱਟ ਜਾਂ ਘੱਟ ਜਾਂ 7.4 ਹੀ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਹੈ।
- ਇਸ ਸਕੀਮ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 1000 ਰੁਪਏ ਨਾਲ ਖਾਤਾ ਖੋਲ੍ਹਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੀ ਅਧਿਕਤਮ ਸੀਮਾ 15 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸਕੀਮ ਦੇ ਤਹਿਤ ਇਸ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਮ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ।
- ਤੁਹਾਡੇ ਆਪਣੇ ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਤੁਸੀਂ ਜੀਵਨ ਸਾਥੀ ਨਾਲ ਇੱਕ ਸਾਂਝਾ ਖਾਤਾ ਵੀ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਸਾਰੇ ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਕਮ 15 ਲੱਖ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਸੰਯੁਕਤ ਖਾਤੇ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਉਮਰ ਸੀਮਾ ਸਿਰਫ਼ ਪਹਿਲੇ ਖਾਤਾ ਧਾਰਕ ਲਈ ਲਾਗੂ ਹੋਵੇਗੀ।
- SCSS ਨਿਯਮਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਮੂਲ 'ਤੇ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਆਜ ਦੀ ਰਕਮ 'ਤੇ ਵਿਆਜ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। ਯਾਨੀ ਹਰ ਤਿਮਾਹੀ 'ਚ ਫਿਕਸਡ ਵਿਆਜ ਮਿਲੇਗਾ ਪਰ ਜੇਕਰ ਖਾਤਾ ਧਾਰਕ ਇਸ ਵਿਆਜ ਦੀ ਰਕਮ ਨੂੰ ਖਾਤੇ 'ਚੋਂ ਨਹੀਂ ਕਢਵਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਰਕਮ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵਿਆਜ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ।
- ਉਦਾਹਰਨ ਲਈ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਵਿੱਚ 10 ਲੱਖ ਰੁਪਏ ਦੀ ਇੱਕਮੁਸ਼ਤ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ 5 ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਹਾਨੂੰ 3,70,000 ਰੁਪਏ ਦਾ ਵਿਆਜ ਮਿਲੇਗਾ। ਯਾਨੀ ਕੁੱਲ 13,70,000 ਰੁਪਏ ਮਿਲਣਗੇ।
- SCSS ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਨੂੰ ਇਨਕਮ ਟੈਕਸ ਐਕਟ ਦੀ ਧਾਰਾ 80C ਦੇ ਤਹਿਤ ਛੋਟ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਸਾਰੇ SCSS ਖਾਤਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਵਿਆਜ 50,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸ ਰਕਮ 'ਤੇ ਟੈਕਸ ਲੱਗੇਗਾ। ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਭੁਗਤਾਨ ਕੀਤੇ ਗਏ ਕੁੱਲ ਵਿਆਜ ਵਿੱਚੋਂ TDS ਕੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
- ਇਸ ਪਲਾਨ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਮਿਆਦ 5 ਸਾਲ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਚਾਹੋ ਤਾਂ ਇਸ ਸਮਾਂ ਸੀਮਾ ਨੂੰ ਵਧਾ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ 3 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਧਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ (5 ਸਾਲ ਪੂਰੇ ਹੋਣ) ਦੇ ਸਮੇਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ 'ਤੇ ਉਪਲਬਧ ਵਿਆਜ ਦਰ ਦਾ ਲਾਭ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਉਪਲਬਧ ਹੋਵੇਗਾ।
- ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਜਾਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦਾ ਵੀ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਨਾਮਜ਼ਦ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਨਾਮ ਹਟਾਇਆ ਜਾਂ ਬਦਲਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- SCSS ਖਾਤੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਨਿਵੇਸ਼ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਾਨੂੰ ਤਿਮਾਹੀ 'ਤੇ ਵਿਆਜ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਮੂਲ ਰਕਮ ਦਾ ਭੁਗਤਾਨ ਪੰਜ ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜਾਂ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਜੇਕਰ ਇਸ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੋਰ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਖਾਤਾ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ? (SCSS Premature closure Rules)
ਕਈ ਵਾਰ ਸਾਨੂੰ ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਦੀ ਲੋੜ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਫਿਰ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਜਾਂ ਬਚਤ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਵੱਲ ਮੁੜਦੇ ਹਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਪਰਿਪੱਕ ਨਹੀਂ ਹੋਏ ਹਨ, ਪਰ ਲੋੜ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਿਵੇਸ਼ ਅਤੇ ਬਚਤ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਲੈਂਦੇ ਹਾਂ।
ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿ ਕੀ ਉਹ ਨਿਰਧਾਰਤ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਯਾਨੀ 5 ਸਾਲ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ SCSS ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਹਾਂ, ਤੁਸੀਂ ਇਹ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ ਪਰ ਇਸ ਵਿੱਚ 1% ਤੋਂ 1.5% ਦਾ ਨੁਕਸਾਨ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
- SCSS ਖਾਤਾ ਧਾਰਕ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਮੇਂ ਖਾਤਾ ਬੰਦ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਪਹਿਲੇ ਸਾਲ ਖਾਤਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੋਈ ਵਿਆਜ ਨਹੀਂ ਮਿਲੇਗਾ। ਜੇਕਰ ਤਿਮਾਹੀ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕੋਈ ਵਿਆਜ ਅਦਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਹ ਮੂਲ ਰਕਮ ਤੋਂ ਵਸੂਲ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਯਾਨੀ, ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਵਿਆਜ ਦੀ ਰਕਮ ਤੁਹਾਡੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਤੋਂ ਕੱਟੀ ਜਾਵੇਗੀ।
- ਜੇਕਰ ਖਾਤਾ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਅਤੇ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੂਲ ਰਕਮ ਦੇ 1.5% ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਰਕਮ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- ਜੇਕਰ ਖਾਤਾ ਦੋ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਅਤੇ 5 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਦੇ ਵੀ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਮੂਲ ਰਕਮ ਦੇ 1% ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਰਕਮ ਕੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
- 5 ਸਾਲ ਦੀ ਮਿਆਦ ਪੂਰੀ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ 3 ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਦਿੰਦੇ ਹੋ। ਇਸ ਲਈ ਐਕਸਟੈਂਸ਼ਨ ਦੀ ਮਿਤੀ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਭਾਵ ਕੁੱਲ 6 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ, ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਕਦੇ ਪੈਸੇ ਕਢਵਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਕੋਈ ਕਟੌਤੀ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗੀ।
