ਭਰਤਪੁਰ: ਰਾਜਸਥਾਨ ਦੀ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੀ ਧਰਤੀ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਰਤਪੁਰ, ਰਾਜਸਥਾਨ ਦਾ ਪੂਰਬੀ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਦੁਆਰ, ਆਪਣੇ ਅਦੁੱਤੀ ਕਿਲ੍ਹੇ, ਲੋਹਗੜ੍ਹ ਕਿਲ੍ਹੇ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹੈ। ਭਰਤਪੁਰ ਦੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜਮਲ ਅਤੇ ਜਾਟ ਯੋਧੇ ਆਪਣੀ ਬਹਾਦਰੀ ਲਈ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਇੱਥੋਂ ਦੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਨੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਸਵੈਮਾਣ ਅਤੇ ਜੌਹਰ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਨਾਮ ਅਮਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ 30 ਅਪ੍ਰੈਲ 1776 ਦਾ ਦਿਨ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਜੌਹਰ ਵਜੋਂ ਦਰਜ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਜਾਟ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀਆਂ 60 ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਆਤਮ ਸਨਮਾਨ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਧੜ ਤੋਂ ਸਿਰ ਵੱਢ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਦੇਗ ਦਾ ਇਹ ਜੌਹਰ ਭਾਰਤ ਦੇ ਆਖਰੀ ਜੌਹਰ ਵਜੋਂ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੋ ਗਿਆ।
ਦੇਗ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਸੱਤ ਮਹੀਨੇ ਘੇਰਾਬੰਦੀ: ਭਰਤਪੁਰ ਦਾ ਜਾਟ ਰਾਜ ਗਰਜ ਦੇ ਬੱਦਲਾਂ ਹੇਠ ਸੀ। ਜਾਟ ਸਲਤਨਤ ਦੇ ਬਹਾਦਰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸੂਰਜ ਮੱਲ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ (1763) ਨਾਲ ਇਉਂ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਸੱਤਾ ਦਾ 'ਸੂਰਜ' ਡੁੱਬ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਰਾਮਵੀਰ ਸਿੰਘ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ 1775 ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਵਜ਼ੀਰ ਨਜਫ਼ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਦੇਗ ਕਿਲ੍ਹੇ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਯੁੱਧ ਦੀ ਵਾਗਡੋਰ ਛੋਟੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਵਿੱਚ ਸੀ। 7 ਮਹੀਨੇ ਮਹਾਰਾਜ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਹਰ ਰੋਜ਼ ਨਵੇਂ ਸਿਪਾਹੀ ਦੁਸ਼ਟ ਨਜਫ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਜਾਟ ਫ਼ੌਜੀਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਲਗਾਤਾਰ ਘਟਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ।
ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਈ: ਰਾਮਵੀਰ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਿਗੜਦੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਦਿਆਂ ਮਹਾਰਾਣੀ ਖੇਤ ਕੌਰ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਕੇਸ਼ਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕੁਮਹੇਰ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਣ ਦੇ ਆਦੇਸ਼ ਦਿੱਤੀ। 29 ਅਪ੍ਰੈਲ 1776 ਨੂੰ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦੇਗ ਦੇ ਰਾਜਾ ਬਦਨ ਸਿੰਘ ਮਾਹਲ ਦੇ ਨਿਵਾਸ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਰੋਸੇਮੰਦ ਸਿਪਾਹੀ ਤਾਇਨਾਤ ਕਰਕੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੁਮਹੇਰ ਗਏ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ 7 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦੀ ਲੜਾਈ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਜਾਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਮਹਾਰਾਣੀ ਖੇਤ ਕੌਰ ਦੇ ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਸੂਚਨਾ ਮਿਲੀ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਨਜਫ਼ ਖ਼ਾਨ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਮੰਦਰਾਂ ਨੂੰ ਢਾਹ ਕੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਹੰਗਾਮਾ ਮਚਾ ਕੇ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਹੇ ਸਨ। ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਸਿਪਾਹੀ ਰਾਣੀਵਾਸ ਵੱਲ ਵਧੇ ਤਾਂ ਰਾਣੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਤਾਇਨਾਤ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ 'ਤੇ ਗੋਲੀਆਂ ਚਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਨਾਲ ਡਟ ਕੇ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕੀਤਾ। ਮਹਾਰਾਣੀ ਖੇਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਲਗਭਗ 60 ਹੋਰ ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਨੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਦੇ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਘੇਰਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਚਨਾ ਨਾਲ ਇਕਜੁੱਟ ਹੋ ਗਏ। ਮਹਾਰਾਣੀ ਖੇਤ ਕੌਰ ਅਤੇ ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਵੈ-ਮਾਣ ਅਤੇ ਪਵਿੱਤਰਤਾ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਣ ਲਿਆ। ਸਾਰੀਆਂ ਰਾਣੀਆਂ ਅਤੇ ਨੌਕਰਾਣੀਆਂ ਨੇ ਖੜਗ (ਤਲਵਾਰਾਂ) ਚੁੱਕੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਵੱਖ ਕਰ ਲਿਆ। ਰਾਮਵੀਰ ਵਰਮਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਦੇਗ ਦੇ ਜੌਹਰ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਖਰੀ ਜੌਹਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੀਗ ਕਿਲ੍ਹਾ ਜਿੱਤਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਦੋਂ ਵਜ਼ੀਰ ਨਜਫ਼ ਖ਼ਾਨ ਨਿਵਾਸ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚਿਆ ਤਾਂ ਰਾਣੀਆਂ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਦੇਖ ਕੇ ਮੱਥਾ ਟੇਕਿਆ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਪਟਿਆਲਾ 'ਚ ਬੰਦ ਦਾ ਐਲਾਨ, ਇੰਟਰਨੈਟ ਸੇਵਾਵਾਂ ਵੀ ਠੱਪ
