ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਹਿੰਦੂਜਾ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਸ਼੍ਰੀਚੰਦ ਪਰਮਾਨੰਦ ਹਿੰਦੂਜਾ ਦਾ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਲੰਡਨ 'ਚ ਦਿਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਹ 87 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ, ਹਿੰਦੂਜਾ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ। ਹਿੰਦੂਜਾ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਬਿਮਾਰ ਸਨ। ਉਹ ਚਾਰ ਹਿੰਦੂਜਾ ਭਰਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸਨ। ਬੁਲਾਰੇ ਨੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, 'ਗੋਪੀਚੰਦ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਤੇ ਅਸ਼ੋਕ ਹਿੰਦੂਜਾ ਸਮੇਤ ਪੂਰੇ ਹਿੰਦੂਜਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਬੜੇ ਦੁੱਖ ਨਾਲ ਸੂਚਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਮੁਖੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਜਾ ਗਰੁੱਪ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਐਸਪੀ ਹਿੰਦੂਜਾ ਦਾ ਦੇਹਾਂਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।'
ਪਹਿਲੀ ਸਫਲਤਾ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਸੰਗਮ: ਕਰਾਚੀ, ਅਣਵੰਡੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਵਪਾਰਕ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਹਿੰਦੂਜਾ ਦੀ ਵਪਾਰਕ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਸਫਲਤਾ ਹਿੰਦੀ ਫਿਲਮ ਸੰਗਮ ਦੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਵੰਡ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਛੋਟੇ ਭਰਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਸਫਲਤਾ ਦੇ ਕਈ ਲੇਖ ਲਿਖੇ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਬੋਫੋਰਸ ਘੁਟਾਲੇ 'ਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਂ ਆਉਣ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਐੱਸਪੀ ਹਿੰਦੂਜਾ ਅਤੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾਵਾਂ 'ਤੇ ਬੋਫੋਰਸ ਤੋਪ ਦੀ ਖਰੀਦ 'ਚ 64 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦਾ ਗੈਰ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਲੈਣ ਦਾ ਇਲਜ਼ਾਮ ਸੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਤਿੰਨਾਂ ਹਿੰਦੂਜਾ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸਾਲ 2005 ਵਿੱਚ ਦਿੱਲੀ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਨੇ ਸਬੂਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਬਰੀ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਤਨੀ ਮਧੂ ਦੀ 82 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ 'ਚ ਬੀਤੀ ਜਨਵਰੀ 'ਚ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਦੋ ਧੀਆਂ ਸ਼ਾਨੂ ਅਤੇ ਵੀਨੂ ਹਨ।
ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗਮ ਫਿਲਮ: ਹਿੰਦੂਜਾ ਦੇ ਵਪਾਰਕ ਸਾਮਰਾਜ ਦੀ ਨੀਂਹ ਉਸਦੇ ਪਿਤਾ ਪਰਮਾਨੰਦ ਦੀਪਚੰਦ ਹਿੰਦੂਜਾ ਨੇ ਰੱਖੀ ਸੀ। ਉਹ ਸਿੰਧ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਮਾਲ ਦਾ ਵਪਾਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਪਰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਹ ਇਰਾਨ ਚਲਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਕਰਨ ਲੱਗਾ। ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀਚੰਦ ਨੇ 1964 ਵਿੱਚ ਪੱਛਮੀ ਏਸ਼ੀਆਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸੰਗਮ ਫਿਲਮ ਵੰਡ ਕੇ ਆਪਣੀ ਪਹਿਲੀ ਵੱਡੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਤੇਲ ਦੀਆਂ ਕੀਮਤਾਂ 'ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਸ਼ਾਹ ਨਾਲ ਇੰਦਰਾ ਗਾਂਧੀ ਦੀ ਅਸਹਿਮਤੀ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਹਿੰਦੂਜਾ ਭਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਤੋਂ ਇਰਾਨ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਉਤਪਾਦਾਂ ਦੀ ਬਰਾਮਦ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਮਿਲਿਆ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਪੂਰਾ ਫਾਇਦਾ ਉਠਾਇਆ ਅਤੇ ਲੋਹੇ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਲੋਹੇ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਬੈਂਕਿੰਗ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਦਮ: ਸਾਲ 1980 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਟਰੱਕ ਅਤੇ ਬੱਸ ਨਿਰਮਾਤਾ ਅਸ਼ੋਕ ਲੇਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸੇਦਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸ ਨੇ ਸ਼ੈਵਰਨ ਕਾਰਪੋਰੇਸ਼ਨ ਤੋਂ ਗਲਫ ਆਇਲ ਦਾ ਕੰਟਰੋਲ ਲੈ ਕੇ ਤੇਲ ਅਤੇ ਲੁਬਰੀਕੈਂਟ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਐਸਪੀ ਹਿੰਦੂਜਾ ਨੇ ਵੀ 1993 ਵਿੱਚ ਇੰਡਸਇੰਡ ਬੈਂਕ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਕੇ ਬੈਂਕਿੰਗ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਦਮ ਰੱਖਿਆ। ਬੈਂਕ ਦੇ ਉਦਘਾਟਨ ਮੌਕੇ ਤਤਕਾਲੀ ਵਿੱਤ ਮੰਤਰੀ ਮਨਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਵੀ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਅਗਲੇ ਹੀ ਸਾਲ, ਉਸ ਨੇ ਜੇਨੇਵਾ, ਸਵਿਟਜ਼ਰਲੈਂਡ ਵਿੱਚ ਐਸਪੀ ਹਿੰਦੂਜਾ ਬੈਂਕ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਦੀ ਵੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ, ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਭਾਰਤੀ ਦੀ ਮਲਕੀਅਤ ਵਾਲਾ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਸਵਿਸ ਬੈਂਕ ਹੈ। ਇਸ ਬੈਂਕ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿਊਰਿਖ, ਲੰਡਨ ਅਤੇ ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਾਖਾਵਾਂ ਹਨ ਜੋ ਵੱਡੇ ਉਦਯੋਗਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਉੱਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਨਿਵੇਸ਼ ਸਲਾਹਕਾਰ ਅਤੇ ਦੌਲਤ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਸੇਵਾਵਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦੀਆਂ ਹਨ।
ਭਾਵੇਂ ਹਿੰਦੂਜਾ ਭਰਾ ਆਪਣੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਬਾਰੇ ਖੁੱਲ੍ਹ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਨ ਤੋਂ ਝਿਜਕ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਪਰਿਵਾਰਕ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦੀਆਂ ਅਦਾਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਕਾਨੂੰਨੀ ਲੜਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਵੈਸੇ ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਿਵਾਰ ਆਪਣੇ ਸਿਆਸੀ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੋਲਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ਵ ਨੇਤਾਵਾਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇਰਾਨ ਦੇ ਤਤਕਾਲੀ ਸ਼ਾਹ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਸਾਬਕਾ ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਜਾਰਜ ਬੁਸ਼ ਸੀਨੀਅਰ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਟੋਨੀ ਬਲੇਅਰ ਤੱਕ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਮੌਤ 'ਤੇ ਸੋਗ ਪ੍ਰਗਟ: 2006 ਵਿੱਚ, ਹਿੰਦੂਜਾ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਲੰਡਨ ਦੇ ਕਾਰਲਟਨ ਹਾਊਸ ਟੈਰੇਸ ਸਟਰੀਟ 'ਤੇ 58 ਮਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਵਿੱਚ 25 ਬੈੱਡਰੂਮ ਵਾਲਾ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਘਰ ਖਰੀਦਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮੌਤ 'ਤੇ ਸੋਗ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਹਿੰਦੂਜਾ ਪਰਿਵਾਰ ਨੇ ਆਪਣੇ ਬਿਆਨ 'ਚ ਕਿਹਾ, 'ਐੱਸਪੀ ਹਿੰਦੂਜਾ ਨੇ ਸਮੂਹ ਦੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਅਤੇ ਕਦਰਾਂ-ਕੀਮਤਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕੀਤਾ। ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਾਤ ਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਮੇਜ਼ਬਾਨ ਦੇਸ਼ ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਵਿਚਕਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ।
