ਗੀਤਾ ਸਾਰ: ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਸੁਖ ਅਤੇ ਗ਼ਮੀ ਵਿੱਚ ਵਿਰਲਾਪ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸਮਾਨਤਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਮਰਤਾ ਦਾ ਹੱਕਦਾਰ ਹੈ। ਅਸਤਿ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਹੋਂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਸੱਚ ਦੀ ਕੋਈ ਅਣਹੋਂਦ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਹ ਸਿੱਟਾ ਕੱਢਿਆ ਹੈ। ਸਾਦਗੀ, ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀਤਾ, ਅਹਿੰਸਾ, ਸ਼ੁੱਧਤਾ, ਦੇਵਤਿਆਂ, ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ, ਗੁਰੂਆਂ ਅਤੇ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ - ਇਸ ਨੂੰ ਸਰੀਰਕ ਤਪੱਸਿਆ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਚੰਗਿਆਈ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸਥਿਤ ਸਿਆਣਾ ਤਿਆਗੀ, ਜੋ ਨਾ ਮਾੜੇ ਕਰਮ ਨੂੰ ਘਿਰਣਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਚੰਗੇ ਕਰਮ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਕਰਮ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੰਦੇਹ ਨਹੀਂ ਹੈ। Aaj di prerna
ਯੱਗ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਦੇ ਕਰਮ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਛੱਡਣੇ ਚਾਹੀਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਨਿਰਸੰਦੇਹ, ਤਿਆਗ, ਦਾਨ ਅਤੇ ਤਪੱਸਿਆ ਮਹਾਂਪੁਰਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਵਿੱਤਰ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਫਲ ਦੀ ਚਾਹਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਚੰਗੇ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਯੋਗੀ ਹੈ। ਜੋ ਚੰਗੇ ਕੰਮ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਹ ਸੰਤ ਅਖਵਾਉਣ ਦੇ ਲਾਇਕ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਕਰਮ ਜੋ ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮਾਂ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਕੇ ਭੁਲੇਖੇ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਬੰਧਨ ਦੀ ਪਰਵਾਹ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਜਾਂ ਦੂਜਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਸਾ ਜਾਂ ਦੁੱਖ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੇ ਇਰਾਦੇ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਨੂੰ ਤਾਮਸੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਕਰਮਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਦੇ ਪੰਜ ਕਾਰਨ ਹਨ। ਅਧੀਸਥਾਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਸਰੀਰ, ਕਰਤਾ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਆਤਮਾ, ਇੰਦਰੀਆਂ ਜੋ ਕਰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਸਾਧਨ ਹਨ, ਵੱਖ-ਵੱਖ ਯਤਨ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਤੁਰਨਾ, ਬੋਲਣਾ ਆਦਿ ਅਤੇ ਪੰਜਵਾਂ ਕਾਰਨ ਹੈ ਪ੍ਰਰਾਬਧਾ ਜਾਂ ਪਰਮਾਤਮਾ। ਮਨੁੱਖ ਆਪਣੇ ਤਨ, ਮਨ ਜਾਂ ਬਾਣੀ ਨਾਲ ਜੋ ਵੀ ਸਹੀ ਜਾਂ ਗਲਤ ਕਰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਉਪਰੋਕਤ ਪੰਜ ਕਾਰਨਾਂ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ ਵਾਪਰਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਉਪਰੋਕਤ ਪੰਜਾਂ ਕਾਰਣਾਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹੀ ਕਰਤਾ ਸਮਝਦਾ ਹੈ, ਯਕੀਨਨ ਉਹ ਮੰਦਭਾਗਾ ਮਨੁੱਖ ਅਸਲੀਅਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਵੇਖਦਾ। ਜਿਸ ਮਨੁੱਖ ਵਿਚ ਹਉਮੈ ਦੀ ਸੋਝੀ ਨਹੀਂ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਲ ਕਿਸੇ ਗੁਣ ਜਾਂ ਔਗੁਣ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜੁੜੀ ਹੈ, ਉਹ ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਬੰਨ੍ਹਿਆ ਨਹੀਂ ਹੈ।
