ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲਾਂ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਉੱਤੇ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਦਿੱਲੀ ਫਤਿਹ ਦਿਵਸ ਦਾ ਜਸ਼ਨ ਇਸ ਵਾਰ 6 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੋਂ 9 ਅਪ੍ਰੈਲ ਤੱਕ ਲਾਲ ਕਿਲੇ 'ਤੇ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਘਟਨਾ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਦੁਆਰਾ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ, ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਨਿਸ਼ਾਨਦੇਹੀ ਕਰਦੀ ਹੈ। 1783 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰੀ ਇਸ ਘਟਨਾ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਫਤਹਿ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਸਾਲ 2014 ਤੋਂ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਲਗਾਤਾਰ ਇਸ ਸਮਾਗਮ ਦਾ ਆਯੋਜਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਕੋਰੋਨਾ ਵਾਇਰਸ ਕਾਰਨ ਪਿਛਲੇ 3 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਇਸ ਦੇ ਆਯੋਜਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਰਵਾਉਣ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਦਿੱਲੀ ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹਰਮੀਤ ਸਿੰਘ ਕਾਲਕਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ ਦਿੱਲੀ ਪੁੱਜੇਗਾ। ਇਹ ਨਗਰ ਕੀਰਤਨ 7 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚੇਗਾ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਸ਼ਸਤਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਖ਼ਾਲਸਾਈ ਜਲੋਹ ਵੀ ਕੱਢਿਆ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਸਿੱਖ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਬੁੱਢਾ ਦਲ ਪੰਜਵਾਂ ਤਖਤ ਦੇ ਮੁਖੀ ਬਾਬਾ ਬਲਬੀਰ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮੀਟਿੰਗ ਕਰਕੇ ਇਸ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦੀ ਰੂਪ-ਰੇਖਾ ਤੈਅ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਕਾਲਕਾ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਬਾਬਾ ਜੱਸਾ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ ਦਾ 300ਵਾਂ ਜਨਮ ਦਿਹਾੜਾ ਵੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਅੱਜ ਅਕਾਲ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਜਥੇਦਾਰ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦਾ 200ਵਾਂ ਜਨਮ ਦਿਨ ਹੈ। ਇਸ ਵਾਰ ਦਿੱਲੀ ਫਤਹਿ ਦਿਵਸ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋਵੇਗਾ।
ਕੀ ਹੈ ਦਿੱਲੀ ਫਤਹਿ ਦਿਵਸ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ : ਦਿੱਲੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਖਾਲਸਾ ਕਾਲਜ ਦੇ ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ ਡਾ, ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ 11 ਮਾਰਚ 1783 ਨੂੰ ਬਾਬਾ ਜੱਸ ਸਿੰਘ ਰਾਮਗੜ੍ਹੀਆ, ਬਾਬਾ ਜੱਸ ਸਿੰਘ ਆਹਲੂਵਾਲੀਆ ਅਤੇ ਬਾਬਾ ਬਘੇਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ 30,000 ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਸਿੰਘ ਦਿੱਲੀ ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਸਲਤਨਤ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਜੰਗ ਲੜਨ ਪਹੁੰਚੇ ਸਨ ਬਾਬਾ ਬਘੇਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਇੱਕ ਜਥਾ ਮੁਗਲਾਂ ਦੀ ਜ਼ਾਲਮ ਹਕੂਮਤ ਨੂੰ ਸਬਕ ਸਿਖਾਉਣ ਲਈ ਦਿੱਲੀ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਲਾਲ ਕਿਲੇ ਦੇ ਦੀਵਾਨਾ ਅੰਬ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਬੈਠਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਝੌਤਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ।
ਦਿੱਲੀ ਫਤਹਿ ਦਿਵਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਿੱਸੇ: ਡਾ, ਜਸਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਥਾਂ 'ਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਤੀਸ ਹਜ਼ਾਰੀ ਦਰਬਾਰ ਸਥਿਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਇੱਥੇ ਇਕ ਵਾਰ ਬਾਬਾ ਬਘੇਲ ਸਿੰਘ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ 30,000 ਸਿਪਾਹੀ ਠਹਿਰੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਸਥਾਨ ਦਾ ਨਾਂ ਤੀਸ ਹਜ਼ਾਰੀ ਪਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਜਿਸ ਸਮੇਂ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਨੇ ਦਿੱਲੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਦੂਜੇ ਨੇ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਸਨ ਤਾਂ ਜੋ ਰਸਦ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਰੁਕ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਜਾਣ, ਪਰ ਖੁਸ਼ਕਿਸਮਤੀ ਨਾਲ ਕੁਝ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਇੱਕ ਮਿਸਤਰੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਏ, ਜੋ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀਆਂ ਬਾਹਰਲੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਤੋਂ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣੂ ਸੀ। ਮਿਸਤਰੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਅੰਦਰੋਂ ਇੱਕ ਕੰਧ ਟੁੱਟੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਜਿੱਥੋਂ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣਾ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਜਿੱਥੇ ਮੋਰੀ ਗੇਟ ਬੱਸ ਟਰਮੀਨਲ ਸਥਿਤ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਇੱਕ ਕੰਧ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਏ ਅਤੇ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਹਰਾਇਆ ਸੀ।
ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਾ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਲਾਲ ਕਿਲੇ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਨੇ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਸੰਧੀ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਸੰਧੀ ਦੌਰਾਨ ਬਾਬਾ ਬਘੇਲ ਸਿੰਘ ਗੁਰੂ ਤੇਗ ਬਹਾਦਰ ਜੀ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਫਾਂਸੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਥਾਨ 'ਤੇ ਸ਼ੀਸ਼ ਗੰਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਾਲੀ ਥਾਂ 'ਤੇ ਰਕਾਬਗੰਜ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸ਼ਰਤ ਰੱਖੀ ਗਈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਜ਼ਲੀਲ ਹੋਏ ਸ਼ਾਹ ਆਲਮ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਸ਼ਰਮਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਸਮੇਂ ਜਿਸ ਜਗ੍ਹਾ 'ਤੇ ਮਿਠਾਈ ਪੁਲ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਉਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਇਤਿਹਾਸ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਲਾਲ ਕਿਲ੍ਹੇ 'ਤੇ ਜਿੱਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸਿੱਖ ਫੌਜੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਪੁਲ ਦੇ ਨੇੜੇ ਮਠਿਆਈਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਸ ਪੁਲ ਦਾ ਨਾਂ ਮਿਠਾਈ ਪੁਲ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਈ ਘਟਨਾਵਾਂ ਹਨ ਜਦੋਂ ਸਿੱਖ ਯੋਧਿਆਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਅੱਗੇ ਵਿਰੋਧੀਆਂ ਨੇ ਧੂੜ ਚੱਟੀ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: Firing In Amritsar: ਗੁਰੂ 'ਨਗਰੀ 'ਚ ਗੁੰਡਾਗਰਦੀ, ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਲੈਣ ਦੇਣ ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਨੌਜਵਾਨ 'ਤੇ ਫਾਇਰਿੰਗ
