ਹੈਦਰਾਬਾਦ (ਡੈਸਕ): ਚੈਤਰ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਵਸੰਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਜਾਂ ਵਸੰਤਿਕ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਰਾਮ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸ਼ਰਦ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਾਂਗ ਹੀ ਦੇਵੀ ਦੇ 9 ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਲਗਾਤਾਰ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇਵੀ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਰਾਮ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ ਇਕ ਖਾਸ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਅਤੇ ਲੋਕ ਚੈਤਰ ਦੇ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੌਰਾਨ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ਤੋਂ ਨਵਮੀ ਤੱਕ ਆਪਣੇ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਦਾ ਨਵਾਂ ਕੈਲੰਡਰ ਸਾਲ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਘਟਸਥਾਪਨਾ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਚੈਤਰ ਪ੍ਰਤੀਪਦਾ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਜਾ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਹਿੰਦੂ ਕੈਲੰਡਰ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਦਿਨ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਾਲ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਅਗਲੇ 9 ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਅਸੀਂ ਦੇਵੀ ਮਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਕੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ।
ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਕਿਉ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਰਾਮ ਨਵਰਾਤਰੀ: ਬਸੰਤ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨਾਲ ਇਸ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਰਾਮ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਵੀ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਕਾਰਨ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਸ਼੍ਰੀਰਾਮ ਦਾ ਜਨਮ ਦਿਨ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੀ ਨਵਮੀ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਮ ਭਗਤ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਰਾਮ ਨਵਰਾਤਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਮ: ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਤਿਉਹਾਰ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਹਰ ਕੋਨੇ ਵਿੱਚ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਨਾਵਾਂ ਨਾਲ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉੱਤਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲੋਕ ਦੇਵੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸਨੂੰ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਮਨਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਨੂੰ ਗੁੜੀ ਪਡਵਾ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਂਧਰਾ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਕਰਨਾਟਕ ਵਿੱਚ ਇਸਨੂੰ ਉਗਾਦੀ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਰਤ ਦੇ ਨਿਯਮ: ਮਾਂ ਆਦਿਸ਼ਕਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪਵਿੱਤਰ ਤਿਉਹਾਰ ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ 22 ਮਾਰਚ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਜੋ 30 ਮਾਰਚ ਤੱਕ ਮਨਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ ਹੈ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ੁਭ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਰੂਪਾਂ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਘੁੰਮਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮਾਂ ਅੰਬੇ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਿਯਮਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਪੂਜਾ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਰਤ ਦੀ ਮਹਿਮਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਕਿਰਪਾ ਨਾਲ ਸੁੱਖ, ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਕੁਝ ਲੋਕ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿੱਚ ਪੂਰੇ 9 ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਜਦ ਕਿ ਕੁਝ ਲੋਕ ਸਿਰਫ਼ ਚੜ੍ਹਾਈ ਅਤੇ ਉਤਰਾਈ ਲਈ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਿਚ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਦੇ ਕੁਝ ਨਿਯਮ ਹਨ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਬਾਰੇ...
- ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਰਤ ਦੌਰਾਨ ਫਲਾਂ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਲੋਕ ਸਾਰਾ ਦਿਨ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਖਾਂਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜਦਕਿ ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਜ਼ਿਆਦਾ ਭੋਜਨ ਨਹੀਂ ਖਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਫਲਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਤੁਸੀਂ ਬਕਵੀਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਧਿਆਨ ਰਹੇ ਕਿ ਨਮਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਨਾ ਕਰੋ।
- ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਸਤਰ ਦੀ ਬਜਾਏ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਸੌਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਜ਼ਮੀਨ 'ਤੇ ਨਹੀਂ ਸੌਂ ਸਕਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਤੁਸੀਂ ਲੱਕੜ ਦੇ ਬਿਸਤਰੇ 'ਤੇ ਸੌਂ ਸਕਦੇ ਹੋ।
- ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮਚਾਰੀ ਦਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪੂਰੇ ਨੌਂ ਦਿਨ ਕਾਮ, ਕ੍ਰੋਧ, ਲੋਭ ਅਤੇ ਮੋਹ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
- ਨਵਰਾਤਰੀ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਝੂਠ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੱਚ ਦਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਪਾਲਣ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵਰਤ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਪਾਣੀ ਪੀਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਗੁਟਖਾ, ਤੰਬਾਕੂ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਹੀਂ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ।
- ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਤੱਕ ਮਾਂ ਦੁਰਗਾ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਨਵਰਾਤਰੀ ਵਰਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਦੇਵਤੇ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਵਰਤ ਨਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੌਂ ਦਿਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਮਾਸ, ਸ਼ਰਾਬ ਆਦਿ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਗੁਰੇਜ਼ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- Chaitra Navratri 2023: ਚੈਤਰ ਨਵਰਾਤਰੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਘਰ ਲੈ ਕੇ ਆਓ ਇਹ ਸ਼ੁੱਭ ਚੀਜ਼ਾਂ
