ਮੁੰਬਈ: ਰਿਜ਼ਰਵ ਬੈਂਕ ਨੇ ਧੋਖਾਧੜੀ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ATM ਤੋਂ ਕਾਰਡ ਰਹਿਤ ਨਕਦੀ ਕਢਵਾਉਣ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦੇਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਬੈਂਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸਾਡੇ ਗਾਹਕਾਂ ਨੂੰ ਏਟੀਐਮ ਦੁਆਰਾ ਕਾਰਡ ਰਹਿਤ ਨਕਦ ਨਿਕਾਸੀ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।
ਹੁਣ UPI ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਾਰੇ ਬੈਂਕਾਂ ਅਤੇ ATM ਨੈੱਟਵਰਕਾਂ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡ ਰਹਿਤ ਨਕਦੀ ਕਢਵਾਉਣ ਦੀ ਸੁਵਿਧਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ। ਲੈਣ-ਦੇਣ ਨੂੰ ਆਸਾਨ ਬਣਾਉਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਭੌਤਿਕ ਕਾਰਡ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਦੀ ਅਣਹੋਂਦ ਵਿੱਚ ਕਾਰਡ ਸਕਿਮਿੰਗ, ਕਾਰਡ ਕਲੋਨਿੰਗ ਵਰਗੀਆਂ ਧੋਖਾਧੜੀਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮਦਦ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਐਲਾਨ ਆਰਬੀਆਈ ਗਵਰਨਰ ਸ਼ਕਤੀਕਾਂਤ ਦਾਸ ਨੇ ਦੋ-ਮਾਸਿਕ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਸਮੀਖਿਆ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੀਤਾ।
ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਰੈਗੂਲੇਟਰੀ ਨੀਤੀਆਂ 'ਤੇ ਇੱਕ ਬਿਆਨ ਵਿੱਚ, ਯੂਨੀਫਾਈਡ ਪੇਮੈਂਟਸ ਇੰਟਰਫੇਸ (ਯੂਪੀਆਈ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਦੁਆਰਾ ਗਾਹਕ ਅਧਿਕਾਰ ਨੂੰ ਸਮਰੱਥ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਅਜਿਹੇ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਸਿਰਫ ਏ.ਟੀ.ਐੱਮ. ਇਸ ਸਬੰਧੀ ਜਲਦੀ ਹੀ NPCI, ATM ਨੈੱਟਵਰਕ ਅਤੇ ਬੈਂਕਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਦਾਇਤਾਂ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਭਾਰਤ ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਬੀਬੀਪੀਐਸ) ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ, ਆਰਬੀਆਈ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਬਿਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਬਿਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਅਤੇ ਬਿਲਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।
ਬੀ.ਬੀ.ਪੀ.ਐਸ. ਰਾਹੀਂ ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਵਿਧਾਜਨਕ ਬਣਾਉਣ ਅਤੇ ਬੀਬੀਪੀਐਸ ਵਿੱਚ ਗੈਰ-ਬੈਂਕ ਭਾਰਤ ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਸੰਚਾਲਨ ਯੂਨਿਟਾਂ ਦੀ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਭਾਗੀਦਾਰੀ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧ ਕੀਮਤ ਦੀ ਲੋੜ ਨੂੰ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵਧਾ ਕੇ ਰੁਪਏ ਕਰਨ ਦਾ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ 25 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਜਲਦੀ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਯਮਾਂ ਵਿੱਚ ਲੋੜੀਂਦੀਆਂ ਸੋਧਾਂ ਵੀ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। BBPS ਦੇ ਉਪਭੋਗਤਾ ਮਿਆਰੀ ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਅਨੁਭਵ, ਕੇਂਦਰੀ ਗਾਹਕ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨਿਵਾਰਣ ਵਿਧੀ, ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਗਾਹਕ ਸੁਵਿਧਾ ਫੀਸ, ਆਦਿ ਵਰਗੇ ਲਾਭਾਂ ਦਾ ਆਨੰਦ ਲੈਂਦੇ ਹਨ। BBPS ਬਿਲ ਭੁਗਤਾਨਾਂ ਲਈ ਇੱਕ ਅੰਤਰ-ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਪਲੇਟਫਾਰਮ ਹੈ ਅਤੇ BBPS ਦਾ ਦਾਇਰਾ ਅਤੇ ਕਵਰੇਜ ਉਹਨਾਂ ਬਿਲਰਾਂ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਸ਼੍ਰੇਣੀਆਂ ਤੱਕ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਹੈ ਜੋ ਆਵਰਤੀ ਬਿੱਲਾਂ ਨੂੰ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਦੇਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਗੈਰ-ਬੈਂਕ ਭਾਰਤ ਬਿੱਲ ਭੁਗਤਾਨ ਸੰਚਾਲਨ ਯੂਨਿਟਾਂ (BBPOUs) ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਬਰਾਬਰ ਨਹੀਂ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਦੇਖਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿੱਤੀ ਸਮਾਵੇਸ਼ ਦੀ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਵਿੱਤੀ ਸਥਿਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਉਤਪ੍ਰੇਰਕ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਹੋਰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਣਾ RBI ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ।
ਡਿਜੀਟਲ ਭੁਗਤਾਨ ਦੇ ਢੰਗਾਂ ਨੂੰ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਭੁਗਤਾਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਰਵਾਇਤੀ ਅਤੇ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿੱਚ ਰੱਖ ਕੇ ਸਾਈਬਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਜੋਖਮਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਲਚਕੀਲਾ ਬਣੇ ਰਹੇ। ਪੇਮੈਂਟ ਸਿਸਟਮ ਆਪਰੇਟਰਾਂ ਲਈ ਸਾਈਬਰ ਲਚਕੀਲਾਪਣ ਅਤੇ ਭੁਗਤਾਨ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨਿਯੰਤਰਣ 'ਤੇ ਦਿਸ਼ਾ-ਨਿਰਦੇਸ਼ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ ਵੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:- ਸਾਵਧਾਨੀ ਵਜੋਂ 18 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਲੱਗੇਗੀ ਕੋਵਿਡ ਟੀਕਾਕਰਨ ਦੀ ਦੂਜੀ ਖੁਰਾਕ !
