ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਬਿਹਾਰ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਪਟਨਾ ਤੋਂ ਮੰਗਲਵਾਰ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਇੱਕ ਤਸਵੀਰ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਅਤੇ ਤੇਜਸਵੀ ਇਕੱਠੇ ਨਜ਼ਰ ਆ ਰਹੇ ਸਨ। ਉੱਥੇ ਮੌਜੂਦ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਸੀ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਟੁੱਟਣ 'ਤੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਆਪਣਾ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਦੇਣਗੇ, ਪਰ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਸਿਰਫ ਇੰਨਾ ਹੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪਾਰਟੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਐਨਡੀਏ ਅਤੇ ਜੇਡੀਯੂ ਦਾ ਗਠਜੋੜ ਟੁੱਟ ਜਾਵੇ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਤੇਜਸਵੀ ਨੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਦੇ ਆਰਜੇਡੀ ਨਾਲ ਮੁੜ ਜੁੜਨ ਦਾ ਬਚਾਅ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹੁਣ ਤੁਸੀਂ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਅਤੇ ਬਿਹਾਰ ਤੱਕ ਭਾਜਪਾ ਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਸਹਿਯੋਗੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਲਓ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਹਿਯੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ। ਹੁਣ ਪੂਰੇ ਹਿੰਦੀ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਕੋਈ ਸਹਿਯੋਗੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਵੀ ਜੇਡੀਯੂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਸੀ, ਪਰ ਅਸੀਂ ਸਮਾਜਵਾਦੀ ਹਾਂ। ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਾਡੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਹਨ, ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਵਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਹੈ।
ਇਹ ਸ਼ਾਇਦ 2015 ਦੇ ਮਹਾਗਠਬੰਧਨ ਅਤੇ 2022 ਦੇ ਮਹਾਗਠਬੰਧਨ ਵਿੱਚਕਾਰ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅੰਤਰ ਹੈ। ਜੇਕਰ 7 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਗਠਜੋੜ ਦੀ ਲੋੜ ਸੀ ਤਾਂ ਫੌਰੀ ਕਾਰਨ 2014 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਹਾਰ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਨਿਤੀਸ਼ ਮੁੜ ਸਿਆਸੀ ਸਰਦਾਰੀ ਹਾਸਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਹੁਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਪ੍ਰਸੰਗਿਕਤਾ ਅਤੇ ਮਹੱਤਵ ਨੂੰ ਕਾਇਮ ਰੱਖਣ ਲਈ ਇਸਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹ ਸਿਰਫ਼ 2025 ਦੀਆਂ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਤੱਕ ਸੀਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜੂਨ 2013 ਵਿੱਚ ਬੀਜੇਪੀ ਨਾਲੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ ਸੀ, ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਦ ਭਰੋਸਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਮ 'ਤੇ ਸਰਕਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਉਹ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਖਿਲਾਫ਼ ਸਟੈਂਡ ਲੈ ਚੁੱਕੇ ਹਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਪੁਰਸ਼ ਹੋਣ ਦੇ ਆਪਣੇ ਅਕਸ ਵਿੱਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਦਾ ਭਰੋਸਾ ਉਦੋਂ ਟੁੱਟ ਗਿਆ ਜਦੋਂ 2009 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਐਨਡੀਏ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਵਜੋਂ 20 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤਣ ਵਾਲੀ ਜਨਤਾ ਦਲ (ਯੂ) 2014 ਵਿੱਚ ਸਿਰਫ਼ 2 ਸੀਟਾਂ ਹੀ ਜਿੱਤ ਸਕੀ। ਉਦੋਂ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਅਹਿਸਾਸ ਹੋਇਆ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਾਥੀ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਸੀ ਕਿ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ 2015 ਵਿੱਚ ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਜਨਤਾ ਦਲ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਕੀਤਾ। ਮਹਾਗਠਬੰਧਨ ਨੇ ਬਿਹਾਰ ਵਿਧਾਨ ਸਭਾ ਦੀਆਂ 243 ਸੀਟਾਂ ਵਿੱਚੋਂ 178 ਸੀਟਾਂ ਜਿੱਤੀਆਂ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਾਂਗਰਸ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਪੱਖੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ। ਮੋਦੀ ਦੀ ਆਲ-ਆਊਟ ਮੁਹਿੰਮ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਭਾਜਪਾ ਸਿਰਫ਼ 53 ਸੀਟਾਂ ਹੀ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕੀ, ਜੋ ਕਿ 2010 ਦੇ ਉਸਦੇ 91 ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਤੋਂ ਘੱਟ ਸੀ।
2015 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਨੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਸਿਖਾਇਆ ਕਿ ਦੇਸ਼ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂਤਵ ਦੀ ਉੱਚ-ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਸ਼ਖਸੀਅਤ ਦੁਆਰਾ ਚਲਾਈ ਗਈ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਸਮੀਕਰਨ ਨੂੰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਕਰਕੇ ਹਰਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਅਜਿਹਾ ਕੀ ਸੀ ਜਿਸ ਨੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਮਹਾਗਠਜੋੜ ਤੋਂ ਵੱਖ ਹੋਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਕੀਤਾ? ਉਹ ਕਾਰਨ ਸਨ, ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ ਆਰਜੇਡੀ ਦਾ ਦਬਾਅ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪੁਲਿਸ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦੇ ਤਬਾਦਲੇ ਅਤੇ ਹੇਠਲੀ ਨੌਕਰਸ਼ਾਹੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਲਾਲੂ ਪ੍ਰਸਾਦ ਅਕਸਰ ਮੀਡੀਆ 'ਚ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਕਹਿ ਕੇ ਸੰਬੋਧਿਤ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਕਿ ਕਿਤੇ ਨਾ ਕਿਤੇ ਨਿਤੀਸ਼ 'ਤੇ ਭੜਾਸ ਕੱਢਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ। ਕਿਉਂਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਵੀ ਨਿਤੀਸ਼ ਆਪਣੀ ਹੀ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭੂਮਿਕਾ ਦੇਖ ਰਹੇ ਸਨ। ਅੰਤ ਵਿੱਚ, ਆਈਆਰਸੀਟੀਸੀ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਲਾਲੂ ਦੀ ਰਿਹਾਇਸ਼ ਉੱਤੇ ਸੀਬੀਆਈ ਦੇ ਛਾਪੇ ਨੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਇੱਕ ਚੰਗਾ ਕਾਰਨ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ 'ਭ੍ਰਿਸ਼ਟਾਚਾਰ' ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਆਰਜੇਡੀ ਨਾਲੋਂ ਨਾਤਾ ਤੋੜ ਲਿਆ। 2017 ਵਿੱਚ ਉਹ ਫਿਰ ਐਨਡੀਏ ਵਿੱਚ ਪਰਤੇ।
2020 ਦੀਆਂ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਐਨਡੀਏ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਬਣ ਕੇ ਉਭਰੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਵਾਅਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੂੰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ, ਪਰ ਜਨਤਾ ਦਲ (ਯੂ) ਦੇ ਨੇਤਾ ਇਸ ਵਿਵਸਥਾ ਤੋਂ ਕਦੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਗਠਜੋੜ ਨੂੰ ਲਗਭਗ ਲਗਾਤਾਰ ਤਣਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਿਆ। ਨਿਤੀਸ਼ ਦੀ ਇੱਛਾ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ, ਆਰਸੀਪੀ ਸਿੰਘ ਕੇਂਦਰੀ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ। ਖ਼ਬਰਾਂ ਆਉਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈਆਂ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਸਿੰਘ ਰਾਹੀਂ ਜਨਤਾ ਦਲ (ਯੂ) ਨੂੰ ਤੋੜਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਐਨਡੀਏ ਦੇ ਤਾਬੂਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਹੋਰ ਮੇਖ ਵੱਜੀ ਹੈ। ਜੇਡੀ(ਯੂ) ਦੇ ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਟਨਾ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਦੀ ਮੀਟਿੰਗ ਵਿੱਚ ਜੇਪੀ ਨੱਡਾ ਦਾ ਭਾਸ਼ਣ ਆਖ਼ਰੀ ਸਿੱਧ ਹੋਇਆ। ਨਿਤੀਸ਼ ਨੇ ਜੇਪੀ ਨੱਡਾ ਦੇ ਭਾਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਸੰਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਮਝ ਲਿਆ ਅਤੇ ਰਾਜਦ ਨਾਲ ਗੱਠਜੋੜ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ। ਨਿਤੀਸ਼ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਜਨਤਾ ਦਲ (ਯੂ) ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰਨ ਦੀ ਕਗਾਰ 'ਤੇ ਹੈ। ਹੁਣ ਨਿਤੀਸ਼ ਕੋਲ 2025 ਵਿੱਚ ਵਾਪਸੀ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੈ। ਆਰਜੇਡੀ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਕੋਲ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਹੋਰ ਹਨ।
ਵੱਡੀ ਪਾਰਟੀ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਨਾਕਾਮੀ ਰਾਜਦ ਦੇ ਮੱਥੇ 'ਤੇ ਵੀ ਆਵੇਗੀ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਲਾਲੂ ਖ਼ਰਾਬ ਸਿਹਤ ਕਾਰਨ ਸਿਆਸੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲਗਭਗ ਅਯੋਗ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਤੇਜਸਵੀ ਵੀ ਸਿਆਸਤ 'ਚ ਪਰਿਪੱਕ ਹੋ ਗਏ ਹਨ। ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਨਿਤੀਸ਼ ਅਤੇ ਤੇਜਸਵੀ ਹੁਣ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਕਈ ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਵਿੱਚ ਸਨ। ਜ਼ਾਹਿਰ ਹੈ ਕਿ ਮੁੜ ਤੋਂ ਮਹਾਗਠਜੋੜ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਬਣਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਵਾਰ ਸਿਆਸੀ ਤਸਵੀਰ ਬਿਲਕੁਲ ਵੱਖਰੀ ਹੈ। ਸਾਲ 2015 ਵਿਚ ਬਣੇ ਮਹਾਗਠਜੋੜ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਪਾਰਟੀਆਂ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ, ਜਦਕਿ ਇਸ ਵਾਰ ਸੱਤ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਹੈ। ਨਿਤੀਸ਼ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲੀ ਨਵੀਂ ਮਹਾਗਠਬੰਧਨ ਸਰਕਾਰ 'ਚ ਸੱਤਾ ਦੀ ਵੰਡ ਦਾ ਫਾਰਮੂਲਾ ਵੀ ਵੱਖਰਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ: ਬਿਹਾਰ 'ਚ ਮਹਾਗਠਜੋੜ ਸਰਕਾਰ: ਥੋੜੀ ਦੇਰ 'ਚ ਨਿਤੀਸ਼ 8ਵੀਂ ਵਾਰ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਜੋਂ ਚੁਕਣਗੇ ਸਹੁੰ, ਬਣੇਗੀ ਨਵੀਂ ਸਰਕਾਰ
