ETV Bharat / bharat

ਸੰਵਿਧਾਨ ਦਿਵਸ: ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੇ ਸਰੋਤ

ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਚ ਬ੍ਰਿਟੇਨ, ਆਇਰਲੈਂਡ, ਅਮਰੀਕਾ, ਕਨੇਡਾ, ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ, ਯੂਐਸਐਸਆਰ (ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਸ), ਫਰਾਂਸ, ਜਰਮਨੀ, ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।

Indian Constitution, sources of Indian Constitution, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ
Indian Constitution, sources of Indian Constitution, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ
author img

By

Published : Nov 26, 2019, 9:24 PM IST

ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਸਫ਼ਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਭਾਰਤੀ ਸਵਿੰਧਾਨ ਦੇ ਮੂਲ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਨੋਰਥ

ਬ੍ਰਿਟੇਨ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸੰਵਿਧਾਨ ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸੰਸਦੀ ਰੂਪ, ਇੱਕੋ ਨਾਗਰਿਕਤਾ, ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਸੰਸਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ, ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋ ਸਦਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਸਪੀਕਰ ਸਿਸਟਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਵਿਧਾਨ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਆਇਰਲੈਂਡ
ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸਿਧਾਂਤ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ

ਅਮਰੀਕਾ
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮਹਾਂਪੂਰੀ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰ, ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨਾ, ਨਿਆਂਇਕ ਸਮੀਖਿਆ, ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ।

ਕਨੇਡਾ
ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵੰਡ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਰਾਜਪਾਲਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਸਮੁੱਚੀ ਸੂਚੀ, ਸੰਸਦਾਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਇਜਲਾਸ (ਧਾਰਾ 108), ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ।

ਯੂਐਸਐਸਆਰ (ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਸ)
ਬੁਨਿਆਦੀ ਫਰਜ਼, ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾਵਾਂ.

ਫਰਾਂਸ
ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਭਰੱਪਣ ਦੇ ਆਦਰਸ਼।

ਜਰਮਨੀ
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੁਅੱਤਲੀ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਅਧਿਕਾਰ।

ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ
ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਸੋਧ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ।

ਵਿਸ਼ਵ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਜੋਂ ਜਾਣੇ ਜਾਂਦੇ, ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਕਈ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ। ਦਸ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਦੀਆਂ ਸਫ਼ਲ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਭਾਰਤੀ ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਚੁਣਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ- ਭਾਰਤੀ ਸਵਿੰਧਾਨ ਦੇ ਮੂਲ ਉਦੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਨੋਰਥ

ਬ੍ਰਿਟੇਨ
ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਵਿਧਾਨ ਨੂੰ ਸੰਸਦੀ ਲੋਕਤੰਤਰਾਂ ਦੀ ਮਾਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਸੰਵਿਧਾਨ ਚ ਸ਼ਾਮਲ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਸੰਸਦੀ ਰੂਪ, ਇੱਕੋ ਨਾਗਰਿਕਤਾ, ਮੰਤਰੀ ਮੰਡਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਸੰਸਦ ਦੇ ਅਧਿਕਾਰ, ਸੰਸਦ ਦੇ ਦੋ ਸਦਨਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਸਪੀਕਰ ਸਿਸਟਮ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸੰਵਿਧਾਨ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ।

ਆਇਰਲੈਂਡ
ਰਾਜਨੀਤੀ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਸਿਧਾਂਤ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਚੋਣ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ, ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੁਆਰਾ ਰਾਜ ਸਭਾ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਨਾਮਜ਼ਦਗੀ

ਅਮਰੀਕਾ
ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਅਤੇ ਉਪ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀਆਂ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀਆਂ ਅਤੇ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਦੀ ਮਹਾਂਪੂਰੀ ਅਤੇ ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਅਤੇ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੇ ਜੱਜਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣਾ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰ, ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕਰਨਾ, ਨਿਆਂਇਕ ਸਮੀਖਿਆ, ਨਿਆਂਪਾਲਿਕਾ ਦੀ ਸੁਤੰਤਰਤਾ, ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ।

ਕਨੇਡਾ
ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਕੇਂਦਰੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ, ਕੇਂਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜ ਸਰਕਾਰਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਵੰਡ, ਕੇਂਦਰ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸ਼ਕਤੀਆਂ, ਰਾਜਪਾਲਾਂ ਦੀ ਨਿਯੁਕਤੀ, ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਖੇਤਰ।

ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ
ਸਮੁੱਚੀ ਸੂਚੀ, ਸੰਸਦਾਂ ਦਾ ਸੰਯੁਕਤ ਇਜਲਾਸ (ਧਾਰਾ 108), ਦੇਸ਼ ਦੇ ਅੰਦਰ ਅਤੇ ਰਾਜਾਂ ਦਰਮਿਆਨ ਵਪਾਰ ਅਤੇ ਵਪਾਰ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ।

ਯੂਐਸਐਸਆਰ (ਮੌਜੂਦਾ ਰੂਸ)
ਬੁਨਿਆਦੀ ਫਰਜ਼, ਪੰਜ ਸਾਲਾ ਯੋਜਨਾਵਾਂ.

ਫਰਾਂਸ
ਪ੍ਰਸਤਾਵ ਵਿੱਚ ਆਜ਼ਾਦੀ, ਸਮਾਨਤਾ ਅਤੇ ਭਰੱਪਣ ਦੇ ਆਦਰਸ਼।

ਜਰਮਨੀ
ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੌਰਾਨ ਬੁਨਿਆਦੀ ਅਧਿਕਾਰਾਂ ਦੀ ਮੁਅੱਤਲੀ, ਐਮਰਜੈਂਸੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਕੇਂਦਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਅਧਿਕਾਰ।

ਦੱਖਣੀ ਅਫਰੀਕਾ
ਸੰਵਿਧਾਨ ਵਿੱਚ ਸੋਧ, ਰਾਜ ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਚੋਣ।

Intro:Body:

ruchi


Conclusion:
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.