ETV Bharat / bharat

ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਅੱਜ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਕਪਾਟ - ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ

ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਅੱਜ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਕਪਾਟ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਰ ਨਾਰਦ ਮੁਨੀ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਅੱਜ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਕਪਾਟ
ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਅੱਜ ਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣਗੇ ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਕਪਾਟ
author img

By

Published : Nov 19, 2020, 10:23 AM IST

ਚਮੋਲੀ: ਅੱਜ ਸ਼ਾਮ 3.35 ਵਜੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਬਦਰੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਕਪਾਟ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਨੂਮਾਨ ਚੱਟੀ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਥੇ ਰਾਵਲ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਨਾਰਦਜੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਥੇ ਲੀਲਾਧੂੰਗੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਨਾਰਦ ਜੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਕਪਾਟ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਰ ਨਾਰਦਾ ਮੁਨੀ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਹੈ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਮਾਨਤਾ

ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਹਾਂਲਕਸ਼ਮੀ ਨੇ ਬਦਰੀ ਮਤਲਬ ਬੇਰ ਦਾ ਪੌਦਾ ਬਣਕੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਛਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਉੱਚੀ ਕਾਲੀ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਥੇ ਕੁਬੇਰ, ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਨਾਰਾਇਣ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦਾ ਵੈਕੁੰਠ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਗਰਭਗ੍ਰਹਿ, ਦਰਸ਼ਨਮੰਡਪ ਅਤੇ ਸਭਾਮੰਡਪਾ।

ਕੇਦਾਰਨਾਥ-ਗੰਗੋਤਰੀ-ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵੀ ਹੋਏ ਬੰਦ

ਭਾਈ ਦੂਜ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਪੂਰੇ ਰਸਮੋ ਰਿਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 16 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 12.15 ਵਜੇ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਦੇ ਕਪਾਟ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 15 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਗੰਗੋਤਰੀ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਅੰਨਾਕੁੱਟ ਤਿਉਹਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।

ਕਿਵੇਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਪਾਟ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ

ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਨਰੇਂਦਰ ਨਗਰ ਵਿਖੇ ਤਹਿਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟਹਿਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜਨਮ ਕੁੰਡਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਰਾਜ ਦੇ ਜੋਤਿਸ਼ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਚਮੋਲੀ: ਅੱਜ ਸ਼ਾਮ 3.35 ਵਜੇ ਸਰਦੀਆਂ ਦੇ ਮੌਸਮ ਲਈ ਭਗਵਾਨ ਬਦਰੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣਗੇ। ਕਪਾਟ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰੀ ਇਜਾਜ਼ਤ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਹਨੂਮਾਨ ਚੱਟੀ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਜਾਣ ਦੀ ਮਨਾਹੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਥੇ ਰਾਵਲ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਦੋਂ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਨਾਰਦਜੀ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਥੇ ਲੀਲਾਧੂੰਗੀ ਨਾਮ ਦੀ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਨਾਰਦ ਜੀ ਦਾ ਮੰਦਰ ਹੈ। ਕਪਾਟ ਦੇ ਬੰਦ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਿੱਚ ਪੂਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਰ ਨਾਰਦਾ ਮੁਨੀ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਹੈ ਮੰਦਰ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਪੁਰਾਣੀ ਮਾਨਤਾ

ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੇ ਪੁਰਾਣੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਤਪੱਸਿਆ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਉਸ ਸਮੇਂ ਮਹਾਂਲਕਸ਼ਮੀ ਨੇ ਬਦਰੀ ਮਤਲਬ ਬੇਰ ਦਾ ਪੌਦਾ ਬਣਕੇ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਛਾਂ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਲਕਸ਼ਮੀ ਜੀ ਦੇ ਇਸ ਸਮਰਪਣ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਖੁਸ਼ ਹੋਏ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਜੀ ਨੇ ਇਸ ਸਥਾਨ ਨੂੰ ਬਦਰੀਨਾਥ ਵਜੋਂ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਣ ਦਾ ਵਰਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਇੱਕ ਮੀਟਰ ਉੱਚੀ ਕਾਲੀ ਪੱਥਰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਥਾਪਿਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਦੀ ਮੂਰਤੀ ਸਿਮਰਨ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਮੁਦਰਾ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਥੇ ਕੁਬੇਰ, ਲਕਸ਼ਮੀ ਅਤੇ ਨਾਰਾਇਣ ਦੀਆਂ ਮੂਰਤੀਆਂ ਵੀ ਹਨ। ਇਸ ਨੂੰ ਧਰਤੀ ਦਾ ਵੈਕੁੰਠ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਦਰੀਨਾਥ ਮੰਦਰ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੰਡਿਆ ਗਿਆ ਹੈ, ਗਰਭਗ੍ਰਹਿ, ਦਰਸ਼ਨਮੰਡਪ ਅਤੇ ਸਭਾਮੰਡਪਾ।

ਕੇਦਾਰਨਾਥ-ਗੰਗੋਤਰੀ-ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵੀ ਹੋਏ ਬੰਦ

ਭਾਈ ਦੂਜ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਮੌਕੇ 'ਤੇ, ਪੂਰੇ ਰਸਮੋ ਰਿਵਾਜ਼ ਨਾਲ ਕੇਦਾਰਨਾਥ ਧਾਮ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 16 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 12.15 ਵਜੇ ਯਮੁਨੋਤਰੀ ਧਾਮ ਦੇ ਕਪਾਟ ਸਰਦੀਆਂ ਲਈ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ। 15 ਨਵੰਬਰ ਨੂੰ ਗੰਗੋਤਰੀ ਧਾਮ ਵਿੱਚ ਅੰਨਾਕੁੱਟ ਤਿਉਹਾਰ ਹੋਇਆ ਸੀ ਅਤੇ ਗੋਵਰਧਨ ਪੂਜਾ ਦੇ ਬਾਅਦ ਮੰਦਰ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਸਨ।

ਕਿਵੇਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਪਾਟ ਦੀ ਖੁੱਲ੍ਹਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ

ਬਦਰੀਨਾਥ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਖੋਲ੍ਹਣ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਨਰੇਂਦਰ ਨਗਰ ਵਿਖੇ ਤਹਿਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਟਹਿਰੀ ਮਹਾਰਾਜ ਦੀ ਜਨਮ ਕੁੰਡਲੀ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਰਾਜ ਦੇ ਜੋਤਿਸ਼ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਅਧਿਕਾਰੀ ਇਸ ਦਿਨ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.