ਵਿਜੇਵਾੜਾ: ਅੱਜ ਕੱਲ, ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਜ਼ਿਕਰ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਸਹੀ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਇਹ ਕਮਾਲ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ 'ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਿਆਂ, ਵਿਜੇਵਾੜਾ ਦੇ ਕੇਬੀਐੱਨ ਕਾਲਜ 'ਚ M.Sc ਕਰ ਰਹੇ ਤਿੰਨ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੂੜੇ ਨੂੰ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ ਜੋ ਕਿ ਉਦਯੋਗਿਕ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿੱਚ ਵਿਆਪਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਹਰ ਰੋਜ਼ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਟਨ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦਾ ਕੂੜਾ ਕਰਕਟ ਸੁੱਟਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੁਝ ਸਿੰਗਲ ਯੂਜ਼ ਪਲਾਸਟਿਕ ਹਨ ਜਦਕਿ ਕੁਝ ਹੋਰ ਟਿਕਾਉ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਢੱਕਣ ਅਤੇ ਪਾਈਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਉੱਚ-ਘਣਤਾ ਵਾਲਾ ਪਲਾਸਟਿਕ ਵਿਨੀਲ ਕਲੋਰਾਈਡ ਦੇ ਪੌਲੀਮਰਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਵੱਲੋਂ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬੋਤਲ ਕੈਪਸ ਅਤੇ ਪਾਈਪ ਇਸ ਹੀ ਸਮਗਰੀ ਤੋਂ ਬਣੀਆਂ ਹਨ।
ਬੋਤਲ ਕੈਪਸ ਅਤੇ ਟੁੱਟੀਆਂ ਪਾਈਪਾਂ ਕੁੜੇ 'ਚ ਸੁੱਟ ਕੇ, ਅਸੀਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਐਮਐੱਸਸੀ ਦੇ 3 ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਤਪਾਦਾਂ ਨੂੰ ਰੀਸਾਈਕਲ ਕਰਕੇ ਪੈਟਰੋਲ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦਾ ਢੰਗ ਲੱਭ ਲਿਆ ਹੈ।
ਐਮਐੱਸਸੀ ਆਰਗੈਨਿਕ ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਦੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸਿਵਾ, ਪਵਨ ਕੁਮਾਰ ਅਤੇ ਹਰੀਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਨੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਰਹਿੰਦ-ਖੂੰਹਦ ਤੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਸਫਲਤਾ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਲਜ ਟੇਕ ਫੈਸਟ ਵਿੱਚ ਕਾਰਜਸ਼ੀਲ ਮਾਡਲ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੀਵੀਸੀ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕੂੜੇਦਾਨ ਨੂੰ ਸਾੜ ਕੇ ਨਿਕਲਦੀਆਂ ਭਾਫਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਿਵ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੋਂ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਕੱਢ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੋ ਤਰੀਕਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਛੋਟੇ ਪੈਮਾਨੇ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੈਮਾਨੇ ਦੇ ਢੰਗ ਨਾਲ।
ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਪੌਲੀਵਿਨਾਇਲ ਕਲੋਰਾਈਡ ਨੂੰ ਗਰਮ ਕਰਦੇ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਭਾਫਾਂ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ, ਜਦੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਪਾਈਰੋਲਿਸਿਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਸਾਨੂੰ ਪੈਟਰੋਲ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।"
ਇਸ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਦਾ ਪਾਈਰੋਲਾਈਸਿਸ ਪੈਟ੍ਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਦਾ ਉਤਪਾਦਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਉਹ 2 ਕਿਲੋ ਪਲਾਸਟਿਕ ਕੂੜੇਦਾਨ ਵਿੱਚੋਂ 100 ਗ੍ਰਾਮ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਡਿਸਪੋਜ਼ਲ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੇ ਕੱਪ ਅਤੇ ਪਾਈਪਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੈਟਰੋਲ ਅਤੇ ਡੀਜ਼ਲ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਉਹ ਅਪਣੇ ਦਿਮਾਗ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਫੈਸਰਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕੂੜੇ ਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਨੂੰ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਵਿੱਚ ਬਦਲ ਰਹੇ ਹਨ।
ਕੈਮਿਸਟਰੀ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਮੁਖੀ ਡਾ. ਕ੍ਰਿਸ਼ਣਾਵੇਨੀ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਪ੍ਰਾਜੈਕਟ ਲਈ ਸਖ਼ਤ ਮਿਹਨਤ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਸਾਡਾ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਪਲਾਸਟਿਕ ਤੋਂ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਕੱਢਣ ਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਵਿੱਚ, ਅਸੀਂ ਪੌਲੀਵਿਨਾਇਲ ਕਲੋਰਾਈਡ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਅਤੇ ਪਾਈਰੋਲੀਸਿਸ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਨਾਲ 200-400 ਡਿਗਰੀ ਸੈਂਟੀਗਰੇਡ 'ਤੇ, ਅਸੀਂ ਕੱਚਾ ਤੇਲ ਕੱਢਿਆ। ਫਰੈਕਸ਼ਨਲ ਡਿਸਟਿਲੇਸ਼ਨ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਦਿਆਂ, ਇਸ ਕੱਚੇ ਤੇਲ ਨੂੰ ਪੈਟਰੋਲ ਜਾਂ ਡੀਜ਼ਲ ਵਰਗੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨਾਲ, ਅਸੀਂ ਪੈਟਰੋਲ 30-40 ਰੁਪਏ ਪ੍ਰਤੀ ਲੀਟਰ 'ਤੇ ਹਾਸਲ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਇਸ ਨੂੰ ਪੀਵੀਸੀ ਪਾਈਪਾਂ ਦੇ ਕਬਾੜ ਤੋਂ ਤਿਆਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਸੀਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕਿਸਮਾਂ ਦੇ ਪਲਾਸਟਿਕ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਕੀਤੀ ਪਰ ਪੀਵੀਸੀ ਪਾਈਪਾਂ ਤੋਂ ਨਤੀਜੇ ਚੰਗੇ ਮਿਲੇ।"
