ETV Bharat / bharat

Basant Panchami 2023 : 25 ਜਾਂ 26 ਜਨਵਰੀ, ਕਦੋਂ ਹੈ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ, ਜਾਣੋ ਸ਼ੁਭ ਮਹੂਰਤ - ਪੂਜਾ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਕਦੋਂ ਹੈ

ਇਸ ਵਾਰ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗੀ ? ਪੂਜਾ 25 ਜਨਵਰੀ ਜਾਂ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਪੂਜਾ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਕਦੋਂ ਹੈ ? ਕੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਰਹੀ ਹੈ ? ਕੀ ਇਹ ਇਤਫ਼ਾਕ ਹੈ ਕਿ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ ਹਰ 19 ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ? ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰੇ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਜਾਣਨ ਲਈ ਪੜ੍ਹੋ ਪੂਰੀ ਖ਼ਬਰ।

Basant Panchami 2023
Basant Panchami 2023
author img

By

Published : Jan 20, 2023, 2:04 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ,ਕਲਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ 5ਵੀਂ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਪੰਚਮੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਵਾਰ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ 19 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਇਤਫ਼ਾਕ ਸਾਲ 2004 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। ਪੰਡਤਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2004, 1985 ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1966 ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਵ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹਰ 19 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਨ ਦਾ ਦਿਨ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਵਾਂਗੇ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ ਹੋਵੇਗੀ।

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ 7.12 ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 12.34 ਤੱਕ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁਹੂਰਤਾ 5 ਘੰਟੇ 21 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੰਚਾਂਗ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਘ ਸ਼ੁਕਲ ਪੰਚਮੀ ਤਿਥੀ 25 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 12.33 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਹੈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਤਰੀਕਾ- ਤੁਸੀਂ ਸਫੈਦ ਜਾਂ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਲਈ ਗੰਗਾ ਜਲ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਕਸ਼ਤ, ਚੰਦਨ, ਰੋਲੀ, ਧੂਪ, ਦੀਵਾ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਮਠਿਆਈ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ।

ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ ਬੱਚਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਲੇਟ ਜਾਂ ਕਾਪੀ 'ਤੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸਿਰਫ਼ ਪੜ੍ਹਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਮੁਹੂਰਤਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਪਹਿਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ:- ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀਲਾ ਰੰਗ ਜੀਵਨ 'ਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ, ਨਵੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ 'ਤੇ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੂੰਦੀ ਦੇ ਲੱਡੂ ਜਾਂ ਛੋਲਿਆਂ ਦੇ ਲੱਡੂ ਨਾਲ ਭੋਗ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਆਸਨ ਵੀ ਵਿਛਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:- Makar Sankranti 2023: ਇਸ ਰਸਮ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਕਰੋ ਪ੍ਰਸੰਨ, ਦਾਨ ਦਾ ਇਹ ਖਾਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ,ਕਲਾ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਅਸੀਂ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਧੂਮ-ਧਾਮ ਨਾਲ ਪੂਜਾ ਕਰਦੇ ਹਾਂ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਮਾਘ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ 5ਵੀਂ ਤਰੀਕ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਨੂੰ ਸ਼੍ਰੀਪੰਚਮੀ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਵਾਰ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ 19 ਸਾਲ ਬਾਅਦ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਮਨਾਈ ਜਾਵੇਗੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਇਤਫ਼ਾਕ ਸਾਲ 2004 ਵਿੱਚ ਵਾਪਰਿਆ ਸੀ। ਪੰਡਤਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 2004, 1985 ਅਤੇ ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ 1966 ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਹੀ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ। ਭਾਵ ਤੁਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹਰ 19 ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਨ ਦਾ ਦਿਨ 26 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਗਣਤੰਤਰ ਦਿਵਸ ਮਨਾਵਾਂਗੇ, ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸਰਸਵਤੀ ਪੂਜਾ ਹੋਵੇਗੀ।

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦਾ ਸ਼ੁਭ ਸਮਾਂ ਸਵੇਰੇ 7.12 ਤੋਂ ਦੁਪਹਿਰ 12.34 ਤੱਕ ਹੈ। ਯਾਨੀ ਪੂਜਾ ਦਾ ਮੁਹੂਰਤਾ 5 ਘੰਟੇ 21 ਮਿੰਟ ਤੱਕ ਰਹੇਗਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਪੰਚਾਂਗ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਘ ਸ਼ੁਕਲ ਪੰਚਮੀ ਤਿਥੀ 25 ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਦੁਪਹਿਰ 12.33 ਵਜੇ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੀ ਹੈ ਪੂਜਾ ਦਾ ਤਰੀਕਾ- ਤੁਸੀਂ ਸਫੈਦ ਜਾਂ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਾ ਕੇ ਪੂਜਾ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਪੂਜਾ ਲਈ ਗੰਗਾ ਜਲ ਜ਼ਰੂਰ ਰੱਖੋ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਅਕਸ਼ਤ, ਚੰਦਨ, ਰੋਲੀ, ਧੂਪ, ਦੀਵਾ ਚੜ੍ਹਾਓ। ਮਠਿਆਈ ਚੜ੍ਹਾ ਕੇ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰੋ।

ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਗਿਆਨ ਦੀ ਦੇਵੀ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਧਰਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਾਨਤਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਪੜ੍ਹਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਸਫਲਤਾ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਵੀ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਦਿਨ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਲਿਖਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਭਾਵ ਬੱਚਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਸਲੇਟ ਜਾਂ ਕਾਪੀ 'ਤੇ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਵੀ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਤਸਵੀਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ। ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ਦੇ ਦਿਨ ਸਿਰਫ਼ ਪੜ੍ਹਾਈ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਤੁਸੀਂ ਕੋਈ ਵੀ ਨਵਾਂ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਇਹ ਮੁਹੂਰਤਾ ਬਹੁਤ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ 'ਤੇ ਕਿਉਂ ਪਹਿਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ:- ਧਾਰਮਿਕ ਮਾਨਤਾਵਾਂ ਦੇ ਮੁਤਾਬਕ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦਾ ਪਸੰਦੀਦਾ ਰੰਗ ਪੀਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਪੀਲਾ ਰੰਗ ਜੀਵਨ 'ਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕਤਾ, ਨਵੀਆਂ ਕਿਰਨਾਂ ਅਤੇ ਨਵੀਂ ਊਰਜਾ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਕਾਰਨ ਹੈ ਕਿ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ 'ਤੇ ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ ਪਹਿਨਣਾ ਸ਼ੁਭ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਦੌਰਾਨ ਜਦੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬੂੰਦੀ ਦੇ ਲੱਡੂ ਜਾਂ ਛੋਲਿਆਂ ਦੇ ਲੱਡੂ ਨਾਲ ਭੋਗ ਚੜ੍ਹਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਮਾਂ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਮਾਂ ਸਰਸਵਤੀ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ ਕਰਨ ਲਈ ਪੀਲੇ ਫੁੱਲ ਵੀ ਚੜ੍ਹਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਪੀਲੇ ਰੰਗ ਦਾ ਆਸਨ ਵੀ ਵਿਛਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜੋ:- Makar Sankranti 2023: ਇਸ ਰਸਮ ਨਾਲ ਭਗਵਾਨ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਨੂੰ ਕਰੋ ਪ੍ਰਸੰਨ, ਦਾਨ ਦਾ ਇਹ ਖਾਸ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਹੱਤਵ

ETV Bharat Logo

Copyright © 2025 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.