ETV Bharat / bharat

Anvadhan and Ishti: ਕੀ ਹੈ ਅਨਵਧਾਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਟੀ, ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਇਸਨੂੰ ਆਯੋਜਿਤ

ਅਨਵਧਾਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਟੀ ਨਾਮ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮੁੱਖ ਰਸਮਾਂ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਲੋਕ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

Anvadhan and Ishti
Anvadhan and Ishti
author img

By

Published : Jul 6, 2023, 12:21 PM IST

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਅਨਵਧਾਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਟੀ ਦੋ ਮੁੱਖ ਰਸਮਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਰਸਮਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੈ। ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਲੋਕ ਅਜਿਹਾ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਪਰਮ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਅਨਵਧਾਨ ਕੀ ਹੈ?: ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਨਵਧਾਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਗਨੀਹੋਤਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਵਿੱਤਰ ਅੱਗ ਨੂੰ ਬਲਦੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬਾਲਣ ਜੋੜਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਰਸਮ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਰਸਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਵਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਅੱਗ ਬਲਦੀ ਰਹੇ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੰਦਰਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ਼ਟੀ ਕੀ ਹੈ?: ਇਸ਼ਟੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਰਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ‘ਹਵਨ’ ਵਰਗਾ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਮ ਕੁਝ ਘੰਟੇ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਛਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇਕਰ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਇਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅਰਥ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕੰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਨਵਧਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਨਾਵਧਾਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਟੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੀਵਨ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਵੀ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਅਨਵਧਾਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਟੀ ਦੋ ਮੁੱਖ ਰਸਮਾਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਰਸਮਾਂ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਪ੍ਰਾਰਥਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਪੂਜਾ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹੈ। ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ ਦੇ ਲੋਕ ਅਜਿਹਾ ਭਗਵਾਨ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਨੂੰ ਪਰਮ ਸ਼ਕਤੀ ਵਜੋਂ ਸਥਾਪਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਆਸ਼ੀਰਵਾਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਰਦੇ ਹਨ।

ਅਨਵਧਾਨ ਕੀ ਹੈ?: ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅਨਵਧਾਨ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਅਗਨੀਹੋਤਰ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਵਿੱਤਰ ਅੱਗ ਨੂੰ ਬਲਦੀ ਰੱਖਣ ਲਈ ਬਾਲਣ ਜੋੜਨ ਦੀ ਪਰੰਪਰਾ। ਇਸ ਦਿਨ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸੰਪਰਦਾ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਲੋਕ ਇੱਕ ਦਿਨ ਦਾ ਵਰਤ ਰੱਖਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਇਹ ਰਸਮ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਸ ਰਸਮ ਵਿੱਚ ਅੱਗ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਸ਼ੁਭ ਸੰਕੇਤ ਨਹੀਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਧਿਆਨ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਹਵਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵੀ ਅੱਗ ਬਲਦੀ ਰਹੇ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਹ ਸ਼ੁਕਲ ਪੱਖ ਦੀ ਪੂਰਨਮਾਸ਼ੀ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਪੱਖ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੰਦਰਮਾ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਵੀ ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਨ ਦਾ ਮੌਕਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਹ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖੋਜ ਦੀ ਤਾਰੀਖ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੋ ਵਾਰ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਇਸ਼ਟੀ ਕੀ ਹੈ?: ਇਸ਼ਟੀ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਰਸਮ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਧਾਲੂ ਆਪਣੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ‘ਹਵਨ’ ਵਰਗਾ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਕੰਮ ਕੁਝ ਘੰਟੇ ਚੱਲਦਾ ਹੈ। ਆਮ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ਇੱਛਾ। ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਜੇਕਰ ਵਿਆਪਕ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ਬਦ ਇਸ਼ਟੀ ਦਾ ਅਰਥ ਕਿਸੇ ਦੇਵਤੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਕੰਮ ਕਰਨ ਅਤੇ ਕੁਝ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਬੁਲਾਉਣ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਅਨਵਧਾਨ ਦੇ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ ਵੈਸ਼ਨਵ ਸਮਾਜ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਨਾਵਧਾਨ ਅਤੇ ਇਸ਼ਟੀ ਦੇ ਦਿਨ ਵਰਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਸ ਨਾਲ ਜੀਵਨ, ਪਰਿਵਾਰ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਂਤੀ ਅਤੇ ਖੁਸ਼ਹਾਲੀ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀਆਂ ਮਨੋਕਾਮਨਾਵਾਂ ਵੀ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਦਾ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.