ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੱਛਮ ਅਤੇ ਰੂਸ ਅਤੇ ਮੱਧ ਪੂਰਬ ਵਰਗੇ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਚੱਲ ਰਹੇ ਟਕਰਾਅ ਕਾਰਨ ਸਿਆਸੀ ਪਾੜਾ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਵੀ ਆਪਣਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਮੌਕਾ ਮਿਲ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਦਾ ਉਭਾਰ ਹੋਇਆ ਹੈ: ਪਹਿਲਾ ਧੁਰਾ ਪੱਛਮ ਦਾ ਦਬਦਬਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਧੁਰਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਰੂਸ, ਚੀਨ, ਈਰਾਨ, ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ, ਸੀਰੀਆ ਅਤੇ ਗਲੋਬਲ ਦੱਖਣ ਦੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜੋ ਪੱਛਮੀ ਵਿਰੋਧੀ ਵੱਲ ਝੁਕਦੇ ਹਨ ਜਾਂ ਬਹੁਤ ਹੀ ਨਿਰਪੱਖ ਰੁਖ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹੈ।
ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੇ ਇਸ ਸਮੂਹ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਕਈ ਮਾਇਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਤੋਂ ਉੱਤਮ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਗਲੋਬਲ ਦੱਖਣ ਤੋਂ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਚੀਨ ਦਾ ਸਾਮਰਾਜੀ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਜ਼ੁਲਮ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਹੈ ਅਤੇ 1970 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਆਰਥਿਕ ਤਬਦੀਲੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਘਰੇਲੂ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦ ਦੀ ਲਹਿਰ 'ਤੇ ਅਧਾਰਤ ਚੀਨ ਦੀ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਵਿਦੇਸ਼ ਨੀਤੀ ਨੇ 21ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਗਤੀ ਹਾਸਲ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਚੀਨ ਦੀ ਇਹ ਜ਼ੋਰਦਾਰ ਰਣਨੀਤੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵੀ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਜਿਸ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਕੂਟਨੀਤਕ ਸਾਧਨਾਂ ਵਜੋਂ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਮਹਾਂਦੀਪੀ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਵਿਵਾਦਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਤਾਈਵਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਲਝਾਉਣ ਲਈ ਚੀਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਬਦਲਾਅ ਆਇਆ ਹੈ। ਦੱਖਣੀ ਚੀਨ ਸਾਗਰ 'ਚ ਫਿਲੀਪੀਨਜ਼ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਚੀਨ ਦੀ ਪਰੇਸ਼ਾਨੀ ਅਚਾਨਕ ਵਧ ਗਈ ਹੈ। ਤਾਈਵਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕੀ ਖੁਫੀਆ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਵਿਚ ਇਹ ਅਟਕਲਾਂ ਹਨ ਕਿ ਚੀਨ 2027 ਤੱਕ ਇਸ ਟਾਪੂ 'ਤੇ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰਨ ਦਾ ਟੀਚਾ ਰੱਖ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸ਼ੀ ਜਿਨਪਿੰਗ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੇ ਇਸ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਤਾਈਵਾਨ ਚੀਨ ਦਾ ਅਨਿੱਖੜਵਾਂ ਅੰਗ ਹੈ ਅਤੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਮੁੱਖ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ।
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦਰਮਿਆਨ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਤਕਨਾਲੋਜੀ-ਸੰਚਾਲਿਤ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਕਾਰਕ ਹੈ। ਬਾਈਡਨ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਦੇ ਅਧੀਨ, ਅਮਰੀਕਾ ਨੇ ਦੋ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਚੀਨ ਨੂੰ ਨਾਜ਼ੁਕ ਅਤੇ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ ਦੇ ਨਿਰਯਾਤ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਉਪਾਅ ਲਾਗੂ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ, ਇਹ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਇਸ ਖਿੱਤੇ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਨੂੰ ਨਾ ਤਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹਾ ਅਤੇ ਨਿਰਪੱਖ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਦੂਜਾ ਕਾਰਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਅਤੇ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਹਨ। ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਤੇ ਸਟੀਲਥ ਐਪਲੀਕੇਸ਼ਨਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਕਾਰਨ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਵਧੀਆਂ ਹਨ।
2022 ਵਿੱਚ, ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਬਾਈਡਨ ਦੇ ਚਿਪਸ ਅਤੇ ਵਿਗਿਆਨ ਐਕਟ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਚੀਨ ਨੂੰ ਨਿਰਯਾਤ 'ਤੇ ਪਾਬੰਦੀ ਲਗਾ ਕੇ ਤਕਨੀਕੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਚੀਨ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਰੱਖਣਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਹਨਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਬਾਰੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਹਨ, ਮੋਟੇ ਤੌਰ 'ਤੇ, ਦੋ ਨਤੀਜੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਨੇ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਤਕਨੀਕਾਂ ਤੱਕ ਚੀਨ ਦੀ ਪਹੁੰਚ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਚੀਨ ਅਜਿਹੀਆਂ ਤਕਨੀਕਾਂ ਵਿੱਚ ਸਵੈ-ਨਿਰਭਰਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰਵਾਦੀ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਮੌਜੂਦਾ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਇਸਦੀ ਮਹੱਤਤਾ: ਵਿਸ਼ਵ ਸਥਿਰਤਾ ਲਈ ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਦੋ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਟਕਰਾਅ ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਆਰਡਰ ਲਈ ਗੰਭੀਰ ਨਤੀਜੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਭਾਰਤ ਸਮੇਤ ਦੱਖਣੀ ਅਤੇ ਦੱਖਣ-ਪੂਰਬੀ ਏਸ਼ੀਆ ਦੀਆਂ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸੰਕੇਤ ਹਨ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ-ਚੀਨ ਸਬੰਧ ਮੁਕਾਬਲੇ ਦੇ ਇੱਕ ਨਵੇਂ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਵਿਕਸਤ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਈਰਾਨ ਲਈ ਚੀਨ ਦੇ ਗੁਪਤ ਸਮਰਥਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੀਆਂ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦੁਆਰਾ ਸੰਚਾਲਿਤ, ਜਿਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਫੌਜੀ ਸਮਰੱਥਾਵਾਂ ਨੂੰ ਵਧਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।
ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਐਂਟਨੀ ਬਲਿੰਕਨ ਨੇ ਹਾਲ ਹੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਦੌਰੇ ਦੌਰਾਨ ਚੀਨ ਦੀ ਸਿਖਰਲੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਬਲਿੰਕਨ ਨੇ ਰੂਸ ਨੂੰ ਚੀਨ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਦੀ ਹੱਦ ਨੂੰ ਰੇਖਾਂਕਿਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ ਚੀਨ ਮਾਸਕੋ ਦਾ ਮਸ਼ੀਨ ਟੂਲਸ, ਮਾਈਕ੍ਰੋਇਲੈਕਟ੍ਰੋਨਿਕਸ, ਹਥਿਆਰਾਂ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਪ੍ਰੋਪੈਲੈਂਟ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਨਾਈਟ੍ਰੋਸੈਲੂਲੋਜ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਪਲਾਇਰ ਹੈ, ਹੋਰ ਦੋਹਰੀ ਵਰਤੋਂ ਵਾਲੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੇ ਨਾਲ। ਜਿਸ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਰੂਸ ਆਪਣੇ ਰੱਖਿਆ ਉਦਯੋਗਿਕ ਆਧਾਰ ਨੂੰ ਵਧਾਉਣ ਲਈ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਚੀਨ, ਰੂਸ, ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰੀ ਕੋਰੀਆ ਨੂੰ ਕੰਪੋਨੈਂਟ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਸਹਾਇਤਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਇਹ ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਵਰਗੇ ਊਰਜਾ ਨਿਰਯਾਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਲਈ ਆਮਦਨ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਵੀ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਰੱਖਿਆ ਨਿਰਯਾਤ ਕਾਰਨ ਈਰਾਨ ਦੇ ਰੱਖਿਆ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਕਾਫ਼ੀ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਈਰਾਨ ਦੇ ਆਰਥਿਕ ਸ਼ਾਹਿਦ ਡਰੋਨ ਨੇ ਰੂਸ-ਯੂਕਰੇਨ ਯੁੱਧ 'ਚ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਈਰਾਨ ਅਤੇ ਰੂਸ ਦੋਵੇਂ ਚੀਨ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪੱਛਮੀ ਪਾਬੰਦੀਆਂ ਤੋਂ ਬਚਦੇ ਹਨ। ਦੋਵਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਇੱਕ ਇੱਛੁਕ ਸਾਥੀ ਲੱਭ ਲਿਆ ਹੈ ਜੋ ਗਲੋਬਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿੱਚ ਦਰਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਕੋਈ ਹੈਰਾਨੀ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਐਂਟਨੀ ਬਲਿੰਕਨ ਦੀ ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਬੀਜਿੰਗ ਦੀ ਤਿੰਨ ਦਿਨਾਂ ਯਾਤਰਾ ਦੌਰਾਨ ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ ਵੱਲੋਂ ਚੀਨ ਨੂੰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਨੂੰ ਵੀ ਚੀਨ ਦੀ ਲਾਲ ਲਕੀਰ ਉੱਤੇ ਕਦਮ ਨਾ ਰੱਖਣ ਦੀ ਬਰਾਬਰ ਦੀ ਸਖ਼ਤ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇ ਹੋਰ ਵਿਗੜ ਸਕਦੇ ਹਨ।
ਭਾਰਤ ਲਈ ਇਸਦੇ ਕੀ ਹੈ ਮਾਇਨੇ: ਗਲੋਬਲ ਸਿਸਟਮ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਦੋ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾਵਾਂ - ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਇਸ ਦੇ ਵਧਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ-ਜਿਵੇਂ ਭਾਰਤ ਦਾ ਆਰਥਿਕ ਕੱਦ ਵਧਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਨੇ ਗਲੋਬਲ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਤਬਦੀਲੀ ਲਿਆਂਦੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਹੁਣ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਜੋਂ ਦਰਜਾਬੰਦੀ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਵਿਸ਼ਾਲ ਆਰਥਿਕ ਆਕਾਰ ਅਤੇ ਗੈਰ-ਟਕਰਾਅ ਵਾਲੀ ਪਹੁੰਚ ਨਾਲ, ਭਾਰਤ ਨੇ ਪਿਛਲੀ ਅੱਧੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਚੀਨ, ਰੂਸ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਬੰਧਾਂ ਨੂੰ ਕੁਸ਼ਲਤਾ ਨਾਲ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕਿ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧਾਂ ਵਿੱਚ ਸਕਾਰਾਤਮਕ ਬਦਲਾਅ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਹੈ, ਚੀਨ ਨਾਲ ਭਾਰਤ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਧੇਰੇ ਸੁਚੇਤ ਹੋ ਗਏ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੂਰਬੀ ਲੱਦਾਖ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਕੰਟਰੋਲ ਰੇਖਾ (LAC) 'ਤੇ 2020 ਗਲਵਾਨ ਝੜਪ ਤੋਂ ਬਾਅਦ।
ਅਮਰੀਕਾ ਅਤੇ ਚੀਨ ਵਿਚਕਾਰ ਵਧੀ ਹੋਈ ਮੁਕਾਬਲੇਬਾਜ਼ੀ ਦੀ ਗਤੀਸ਼ੀਲਤਾ ਦਾ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਖੇਤਰ 'ਤੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪੈਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ, ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਸਰਪਲੱਸ ਅਤੇ ਚੀਨ ਨਾਲ ਵਪਾਰ ਘਾਟੇ ਦੇ ਨਾਲ, ਇਸ ਗਤੀਸ਼ੀਲ ਮਾਹੌਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇੱਕ ਨਾਜ਼ੁਕ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2008 ਦੇ ਗਲੋਬਲ ਵਿੱਤੀ ਸੰਕਟ ਦੇ ਤਜ਼ਰਬੇ ਤੋਂ ਸਿੱਖਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਕੁਝ ਹੱਦ ਤੱਕ ਲਚਕੀਲੇਪਨ ਅਤੇ ਇਨਸੂਲੇਸ਼ਨ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਪਿਛਲੇ ਡੇਢ ਦਹਾਕੇ ਦੌਰਾਨ, ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੇ ਏਕੀਕਰਨ ਦੇ ਕਈ ਨਵੇਂ ਪਹਿਲੂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ, ਖਾਸ ਤੌਰ 'ਤੇ ਨਾਜ਼ੁਕ ਅਤੇ ਉੱਭਰ ਰਹੀਆਂ ਤਕਨਾਲੋਜੀਆਂ, ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨਾਂ ਵਿੱਚ। ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਥਿਰਤਾ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਤਿੰਨ ਆਯਾਮ ਕਿਵੇਂ ਵਿਕਸਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਕੀ ਇਹ ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦੇ ਟਕਰਾਅ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਭਾਰਤ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਇੱਕ ਕੇਂਦਰੀ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਵਜੋਂ ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ, ਖੁੱਲੇ ਅਤੇ ਸੰਮਲਿਤ ਇੰਡੋ-ਪੈਸੀਫਿਕ ਖੇਤਰ ਦੀ ਵਕਾਲਤ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਸੇ ਵੀ ਮਹਾਨ ਸ਼ਕਤੀ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿੱਚ ਫਸਣ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਹੈ।
- 'ਨੋਸਟ੍ਰਾਡੇਮਸ' ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਚੋਣਾਂ ਵਿਚ ਬਾਈਡਨ ਦੀ ਜਿੱਤ ਦੀ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀ ਕਿਉਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ? - US Presidential Polls 2024
- ਵਿਗੜਦੀ ਗਲੋਬਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ, ਰੱਖਿਆ ਬਜਟ ਹੋਰ ਵਧਣ ਦੀ ਉਮੀਦ - Defence Spending
- ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅਮਰੀਕੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਵਿਭਾਗ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਅਧਿਕਾਰ ਰਿਪੋਰਟ 2023 ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਕੀਤਾ ਖਾਰਿਜ, ਜਾਣੋ - External Affairs Ministry
