ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ: ਦੁਬਈ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਸ਼ਾਸਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਨਾਲ ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਦੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਨੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਫੌਜੀ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਦੀ ਨੀਂਦ ਉਡਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਕਈ ਚੋਟੀ ਦੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਨੂੰ ਕਾਬੁਲ ਪ੍ਰਤੀ ਆਪਣੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਸਕੱਤਰ ਵਿਕਰਮ ਮਿਸਰੀ ਨੇ ਬੁੱਧਵਾਰ ਨੂੰ ਦੁਬਈ 'ਚ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਦੇ ਕਾਰਜਕਾਰੀ ਵਿਦੇਸ਼ ਮੰਤਰੀ ਆਮਿਰ ਖਾਨ ਮੁਤਕੀ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕੀਤੀ। ਦੋਵਾਂ ਨੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ ਦੇ ਨਾਲ-ਨਾਲ 'ਖੇਤਰੀ ਵਿਕਾਸ' ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਚਰਚਾ ਕੀਤੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ 'ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਵਾਈ ਹਮਲੇ ਦੀ ਸਖਤ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿਸ 'ਚ ਕਈ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਸਮੇਤ 46 ਲੋਕ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ। ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵੱਲੋਂ ਭਾਰਤ ਨੂੰ 'ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਖੇਤਰੀ ਅਤੇ ਆਰਥਿਕ ਭਾਈਵਾਲ' ਦੱਸਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚ ਅਫਗਾਨ ਰਣਨੀਤੀ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਮੀਖਿਆ ਦੀ ਮੰਗ ਵਧ ਗਈ ਹੈ।
ਸੂਤਰਾਂ ਨੇ ਆਈਏਐਨਐਸ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕਮਰਾ ਮੀਟਿੰਗਾਂ ਹੋ ਰਹੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀ ਆਪਣੇ ਅਸਥਿਰ ਗੁਆਂਢੀ ਪ੍ਰਤੀ ਨੀਤੀ ਬਾਰੇ ਡੂੰਘਾਈ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਰਣਨੀਤਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਆਮਿਰ ਰਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਲਈ ਚੇਤਾਵਨੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਇਹ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਕਿ ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਸੱਤਾ ਸੰਭਾਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭਾਰਤ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਖਿਡਾਰੀ ਸੀ। ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨੇ ਪੁਨਰ ਨਿਰਮਾਣ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟਾਂ ਲਈ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 3 ਬਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦਾ ਨਿਵੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੈਂਬਰ ਉੱਤਰੀ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਵੀ ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਸਬੰਧ ਹਨ।
ਰਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨਾਲ ਸਾਵਧਾਨੀ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸੱਚਮੁੱਚ ਅੱਗੇ ਵਧ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ 'ਚ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਖਿਲਾਫ ਹਮਲਾਵਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਦੁਵੱਲੇ ਸਬੰਧਾਂ 'ਚ ਕਾਫੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਹੈ। ਰਣਨੀਤਕ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਪਣੇ ਪੱਛਮ ਦੇ ਦੁਸ਼ਮਣ ਗੁਆਂਢੀ ਨੂੰ ਬਰਦਾਸ਼ਤ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ। ਇੱਕ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਗੱਲਬਾਤ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਇਸਲਾਮਾਬਾਦ ਕੰਧਾਰ ਵਿੱਚ ਤਾਲਿਬਾਨ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਕੋਲ ਟੀਟੀਪੀ ਦਾ ਮੁੱਦਾ ਉਠਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਅਸਲ ਤਾਕਤ ਉੱਥੋਂ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।
ਰਣਨੀਤਕ ਮਾਹਰ ਨੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਕਿ 2023 ਵਿੱਚ, ਤਾਲਿਬਾਨ ਦੇ ਇੱਕ ਫਤਵੇ ਵਿੱਚ ਕਾਰਕੁਨਾਂ ਨੂੰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਿਹਾਦ ਛੇੜਨ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸਦੀ ਵਰਤੋਂ ਅਫਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ ਨੂੰ ਟੀਟੀਪੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿਰੋਧੀ ਸਮੂਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢਣ ਲਈ ਮਨਾਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਮੌਜੂਦਾ ਨੀਤੀ ਗੱਲਬਾਤ ਘੱਟ ਅਤੇ ਹਮਲਾਵਰ ਰੁਖ ਜ਼ਿਆਦਾ ਅਪਣਾਉਣ ਦੀ ਹੈ। ਰਾਣਾ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਗੱਲਬਾਤ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੋਏ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਨ ਲਈ ਖੇਤਰੀ ਦੇਸ਼ਾਂ ਰਾਹੀਂ ਤਾਲਿਬਾਨ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਬਣਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਸਬੰਧ ਹੋਰ ਵਿਗੜਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਇਹ ਪਹਿਲਾਂ ਤੋਂ ਹੀ ਅਸਥਿਰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵਿਗਾੜ ਦੇਵੇਗਾ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਤਹਿਰੀਕ-ਏ-ਤਾਲਿਬਾਨ ਪਾਕਿਸਤਾਨ (ਟੀ.ਟੀ.ਪੀ.) ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਆਹਮੋ-ਸਾਹਮਣੇ ਹਨ। ਟੀਟੀਪੀ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਬਲਾਂ ਅਤੇ ਰਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇੱਕ ਅੱਤਵਾਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਚਲਾ ਕੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਤਖਤਾ ਪਲਟਣਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਨੇ ਅਫਗਾਨ ਤਾਲਿਬਾਨ 'ਤੇ ਟੀਟੀਪੀ ਬਾਗੀਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਪਨਾਹ ਦੇਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਤਵਾਦੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦੇਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ ਕਾਬੁਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਸ਼ਾਂ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ।
