ETV Bharat / health

ਕੀ ਹੈ IVF? ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਰਹੂਮ ਗਾਇਕ ਮੂਸੇਵਾਲਾ ਦੇ ਘਰ ਗੂੰਜੇਗੀ ਕਿਲਕਾਰੀ, ਜਾਣੋ ਕਿੰਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਖਰਚਾ

What Is IVF Treatment: ਮਰਹੂਮ ਗਾਇਕ ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇਵਾਲਾ ਦੀ ਮਾਂ ਚਰਨ ਕੌਰ IVF ਨਾਲ ਮਾਂ ਬਣਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਕੀ ਤੁਸੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹੋ ਕਿ ਇਹ IVF ਕੀ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਕਰਵਾਉਣ ਉਤੇ ਕਿੰਨਾ ਖਰਚਾ ਆਉਂਦਾ ਹੈ...ਆਓ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਜਾਣੀਏ।

What is IVF
What is IVF
author img

By ETV Bharat Health Team

Published : Feb 27, 2024, 7:47 PM IST

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਅੱਗ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰਹੂਮ ਗਾਇਕ ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇਵਾਲਾ ਦੀ ਮਾਂ ਚਰਨ ਕੌਰ ਮਾਂ ਬਣਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਦੀ ਇਹ ਖਬਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਭ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਗਾਇਕ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਕਾਫੀ ਜਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ? IVF ਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ...? ਤਾਂ ਆਓ ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰੀਏ...।

ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਉਥੇ IVF ਯਾਨੀ ਇਨ ਵਿਟਰੋ ਫਰਟੀਲਾਈਜੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਬਾਂਝ ਜੋੜਿਆਂ ਦਾ ਆਈਵੀਐਫ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬੱਚਾ ਹੋਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ IVF?: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਢੰਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ 'ਤੇ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਗਰਭਪਾਤ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ IVF (In vitro fertilization) ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਈਵੀਐਫ ਨੂੰ ਇਨ ਵਿਟਰੋ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦਾ ਸਰੀਰ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦੇ ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਮਰਦ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਮਿਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਭਰੂਣ ਇਸਦੇ ਸੁਮੇਲ ਤੋਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ IVF ਇੱਕ ਭਰੂਣ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਨੂੰ ਪਾਲ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਫਿਰ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ IVF ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਈਵੀਐਫ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਰੂਣ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਈਵੀਐਫ ਰਾਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਬੇਬੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

IVF ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?: IVF ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਔਰਤ ਅਤੇ ਮਰਦ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਦਮੀ ਦਾ ਵੀਰਜ (ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ) ਲੈਬ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਟੀਕੇ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਫਰੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਅੰਡੇ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰਭ ਧਾਰਣ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਭਰੂਣ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਕੈਥੀਟਰ ਯੰਤਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਭਰੂਣ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

IVF ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਿੰਨੀ ਹੈ?: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ IVF ਲਈ ਆਮ ਲਾਗਤ 90,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 1,50,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਚੰਡੀਗੜ੍ਹ: ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਇਸ ਸਮੇਂ ਇੱਕ ਗੱਲ ਅੱਗ ਵਾਂਗ ਫੈਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ ਮਰਹੂਮ ਗਾਇਕ ਸਿੱਧੂ ਮੂਸੇਵਾਲਾ ਦੀ ਮਾਂ ਚਰਨ ਕੌਰ ਮਾਂ ਬਣਨ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਹੁਣ ਜਦੋਂ ਦੀ ਇਹ ਖਬਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲੀ ਹੈ ਤਾਂ ਸਭ ਲੋਕ ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਇਹੀ ਸੋਚ ਰਹੇ ਹਨ ਕਿ ਗਾਇਕ ਦੀ ਮਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਕਾਫੀ ਜਿਆਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੰਭਵ ਹੈ? IVF ਕੀ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਬੱਚਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ...? ਤਾਂ ਆਓ ਤੁਹਾਡੀ ਇਸ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰੀਏ...।

ਕਈ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਜਿੱਥੇ ਔਰਤਾਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਜਨਮ ਦੇਣ ਤੋਂ ਅਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਉਥੇ IVF ਯਾਨੀ ਇਨ ਵਿਟਰੋ ਫਰਟੀਲਾਈਜੇਸ਼ਨ ਨੂੰ ਕੁਝ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦੇ ਹੱਲ ਲਈ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿੱਥੇ ਬਾਂਝ ਜੋੜਿਆਂ ਦਾ ਆਈਵੀਐਫ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਰਾਹੀਂ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣਾ ਬੱਚਾ ਹੋਣ ਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਕੀ ਹੈ IVF?: ਅੱਜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਜੀਵਨ ਸ਼ੈਲੀ ਤੱਕ ਸਭ ਕੁਝ ਬਦਲ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਜੀਵਨ ਢੰਗ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਦਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਜਿਸ ਦਾ ਅਸਰ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ 'ਤੇ ਵੀ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਗਰਭ ਧਾਰਨ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਹੋਣ 'ਤੇ ਵੀ ਗਰਭਪਾਤ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਸਫਲ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਛੁਟਕਾਰਾ ਪਾਉਣ ਲਈ IVF (In vitro fertilization) ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਆਈਵੀਐਫ ਨੂੰ ਇਨ ਵਿਟਰੋ ਫਰਟੀਲਾਈਜ਼ੇਸ਼ਨ ਵਜੋਂ ਵੀ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦਾ ਸਰੀਰ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦੇ ਯੋਗ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਪਾਲਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਦੇ ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਮਰਦ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਮਿਲਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਭਰੂਣ ਇਸਦੇ ਸੁਮੇਲ ਤੋਂ ਬਣ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ IVF ਇੱਕ ਭਰੂਣ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਲੈਬ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਔਰਤ ਦੇ ਅੰਡੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੁਰਸ਼ ਦੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂ ਨੂੰ ਪਾਲ਼ਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭਰੂਣ ਨੂੰ ਫਿਰ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨੂੰ IVF ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਆਈਵੀਐਫ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਵਿੱਚ ਭਰੂਣ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਆਈਵੀਐਫ ਰਾਹੀਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਟੈਸਟ ਟਿਊਬ ਬੇਬੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

IVF ਕਿਵੇਂ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?: IVF ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਔਰਤ ਅਤੇ ਮਰਦ ਦੋਵਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਜਾਂਚ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਕਾਰਵਾਈ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਆਦਮੀ ਦਾ ਵੀਰਜ (ਸ਼ੁਕ੍ਰਾਣੂ) ਲੈਬ ਨੂੰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਉਸ ਦੇ ਚੰਗੇ ਅਤੇ ਮਾੜੇ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਵੱਖ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਡੇ ਨੂੰ ਟੀਕੇ ਦੇ ਜ਼ਰੀਏ ਔਰਤ ਦੇ ਸਰੀਰ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਕੇ ਫਰੀਜ਼ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਪ੍ਰਯੋਗਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਚੰਗੇ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਸ਼ੁਕਰਾਣੂਆਂ ਨੂੰ ਅੰਡੇ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਛੱਡ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗਰਭ ਧਾਰਣ ਦੇ ਤੀਜੇ ਦਿਨ ਤੱਕ ਭਰੂਣ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿੱਥੇ ਇਸਨੂੰ ਕੈਥੀਟਰ ਯੰਤਰ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਔਰਤ ਦੇ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਵਿੱਚ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਔਰਤ ਭਰੂਣ ਟ੍ਰਾਂਸਫਰ ਤੋਂ ਕੁਝ ਘੰਟਿਆਂ ਬਾਅਦ ਘਰ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਦੋ ਹਫ਼ਤਿਆਂ ਬਾਅਦ ਔਰਤ ਨੂੰ ਬੱਚੇਦਾਨੀ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗਰਭ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

IVF ਦੀ ਕੀਮਤ ਕਿੰਨੀ ਹੈ?: ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ IVF ਲਈ ਆਮ ਲਾਗਤ 90,000 ਰੁਪਏ ਤੋਂ 1,50,000 ਰੁਪਏ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.