ETV Bharat / health

ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਬਣ ਸਕਦੈ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ, ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਕਰ ਲਓ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਵੱਧ ਸਕਦੈ ਗੰਭੀਰ ਖਤਰਾ - Brain Stroke Symptoms

author img

By ETV Bharat Health Team

Published : Aug 17, 2024, 4:43 PM IST

Brain Stroke Symptoms: ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਇੱਕ ਅਜਿਹੀ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਜਿਸ 'ਚ ਮੌਤਾਂ ਦਾ ਅੰਕੜਾ ਕਾਫ਼ੀ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਇਸਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਅਤੇ ਬਚਾਅ ਬਾਰੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪਤਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

Brain Stroke Symptoms
Brain Stroke Symptoms (Getty Images)

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਇਸਕੇਮਿਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈਮਰੇਜ। ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਨਸਾਂ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈਮਰੇਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜੇਕਰ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਮੌਤ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?: ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਮਿੰਟ 'ਚ 1.9 ਮਿਲੀਅਨ ਨਿਊਰੋਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪਛਾਣ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ:

B- ਸੰਤੁਲਨ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਗੁਆ ​​ਬੈਠਦਾ ਹੈ।

ਈ-ਆਈਜ਼: ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਧੁੰਦਲਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਦਿਖਣਾ ਵੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

F-ਫੇਸ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਚਿਹਰਾ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਝੁਕਿਆ/ਟੇਢਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਏ-ਆਰਮਜ਼: ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੌਰਾਨ ਬਾਹਾਂ ਢਿੱਲੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਐਸ-ਸਪੀਕ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੀਭ ਅਕੜਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।

ਟੀ-ਟਾਈਮ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਜਾਓ।

ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ:

  1. ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਦਵਾਈਆਂ ਲਓ।
  2. ਸਵੇਰੇ ਅਚਾਨਕ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਜਾਓ। ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦਿਓ।
  3. ਕੋਸਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ।
  4. ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ ਲਈ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲੋ। ਹਲਕੀ ਧੁੱਪ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜਾਓ।
  5. ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਉਤਾਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ।
  6. ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਹੈਲਮੇਟ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾਓ।
  7. ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਵਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੋ।
  8. ਬੀ.ਪੀ, ਸ਼ੂਗਰ, ਐਸਪਰੀਨ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ 1 ਦਿਨ ਲਈ ਵੀ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ।

Conclusion:

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਮੌਤ ਦਾ ਦੂਜਾ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਹੈ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀਆਂ ਦੋ ਕਿਸਮਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਪਹਿਲਾ ਇਸਕੇਮਿਕ ਸਟ੍ਰੋਕ ਅਤੇ ਦੂਜਾ ਹੈਮਰੇਜ। ਪਹਿਲੀ ਕਿਸਮ ਵਿੱਚ ਖੂਨ ਦੇ ਥੱਕੇ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਦੀਆਂ ਨਸਾਂ ਸੁੱਕ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਵਿੱਚ ਦਿਮਾਗ ਵਿੱਚ ਹੈਮਰੇਜ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਇੱਕ ਖਤਰਨਾਕ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਜੇਕਰ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਮੇਂ ਰਹਿੰਦੇ ਇਲਾਜ ਨਾ ਮਿਲੇ, ਤਾਂ ਮੌਤ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਪਛਾਣ ਕਿਵੇਂ ਕਰੀਏ?: ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹਰ ਮਿੰਟ 'ਚ 1.9 ਮਿਲੀਅਨ ਨਿਊਰੋਨ ਨਸ਼ਟ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦਾ ਖਤਰਾ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣਾਂ ਦੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਪਛਾਣ ਕਰ ਲਈ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕਾਫੀ ਹੱਦ ਤੱਕ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।

ਬ੍ਰੇਨ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਲੱਛਣ:

B- ਸੰਤੁਲਨ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ 'ਤੇ ਸੰਤੁਲਨ ਗੁਆ ​​ਬੈਠਦਾ ਹੈ।

ਈ-ਆਈਜ਼: ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਅਚਾਨਕ ਧੁੰਦਲਾ ਨਜ਼ਰ ਆਉਣ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਇੱਕ ਜਾਂ ਦੋਵੇਂ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਨਾ ਦਿਖਣਾ ਵੀ ਸਟ੍ਰੋਕ ਦਾ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

F-ਫੇਸ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਚਿਹਰਾ ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਵੱਲ ਝੁਕਿਆ/ਟੇਢਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਏ-ਆਰਮਜ਼: ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੌਰਾਨ ਬਾਹਾਂ ਢਿੱਲੀਆਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉੱਪਰ ਚੁੱਕਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਆਉਂਦੀ ਹੈ।

ਐਸ-ਸਪੀਕ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਿੱਚ ਪੀੜਤ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਦਿੱਕਤ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਜੀਭ ਅਕੜਣ ਲੱਗਦੀ ਹੈ।

ਟੀ-ਟਾਈਮ: ਸਟ੍ਰੋਕ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਸਟ੍ਰੋਕ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਰਬਾਦ ਨਾ ਕਰੋ ਅਤੇ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਹਸਪਤਾਲ ਲੈ ਜਾਓ।

ਸਰਦੀਆਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਧਿਆਨ ਰੱਖੋ:

  1. ਬਲੱਡ ਪ੍ਰੈਸ਼ਰ ਅਤੇ ਹਾਈ ਸ਼ੂਗਰ ਦੇ ਰੋਗੀਆਂ ਨੂੰ ਖਾਸ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਡਾਕਟਰ ਦੁਆਰਾ ਨਿਰਧਾਰਤ ਦਵਾਈਆਂ ਲਓ।
  2. ਸਵੇਰੇ ਅਚਾਨਕ ਮੰਜੇ ਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਬਾਹਰ ਨਾ ਜਾਓ। ਆਪਣੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਲਈ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੇ ਅਨੁਕੂਲ ਹੋਣ ਦਿਓ।
  3. ਕੋਸਾ ਪਾਣੀ ਪੀਓ। ਕੋਸੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਇਸ਼ਨਾਨ ਕਰੋ।
  4. ਸਵੇਰ ਦੀ ਸੈਰ ਲਈ ਬਾਹਰ ਨਾ ਨਿਕਲੋ। ਹਲਕੀ ਧੁੱਪ ਹੋਣ 'ਤੇ ਜਾਓ।
  5. ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੇਰ ਤੱਕ ਗਰਮ ਕੱਪੜੇ ਨਹੀਂ ਉਤਾਰਨੇ ਚਾਹੀਦੇ।
  6. ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਦੋਪਹੀਆ ਵਾਹਨ ਚਲਾ ਰਹੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਹੈਲਮੇਟ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾਓ।
  7. ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਹਵਾ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਰੋ।
  8. ਬੀ.ਪੀ, ਸ਼ੂਗਰ, ਐਸਪਰੀਨ ਆਦਿ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਨੂੰ 1 ਦਿਨ ਲਈ ਵੀ ਨਾ ਛੱਡੋ। ਇਹ ਦਵਾਈਆਂ ਸਹੀ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਲੈਂਦੇ ਰਹੋ।

Conclusion:

ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.