ETV Bharat / health

ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਾ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨ ਦੀ ਗਲਤੀ ਨਾ ਕਰੋ, ਪੂਰੀ ਰਾਤ ਨਹੀਂ ਆਵੇਗੀ ਨੀਂਦ - Better Sleep Habbits

Better Sleep Habbits: ਕੀ ਨੀਂਦ ਅਤੇ ਭੋਜਨ ਵਿਚਕਾਰ ਕੋਈ ਸਬੰਧ ਹੈ? ਕੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਸਾਡੇ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ? ਅਜਿਹੇ ਕਈ ਸਵਾਲ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨ 'ਚ ਆਉਦੇ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਵਾਬ ਸ਼ਾਇਦ ਸਾਡੇ ਵਿੱਚੋਂ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ 'ਚ ਅਸੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਾਡੀਆਂ ਖਾਣ-ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਆਦਤਾਂ ਦਾ ਸਾਡੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਕੀ ਸਬੰਧ ਹੈ, ਬਾਰੇ ਦੱਸਣ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ।

Better Sleep Habbits
Better Sleep Habbits (Getty Images)
author img

By ETV Bharat Health Team

Published : Aug 24, 2024, 1:04 PM IST

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚੋ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 7 ਤੋਂ 8 ਘੰਟੇ ਸੌਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਹੀ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ:

ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ: ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਬਰਗਰਾਂ, ਫਰਾਈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੀ ਨੀਂਦ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਰਿਫਾਇੰਡ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ: ਵ੍ਹਾਈਟ ਬ੍ਰੈੱਡ ਅਤੇ ਪਾਸਤਾ ਵਰਗੇ ਭੋਜਨ ਜਲਦੀ ਪਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭੁੱਖ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਰਾਬ: ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਆਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਿੱਥ ਹੈ। ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ ਬਰਬਾਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਸ਼ੇ ਕਰਕੇ ਸੌਂ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਹ ਆਰਾਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਕੈਫੀਨ: ਸੌਣ ਦੇ ਛੇ ਘੰਟਿਆਂ ਅੰਦਰ ਕੈਫੀਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਤੁਹਾਡੀ ਸੌਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੈਫੀਨ ਐਡੀਨੋਸਿਨ ਨਾਮਕ ਹਾਰਮੋਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਲੋਰੀਜ਼: ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਭਾਰ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹ ਨਾਲੀਆਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੀਂਦ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭੋਜਨ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਸਨੈਕਿੰਗ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਖਾਣਾ ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾਣਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਸਨੈਕਸ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ ਲਈ ਸੁਝਾਅ: ਕੋਈ ਵੀ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ, ਪਰ ਇੱਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

  • ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਫੀਨ, ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।
  • ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਓ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਘਟਾਓ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਨੀਂਦ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਓ।
  • ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਅਤੇ ਜਾਗਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋਣਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
  • ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਹੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।

ਹੈਦਰਾਬਾਦ: ਸਿਹਤਮੰਦ ਰਹਿਣ ਲਈ ਲੋੜੀਂਦੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈਣਾ ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸਿਹਤਮੰਦ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਵਿੱਚੋ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ 7 ਤੋਂ 8 ਘੰਟੇ ਸੌਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਜਲਦੀ ਅਤੇ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਨਾ ਆਉਣ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਤੁਸੀਂ ਇਸ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਨੂੰ ਆਸਾਨੀ ਨਾਲ ਦੂਰ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹੋ। ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਪਬਲਿਕ ਹੈਲਥ ਦੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਲਈ ਸਿਰਫ਼ ਸਹੀ ਭੋਜਨ ਖਾਣਾ ਹੀ ਕਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਬਚਣਾ ਵੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ, ਜੋ ਤੁਹਾਡੀ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹ ਚੀਜ਼ਾਂ ਕਰ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ:

ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ: ਸੰਤ੍ਰਿਪਤ ਚਰਬੀ ਬਰਗਰਾਂ, ਫਰਾਈ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਭੋਜਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਖਾਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਰਾਤ ਦੀ ਨੀਂਦ ਘੱਟ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਰਿਫਾਇੰਡ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡ੍ਰੇਟਸ: ਵ੍ਹਾਈਟ ਬ੍ਰੈੱਡ ਅਤੇ ਪਾਸਤਾ ਵਰਗੇ ਭੋਜਨ ਜਲਦੀ ਪਚ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਤੁਹਾਨੂੰ ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਭੁੱਖ ਲੱਗ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸਦੇ ਚਲਦਿਆਂ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਅਸਰ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਸ਼ਰਾਬ: ਕੁਝ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਉਹ ਰਾਤ ਨੂੰ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਪੂਰੀ ਨੀਂਦ ਆਵੇਗੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਸਿਰਫ ਇੱਕ ਮਿੱਥ ਹੈ। ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣਾ ਬਰਬਾਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੇਕਰ ਤੁਸੀਂ ਨਸ਼ੇ ਕਰਕੇ ਸੌਂ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਫਿਰ ਵੀ ਤੁਹਾਡੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਉਹ ਆਰਾਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜੋ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕੁਦਰਤੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਲਕੋਹਲ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ।

ਕੈਫੀਨ: ਸੌਣ ਦੇ ਛੇ ਘੰਟਿਆਂ ਅੰਦਰ ਕੈਫੀਨ ਦਾ ਸੇਵਨ ਕਰਨਾ ਤੁਹਾਡੀ ਸੌਣ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਿਗਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕੈਫੀਨ ਐਡੀਨੋਸਿਨ ਨਾਮਕ ਹਾਰਮੋਨ ਨੂੰ ਰੋਕਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਨੀਂਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਕੈਲੋਰੀਜ਼: ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਖਾਣ ਨਾਲ ਭਾਰ ਵੱਧ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਵੀ ਅਸਰ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜ਼ਿਆਦਾ ਭਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਹ ਨਾਲੀਆਂ 'ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਨੀਂਦ ਦੌਰਾਨ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਭੋਜਨ ਦਾ ਸਮਾਂ: ਸਨੈਕਿੰਗ ਦੀ ਬਜਾਏ ਰੋਜ਼ਾਨਾ ਸਮੇਂ 'ਤੇ ਖਾਣਾ ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਦੇਰ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖਾਣਾ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਪ੍ਰੋਸੈਸਡ ਸਨੈਕਸ ਨੀਂਦ ਵਿੱਚ ਵਿਘਨ ਪਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।

ਬਿਹਤਰ ਨੀਂਦ ਲਈ ਸੁਝਾਅ: ਕੋਈ ਵੀ ਭੋਜਨ ਜਾਂ ਪੀਣ ਵਾਲੀ ਚੀਜ਼ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਦੀ ਗਾਰੰਟੀ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦੀ, ਪਰ ਇੱਕ ਸੰਤੁਲਿਤ ਖੁਰਾਕ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਦਿਨ ਵਿੱਚ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਕੈਲੋਰੀਆਂ ਖਾਣ ਨਾਲ ਮਦਦ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ।

  • ਸੌਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੈਫੀਨ, ਅਲਕੋਹਲ ਅਤੇ ਭਾਰੀ ਭੋਜਨ ਤੋਂ ਪਰਹੇਜ਼ ਕਰੋ।
  • ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿਓ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਸਕ੍ਰੀਨ ਦੇ ਸਮੇਂ, ਰੋਸ਼ਨੀ ਦੇ ਸੰਪਰਕ ਨੂੰ ਘਟਾਓ ਅਤੇ ਇੱਕ ਆਰਾਮਦਾਇਕ ਨੀਂਦ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਓ।
  • ਰਾਤ ਨੂੰ ਸੌਣ ਅਤੇ ਜਾਗਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਹੋਣਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ।
  • ਖੁਰਾਕ ਅਤੇ ਸਹੀ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ 'ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿਓ। ਅਜਿਹਾ ਕਰਕੇ ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਨੀਂਦ ਲੈ ਸਕਦੇ ਹੋ।
ETV Bharat Logo

Copyright © 2024 Ushodaya Enterprises Pvt. Ltd., All Rights Reserved.