ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨੇ ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਣਕਾਰੀ, ਜਾਣੋ ਕੀ ਹੈ ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ, ਜਿਸਨੂੰ ਜਲਦ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ ਵਿਕਸਤ

ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵੀ. ਨਾਰਾਇਣਨ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਨੁਭਾ ਜੈਨ ਨੂੰ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀਆਂ ਤਿਆਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਬੰਗਲੁਰੂ: ਭਾਰਤ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਇਸਰੋ ਲਗਾਤਾਰ ਨਵੀਆਂ ਉਚਾਈਆਂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਗਗਨਯਾਨ ਦਾ ਨਾਮ ਇਸਰੋ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਗਗਨਯਾਨ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ। ਇਹ ਭਾਰਤ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਇਸਰੋ ਦੁਆਰਾ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੁਝ ਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਸਫਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਹੈ।

ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼

ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਇਸਰੋ ਤਿੰਨ ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਲੋਅਰ ਅਰਥ ਆਰਬਿਟ (LEO) ਵਿੱਚ ਭੇਜਣ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਬਣਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਇਸਰੋ ਦੇ ਗਗਨਯਾਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਠਹਿਰਨਾ ਅਤੇ ਵੱਡੇ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨਾਂ ਲਈ ਨੀਂਹ ਰੱਖਣਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਕਦੋਂ ਹੋਵੇਗਾ ਲਾਂਚ?

ਵਿਗਿਆਨ ਅਤੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਮੰਤਰੀ ਜਤਿੰਦਰ ਸਿੰਘ ਨੇ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ 2026 ਵਿੱਚ ਲਾਂਚ ਹੋਣ ਵਾਲਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਦੇ ਇਸ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਇਸਰੋ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੇਅਰਮੈਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿਭਾਗ ਦੇ ਸਕੱਤਰ ਡਾ. ਵੀ. ਨਾਰਾਇਣਨ ਨੇ ਈਟੀਵੀ ਭਾਰਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਅਨੁਭਾ ਜੈਨ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ ਕਿ,"ਭਾਰਤੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕੁੱਲ ਤਿੰਨ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਟੈਸਟ ਉਡਾਣਾਂ ਲਾਂਚ ਕਰੇਗੀ ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕੇ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਹਿਲੀ ਮਨੁੱਖ ਰਹਿਤ ਉਡਾਣ ਇਸ ਸਾਲ ਸ਼੍ਰੀਹਰੀਕੋਟਾ ਤੋਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਜਾਣੀ ਹੈ"

ਇਨ੍ਹਾਂ ਟੈਸਟ ਉਡਾਣਾਂ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਵਧਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਹ ਵੀ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਚਾਲਕ ਦਲ ਦੇ ਮਿਸ਼ਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਚੁਣੇ ਗਏ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਰੀਰਕ ਅਤੇ ਸਿਖਲਾਈ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਪੂਰੇ ਕਰਨੇ ਪੈਣਗੇ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, "ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ 3 ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਉਚਾਈ 'ਤੇ ਲੋਅਰ ਅਰਥ ਔਰਬਿਟ (LEO) ਵਿੱਚ ਭੇਜਣਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਅਸੀਂ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਰਾਕੇਟ ਹਿਊਮਨ-ਰੇਟਡ LVM 3 ਵਾਹਨ (HLVM 3) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਾਂਗੇ। ਇਹ ਵਾਹਨ ਉੱਨਤ ਢਾਂਚਾਗਤ ਅਤੇ ਥਰਮਲ ਮਾਰਜਿਨਾਂ ਨਾਲ ਲੈਸ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਸਦੀ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਵਧੀ ਹੋਈ ਰਿਡੰਡੈਂਸੀ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ।"

ਐਡਵਾਂਸਡ ਸਟ੍ਰਕਚਰਲ ਅਤੇ ਥਰਮਲ ਮਾਰਜਿਨ ਕੀ ਹੈ?

ਤੁਹਾਨੂੰ ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਉੱਨਤ ਢਾਂਚਾਗਤ ਅਤੇ ਥਰਮਲ ਮਾਰਜਿਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਰਾਕੇਟ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਮੁਸ਼ਕਲ ਸਥਿਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਾਪਮਾਨਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਵਧੀ ਹੋਈ ਰਿਡੰਡੈਂਸੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇੱਕ ਸਿਸਟਮ ਫੇਲ੍ਹ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇੱਕ ਬੈਕਅੱਪ ਸਿਸਟਮ ਤਿਆਰ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, "ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਰੀਅਲ-ਟਾਈਮ ਵਾਹਨ ਸਿਹਤ ਨਿਗਰਾਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨਿਯੰਤਰਣ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।"

ਇਸਰੋ ਦੇ ਨਵੇਂ ਚੇਅਰਮੈਨ ਨੇ ਇੰਟਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ, "ਪਹਿਲਾਂ ਇਹ ਵਾਹਨ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ 170 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੀ ਮੁੱਖ ਪੰਧ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਵੇਗਾ ਅਤੇ ਫਿਰ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਤੱਕ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਏਗਾ।"

ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, "ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਸੇਵਾ ਮਾਡਿਊਲ ਦੇ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੁਲਾੜ ਵਾਹਨ ਨੂੰ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਲਿਜਾਣ ਅਤੇ ਵਾਪਸ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਵਾਪਸ ਆਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਪ੍ਰੋਪਲਸ਼ਨ ਸਿਸਟਮ ਆਪਣੀ ਗਤੀ ਘਟਾ ਦੇਵੇਗਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਹੇਠਾਂ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਅਤੇ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਅਤੇ ਸਹੀ ਲੈਂਡਿੰਗ ਨੂੰ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਏਗਾ।"-ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵੀ. ਨਾਰਾਇਣਨ

ਇਸਰੋ ਦੇ ਚੇਅਰਮੈਨ ਵੀ. ਨਾਰਾਇਣਨ ਨੇ ਗਗਨਯਾਨ ਮਿਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖੀ ਪੁਲਾੜ ਉਡਾਣ ਦੀ ਸਫਲਤਾ, ਸੁਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਮੁੜ-ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਬਾਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਦੱਸਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ ਕਿ,"ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਧਰਤੀ ਦੇ ਵਾਯੂਮੰਡਲ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਤੇਜ਼ ਰਫ਼ਤਾਰ ਨਾਲ ਵਾਪਸ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਰਗੜ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਗਰਮੀ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸਮੱਸਿਆ ਨੂੰ ਹੱਲ ਕਰਨ ਲਈ ਉੱਨਤ ਥਰਮਲ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀਆਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਵਾਪਸ ਲਿਆਂਦਾ ਜਾ ਸਕੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅੰਤਮ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ, ਤਾਂ ਜੋ ਇਹ ਧਰਤੀ 'ਤੇ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਢੰਗ ਨਾਲ ਉਤਰ ਸਕੇ।" ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਪੈਰਾਸ਼ੂਟ ਆਗਰਾ ਸਥਿਤ ਡੀਆਰਡੀਓ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ।

LUPEX ਮਿਸ਼ਨ ਕੀ ਹੈ?

ਗਗਨਯਾਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਸਰੋ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਲਾਗਤ 'ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਮਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਸਫਲ ਬਣਾਉਣਾ ਹੈ। ਇਸਦਾ ਮਤਲਬ ਹੈ ਕਿ ਇਸਰੋ ਅਜਿਹੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਰਾਕੇਟ ਵਿਕਸਤ ਕਰਨਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਰਾਹੀਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਨ ਜਾਂ ਪੁਲਾੜ ਯਾਤਰੀਆਂ ਨੂੰ ਸਭ ਤੋਂ ਘੱਟ ਕੀਮਤ 'ਤੇ ਪੁਲਾੜ ਵਿੱਚ ਭੇਜਣਾ ਸੰਭਵ ਹੋ ਸਕੇ। ਨਾਰਾਇਣਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਦਰ ਧਰੁਵੀ ਖੋਜ ਮਿਸ਼ਨ (LUPEX) ਹੈ। ਇਹ ਇਸਰੋ ਲਈ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ।

LUPEX ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਖਾਸ ਮਿਸ਼ਨ ਹੈ, ਜੋ ਭਾਰਤ ਦੇ ISRO ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਦੀ ਪੁਲਾੜ ਏਜੰਸੀ JAXA ਵਿਚਕਾਰ ਸਹਿਯੋਗ ਵਿਕਸਤ ਕਰੇਗਾ। ਇਹ ਮਿਸ਼ਨ ਚੰਦਰਮਾ ਬਾਰੇ ਸਾਡੀ ਸਮਝ ਨੂੰ ਹੋਰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਏਗਾ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਚੰਦਰਮਾ ਦੀ ਖੋਜ ਲਈ ਨਵੇਂ ਰਸਤੇ ਖੋਲ੍ਹੇਗਾ।

ਇਹ ਵੀ ਪੜ੍ਹੋ:-