ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ: ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ 'ਤੇ ਇਕ ਨਾਂ ਕਾਫੀ ਵਾਇਰਲ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਇਹ ਜਾਣਨ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਹੈ ਕਿ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਕੌਣ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਚੋਣ ਬਾਂਡ ਖਰੀਦੇ ਹਨ। ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ, ਫਿਊਚਰ ਗੇਮਿੰਗ ਦਾ ਮਾਲਕ, ਜਿਸ ਨੂੰ 'ਲਾਟਰੀ ਕਿੰਗ' ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਦਹਾਕੇ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਕੇਂਦਰੀ ਜਾਂਚ ਏਜੰਸੀਆਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਉਹ ਚੋਣ ਬਾਂਡ ਦੇ ਖਰੀਦਦਾਰਾਂ ਦੀ ਸੂਚੀ ਵਿੱਚ ਸਿਖਰ 'ਤੇ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੀ ਕੀਮਤ 1,368 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਹੈ। ਸਿਹਤ ਸੰਭਾਲ, ਸਿੱਖਿਆ, ਪ੍ਰਾਹੁਣਚਾਰੀ ਅਤੇ ਜੂਏ ਵਿੱਚ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀ 'ਲਾਟਰੀ ਉਦਯੋਗ ਦੀ ਦਿੱਗਜ' ਨੇ ਅਪ੍ਰੈਲ 2019 ਤੋਂ ਜਨਵਰੀ 2024 ਦਰਮਿਆਨ 1,368 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਚੋਣ ਬਾਂਡ ਖਰੀਦੇ ਹਨ।
ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਕੌਣ ਹੈ? ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਦੇ ਚੈਰੀਟੇਬਲ ਟਰੱਸਟ ਦੀ ਵੈਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ ਯਾਂਗੂਨ, ਮਿਆਂਮਾਰ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਜ਼ਦੂਰ ਵਜੋਂ ਆਪਣਾ ਕਰੀਅਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਸੀ। 1988 ਵਿੱਚ, ਉਹ ਭਾਰਤ ਪਰਤਿਆ ਅਤੇ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਵਿੱਚ ਲਾਟਰੀ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਨੇ ਉੱਤਰ-ਪੂਰਬ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਵਿੱਚ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ। ਉੱਤਰ ਪੂਰਬ ਵਿੱਚ, ਮਾਰਟਿਨ ਨੇ ਸਰਕਾਰੀ ਲਾਟਰੀ ਸਕੀਮ ਦਾ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਨੇ ਭੂਟਾਨ ਅਤੇ ਨੇਪਾਲ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਸ ਦਾ ਵਿਸਤਾਰ ਕੀਤਾ। ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਨੂੰ ਉਸਾਰੀ, ਰੀਅਲ ਅਸਟੇਟ, ਟੈਕਸਟਾਈਲ ਅਤੇ ਗੈਸਟ ਸਮੇਤ ਹੋਰ ਕਾਰੋਬਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਇਆ।
ਦੱਸ ਦੇਈਏ ਕਿ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਆਲ ਇੰਡੀਆ ਫੈਡਰੇਸ਼ਨ ਆਫ ਲਾਟਰੀ ਟਰੇਡ ਐਂਡ ਅਲਾਈਡ ਇੰਡਸਟਰੀਜ਼ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵੀ ਹਨ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਲਾਟਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗਤਾ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲੱਗੀ ਇੱਕ ਸੰਸਥਾ। ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉੱਦਮ, ਫਿਊਚਰ ਗੇਮਿੰਗ ਸੋਲਿਊਸ਼ਨ ਇੰਡੀਆ ਪ੍ਰਾਈਵੇਟ ਲਿਮਟਿਡ, ਮੈਂਬਰ ਬਣ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਵੈੱਬਸਾਈਟ 'ਤੇ ਲਿਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰਤਿਸ਼ਠ ਵਿਸ਼ਵ ਲਾਟਰੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਆਨਲਾਈਨ ਗੇਮਿੰਗ ਅਤੇ ਕੈਸੀਨੋ ਅਤੇ ਸਪੋਰਟਸ ਸੱਟੇਬਾਜ਼ੀ ਦੇ ਖੇਤਰ 'ਚ ਹੋਰ ਵਿਸਥਾਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ।
ਮਿਆਂਮਾਰ ਤੋਂ ਵਾਪਸੀ ਅਤੇ ਲਾਟਰੀ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨਾ: ਮਾਰਟਿਨ ਮਿਆਂਮਾਰ ਤੋਂ ਭਾਰਤ ਪਰਤਿਆ ਅਤੇ 13 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ 1988 ਵਿੱਚ ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਵਿੱਚ ਮਾਰਟਿਨ ਲਾਟਰੀ ਏਜੰਸੀਜ਼ ਲਿਮਟਿਡ ਨਾਮਕ ਲਾਟਰੀ ਦਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਤੋਂ ਕਰਨਾਟਕ ਅਤੇ ਕੇਰਲ ਦੇ ਹੋਰ ਦੱਖਣੀ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਫੈਲਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ, ਪੰਜਾਬ, ਅਰੁਣਾਚਲ ਪ੍ਰਦੇਸ਼, ਸਿੱਕਮ ਅਤੇ ਮੇਘਾਲਿਆ ਤੱਕ ਆਪਣਾ ਕਾਰੋਬਾਰ ਫੈਲਾ ਕੇ ਆਮ ਆਦਮੀ ਦੀਆਂ ਉਮੀਦਾਂ ਅਤੇ ਸੁਪਨਿਆਂ 'ਤੇ ਆਪਣਾ ਸਾਮਰਾਜ ਬਣਾਇਆ।
ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ: ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸਬੰਧ ਅਤੇ ਵਿਵਾਦ 'ਲਾਟਰੀ ਮਾਰਟਿਨ' ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਕੇਰਲਾ ਰਾਜ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਖੱਬੇ-ਪੱਖੀ ਸਿਆਸੀ ਘੁਟਾਲਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਮਾਰਟਿਨ ਨੇ ਸਿੱਕਮ ਸਰਕਾਰ 'ਤੇ 4500 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਦੀ ਧੋਖਾਧੜੀ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾ ਕੇ ਵਿਵਾਦਿਤ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵੀ ਬਣਾਈਆਂ ਸਨ।
AIADMK ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਧੀਨ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰੀਆਂ: ਮਾਰਟਿਨ ਦੇ ਡੀਐਮਕੇ ਨਾਲ ਨੇੜਲੇ ਸਬੰਧ ਸਨ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਕਿਸਮਤ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਏਆਈਏਡੀਐਮਕੇ ਸੱਤਾ ਵਿੱਚ ਆਈ ਤਾਂ ਲਾਟਰੀ ਕਿੰਗ ਨੂੰ ਸੈਂਕੜੇ ਡੀਐਮਕੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜ਼ਮੀਨ ਹੜੱਪਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਗੁੰਡਾ ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮਦਰਾਸ ਹਾਈ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਉਸਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕਰਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ 'ਤੇ ਰਿਹਾਅ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਰਟਿਨ ਕਈ ਲਾਟਰੀ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸੀਬੀਆਈ ਦੀ ਚਾਰਜਸ਼ੀਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ ਅਤੇ 8 ਮਹੀਨਿਆਂ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਸੀ।
ਮਾਰਟਿਨ 'ਤੇ ਤਾਜ਼ਾ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਮਈ 2023 ਵਿੱਚ ਸੀ ਜਦੋਂ ਈਡੀ ਨੇ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ (ਰੋਕਥਾਮ) ਐਕਟ ਦੇ ਤਹਿਤ 457 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਅਟੈਚ ਕੀਤੇ ਸਨ ਜੋ ਸਿੱਕਮ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਕਥਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 900 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਅਤੇ ਚੋਣ ਦਾਨ ਦੀ ਖੇਡ: ਚੋਣ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੁਆਰਾ ਜਾਰੀ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅੰਕੜਿਆਂ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਾਰਟਿਨ ਦੀ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਵਿੱਚ ਬਾਂਡ ਖਰੀਦਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੇ ਸਨ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 2021, 2022 ਅਤੇ 2023 ਵਿੱਚ ਖਰੀਦਣਾ ਜਾਰੀ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਆਖਰੀ ਲੈਣ-ਦੇਣ ਜਨਵਰੀ 2024 ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮਹੀਨਾਵਾਰ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਤੋਂ ਪਤਾ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਖਰੀਦਦਾਰੀ ਕੀਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਜਨਵਰੀ 2022 (210 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ) ਵਿੱਚ ਸੀ। ਅਪ੍ਰੈਲ 2022 ਵਿੱਚ, ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਦੁਬਾਰਾ 100 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਾਂਡ ਖਰੀਦੇ।
ਈਡੀ ਨੇ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਦੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਕਾਰਨ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ। ਦਸੰਬਰ 2021 ਤੋਂ ਜੁਲਾਈ 2022 ਦਰਮਿਆਨ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਤਿੰਨ ਅਜਿਹੇ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਈਡੀ ਨੇ ਸੈਂਟੀਆਗੋ ਮਾਰਟਿਨ ਦੀਆਂ ਜਾਇਦਾਦਾਂ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤੀਆਂ ਸਨ। ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਅਕਤੂਬਰ 2021 ਵਿੱਚ 195 ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਬਾਂਡ ਖਰੀਦੇ ਸਨ, ਜੋ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਵਿੱਚ ਦੂਜੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਖਰੀਦ ਸੀ। ਇਤਫਾਕਨ ਤਾਮਿਲਨਾਡੂ ਕਾਂਗਰਸ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਸਾਬਕਾ ਪ੍ਰਧਾਨ ਕੇਐਸ ਅਲਾਗਿਰੀ ਨੇ ਦਸੰਬਰ 2021 ਵਿੱਚ ਇਲਜ਼ਾਮ ਲਾਇਆ ਸੀ ਕਿ ਕੰਪਨੀ ਨੇ ਰੁਪਏ ਦਾਨ ਕੀਤੇ ਸਨ।
ਦੱਸ ਦਈਏ ਕਿ ਕੋਇੰਬਟੂਰ ਜ਼ਿਲ੍ਹਾ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਵੱਲੋਂ ਸਾਲ 2011 ਵਿੱਚ ਉਸ ਖ਼ਿਲਾਫ਼ ਗੁੰਡਾ ਐਕਟ ਤਹਿਤ ਕੇਸ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਉਸ ਸਮੇਂ ਧੋਖਾਧੜੀ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਹੜੱਪਣ ਦੇ 14 ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।
